YENİ TEKNOLOJİLER VE ÇALIŞMA HAYATI

Information and Communication Technologies) “ICT” kısaltmasının İngilizce açılımı dilimize “Enformasyon ve İletişim Teknolojileri” olarak tercüme edilmesi gerekirken, günlük kullanımda bunu karşılayan kavram olarak “Bilişim ve İletişim” bazen ”Bilgi ve İletişim”, “Bilişim Teknolojileri” kavramları kullanılmaktadır. Bu kitapta dünya çapında yaygın kullanımı olan “Information and Communication Technologies -ICT” “Bilişim ve İletişim Teknolojileri” olarak kullanılmaktadır.

İlkel insanın doğaya egemen olma uğraşının başlangıcın da, iki önemli geliş me yatmaktadır. Bunlar, insanın “homo­erectus” olarak iki ayağı üzerinde yürümesi ile el ve parmaklarını doğaya müdahale yönünde kullanmasıdır. Bu iki önemli gelişme insanı doğada farklı kıldığı gibi aynı zamanda onun zihinsel evrimini de tetiklemiştir.

Teknoloji, belli amaçlar için doğaya uygulanabilir olan organize bilginin birikmiş durumudur.

Tarım toplumlarında kullanılan bilgi birikimi, hemen hemen hiç değişmeden bin yıllar boyu kuşaktan kuşağa aktarıldığı için bu teknolojik paradigma, “geleneksel teknolojik pradigma” olarak adlandırılmaktadır. Tarım toplumlarında gerçekleşen bilgi birikimleri nin yaşama aktarımı, toplumsal yapılanmanın ekonomik, sosyal, politik ve kültürel sistem lerin de yeni yapılanmalara yol açmıştır.

İlk Bilişim Ve İletişim Teknolojileri: Matbaa, Gazete, Dergi, Telgraf ve Telefon

Modern basım çağını başlatan baskı makinesinin mucidi olarak İtalyanlar Milanolu Pamfilio Castaldi’yi, Hollandalılar da Laurence Coster’i hareketli harf tekniği ile yaptıkları çalışmalar nedeniyle öne çıkarsalar da basım tekniğinin ve malzemenin esaslarını belirlemesi bakımından Alman Johan Gutenberg matbaanın mucidi kabul edilmektedir. Metal harf­lerle basım tekniği, 1450 yılında Gutenberg tarafından icat edilmiş ve “Matbaa Devrimi” olarak bilinen bu icat, yeni bilişim ve iletişim teknolojileri için bir milat olmuştur.

Belirli iki merkez arasında, elektrik akımı kullanarak belirlenmiş kodlar vasıtasıyla haber ve belge iletimini sağlayan telgrafın icadıyla telekomünikasyon (uzak iletişim) teknolojisi başlamıştır.

Bilgisayar özünde bir hesap makinesi olarak görülse de tarihini çok eskilere götürmek gerekir. Her ne kadar ilk sayım aletleri 4 bin yıl öncesine ve Sümerlere kadar giderse de boncuk ve bağlardan oluşan ilk hesap makinesi olan Abacus, bin yıl kadar önce Çinliler ve Japonlar tarafından geliştirilmiştir. Ancak gerçek bilgisayarların atası, Babba ge’nin hesap makinesi tasarımlarıdır.

Dünyanın ilk bilgisayarı olarak kabul edilen Babbage’in fark makinesi, astronomik hesaplama tablolarının yüksek bir kesinlikle elde edilmesini ve basılabilmesini sağlıyordu.

Devrim, kelime anlamı itibarıyla mevcut koşullardaki önemli ve geniş kitlelere etki eden değişimleri ya da hâlihazırdaki sosyal düzenin kaldırılması anlamı­ na gelir. İlk üç medya devrimi “basım (printing), görüntüleme (imaging) ve yayın (broadcasting) devrimleri” devasa ölçekte sosyal devrimlere zemin hazırladı. Her devrim, diğerleri üzerinde etkiler yarattı. Görüntüleme, yayıncılığı değiştirdi ona görsellik kazandırdı ve onu daha geniş kitlelerle buluşturdu. Yayıncılık ise her ikisini de değiştirerek onlara yeni boyutlar ekledi ve coğrafi sınırların öneminin yitmesine neden oldu. Dördüncü bir devrimsel teknoloji dalgası olarak kabul eBay’da nesneler, merkezî bir noktadan alıcıya doğru hareket etmemekte, bunun yerine internet ağındaki kullanıcılar arasında hareket etmektedir. Dördüncü bir devrimsel teknoloji dalgası olarak kabul edilebilecek olan dijital medya, diğer medya türleri için üretimi ve dağıtımı çok daha esnek bir yapıya büründürdü. Dahası, yeni enformasyon işlevleri için kapının aralanmasını sağladı. 1. Ünite - Yeni Bilişim ve İletişim Teknolojilerinin Ortaya Çıkışı 19 edilebilecek olan dijital medya ise diğer medya türleri için üretimi ve dağıtımı çok daha esnek bir yapıya büründürmüş, hatta, yeni enformasyon işlevleri için kapının aralanmasını sağlamıştır. Medya, bu devrimsel süreçlerden sonra, bir tek kaynaktan kitlesel piyasalara doğru hareket eden, tek yönlü ve tepeden inme işleyişleri yıkmıştır. Dijital medya devrimi, internet ağlarındaki kullanıcıların neredeyse sınırsız etkileşimini yansıtmaktadır.

Bilişim ve iletişim ağlarının, hem donanım, hem işleyiş olarak toplumsal ve ekonomik alanlarda yeni bir örgütlenme biçimi olarak devreye girmesi, Sanayi Toplumundan sonra Bilgi Toplumu olarak yeni bir toplumsal
örgütlenme yapısı ile toplumsal sistemleri ve bu sistemler içinde yeni süreçleri gündeme getirmiştir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

İnsanlığın doğaya müdahale etme ve ona egemen olma yönünde kullandığı ilk temel teknolojik paradigma, “ilk-el” teknoloji olarak adlandırılır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bilginin donanımsal birikimi olan teknoloji, sürekli birikmekte ve evrimleşmektedir. Bu evrim sürecindeki köklü sıçramalar, teknolojik paradigmal kaymalar olarak adlandırılmaktadır.

Belirli iki merkez arasında, elektrik akımı kullanarak belirlenmiş kodlar vasıtasıyla haber ve belge iletimini sağlayan telgrafın icadıyla telekomünikasyon (uzak iletişim) teknolojisi başlamıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Telgrafın kullanılmasından önceki haberlerde haberi taşıyan kişinin değer yargıları ve kişisel düşüncesi ön plana çıkmaktaydı. Oysa telgraf mesajlarının dili ise daha yalındır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Radyo, müzik alanına kaydığında “Zirvedeki 40” (Top-40) gibi programlar müzik sanatçıları arasındaki rekabeti artırmış, sanatçıların radyo programlarının listelerindeki ilk sıralarda yer almak isteği ve çabası, albüm satışlarını tetiklemiştir. Müzik endüstrisi, radyo sayesinde şaha kalkmış ve 1960 yılında 600 milyon dolar olan plak satış düzeyi, 1970 yılına gelindiğinde ikiye katlanarak 1,2 milyar dolara sıçramıştır. Bu artış oranı, 1980 yılına gelindiğinde de tekrarlanmış ve ABD’deki bu canlanma İngiltere, Fransa, Almanya ve Japonya gibi ülkelerde de gözlenmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

İletişim devriminin bir parçası olarak kabul edilen bilgisayar teknolojisinin temellerinin 19. yüzyılın Sanayi Devrimi sırasında atıldığı ve İkinci Dünya Savaşı’nın kaotik ortamı içerisinde geliştirildiği ileri sürülebilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Dijital teknoloji olarak bilgisayar, akıllara durgunluk veren bir olay sonucunda ve onu takip eden evrim süreci içinde ortaya çıkabilmiştir. 1821 yılında Greenwich Gözlem Merkezi’nde çalışan bir matematikçi olan Charles Babbage, kâşif­lerin denizdeyken gemilerinin pozisyonlarını düzeltmek için yararlandıkları astronomik tablolarda bir hata bulunduğunu tespit etmiş ve incelemelerini ilerletince de düzinelerce hatanın bulunduğu sonucuna varmıştır. Tablolardaki hataları tespit edip giderirken Babbage, mekanik bir aracın işlerini kolaylaştırabileceğini düşünmüştür. Delikli kartları kullanarak komut işleyebilen, hesapladığı sayıları belleğinde saklayabilen ve sıralı komutları işleyebilme yeteneğine sahip, verilen hesaplamaları nümerik yöntemlerle çözen ve modern bilgisayarın ilk müjdecisi olan “fark makinesi”ni (dif­ference engine) tasarlamıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bilgisayarlar tek başına olmaktan çok, bilgisayar ağı ile birbirlerine bağlanarak İnternet’i oluştururlar. Günümüzde internet, dar alan değil, dünya çapında bir ağa dönüşmüştür. “World Wide Web olarak adlandırılan bu ağ sayesinde bilgiler bir bilgisayardan diğerine aktarılabilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

E-dönüşüm kavramı geniş anlamda geleneksel üretim ilişkilerinin bilgi ve iletişim teknolojilerinin güdümünde yeniden şekillendiği toplumsal yapıyı ifade eder. Doğru cevap A seçeneğidir.