YENİ TEKNOLOJİLER VE ÇALIŞMA HAYATI - Deneme Sınavı - 14

Information and Communication Technologies) “ICT” kısaltmasının İngilizce açılımı dilimize “Enformasyon ve İletişim Teknolojileri” olarak tercüme edilmesi gerekirken, günlük kullanımda bunu karşılayan kavram olarak “Bilişim ve İletişim” bazen ”Bilgi ve İletişim”, “Bilişim Teknolojileri” kavramları kullanılmaktadır. Bu kitapta dünya çapında yaygın kullanımı olan “Information and Communication Technologies -ICT” “Bilişim ve İletişim Teknolojileri” olarak kullanılmaktadır.

İlkel insanın doğaya egemen olma uğraşının başlangıcın da, iki önemli geliş me yatmaktadır. Bunlar, insanın “homo­erectus” olarak iki ayağı üzerinde yürümesi ile el ve parmaklarını doğaya müdahale yönünde kullanmasıdır. Bu iki önemli gelişme insanı doğada farklı kıldığı gibi aynı zamanda onun zihinsel evrimini de tetiklemiştir.

Teknoloji, belli amaçlar için doğaya uygulanabilir olan organize bilginin birikmiş durumudur.

Tarım toplumlarında kullanılan bilgi birikimi, hemen hemen hiç değişmeden bin yıllar boyu kuşaktan kuşağa aktarıldığı için bu teknolojik paradigma, “geleneksel teknolojik pradigma” olarak adlandırılmaktadır. Tarım toplumlarında gerçekleşen bilgi birikimleri nin yaşama aktarımı, toplumsal yapılanmanın ekonomik, sosyal, politik ve kültürel sistem lerin de yeni yapılanmalara yol açmıştır.

İlk Bilişim Ve İletişim Teknolojileri: Matbaa, Gazete, Dergi, Telgraf ve Telefon

Modern basım çağını başlatan baskı makinesinin mucidi olarak İtalyanlar Milanolu Pamfilio Castaldi’yi, Hollandalılar da Laurence Coster’i hareketli harf tekniği ile yaptıkları çalışmalar nedeniyle öne çıkarsalar da basım tekniğinin ve malzemenin esaslarını belirlemesi bakımından Alman Johan Gutenberg matbaanın mucidi kabul edilmektedir. Metal harf­lerle basım tekniği, 1450 yılında Gutenberg tarafından icat edilmiş ve “Matbaa Devrimi” olarak bilinen bu icat, yeni bilişim ve iletişim teknolojileri için bir milat olmuştur.

Belirli iki merkez arasında, elektrik akımı kullanarak belirlenmiş kodlar vasıtasıyla haber ve belge iletimini sağlayan telgrafın icadıyla telekomünikasyon (uzak iletişim) teknolojisi başlamıştır.

Bilgisayar özünde bir hesap makinesi olarak görülse de tarihini çok eskilere götürmek gerekir. Her ne kadar ilk sayım aletleri 4 bin yıl öncesine ve Sümerlere kadar giderse de boncuk ve bağlardan oluşan ilk hesap makinesi olan Abacus, bin yıl kadar önce Çinliler ve Japonlar tarafından geliştirilmiştir. Ancak gerçek bilgisayarların atası, Babba ge’nin hesap makinesi tasarımlarıdır.

Dünyanın ilk bilgisayarı olarak kabul edilen Babbage’in fark makinesi, astronomik hesaplama tablolarının yüksek bir kesinlikle elde edilmesini ve basılabilmesini sağlıyordu.

Devrim, kelime anlamı itibarıyla mevcut koşullardaki önemli ve geniş kitlelere etki eden değişimleri ya da hâlihazırdaki sosyal düzenin kaldırılması anlamı­ na gelir. İlk üç medya devrimi “basım (printing), görüntüleme (imaging) ve yayın (broadcasting) devrimleri” devasa ölçekte sosyal devrimlere zemin hazırladı. Her devrim, diğerleri üzerinde etkiler yarattı. Görüntüleme, yayıncılığı değiştirdi ona görsellik kazandırdı ve onu daha geniş kitlelerle buluşturdu. Yayıncılık ise her ikisini de değiştirerek onlara yeni boyutlar ekledi ve coğrafi sınırların öneminin yitmesine neden oldu. Dördüncü bir devrimsel teknoloji dalgası olarak kabul eBay’da nesneler, merkezî bir noktadan alıcıya doğru hareket etmemekte, bunun yerine internet ağındaki kullanıcılar arasında hareket etmektedir. Dördüncü bir devrimsel teknoloji dalgası olarak kabul edilebilecek olan dijital medya, diğer medya türleri için üretimi ve dağıtımı çok daha esnek bir yapıya büründürdü. Dahası, yeni enformasyon işlevleri için kapının aralanmasını sağladı. 1. Ünite - Yeni Bilişim ve İletişim Teknolojilerinin Ortaya Çıkışı 19 edilebilecek olan dijital medya ise diğer medya türleri için üretimi ve dağıtımı çok daha esnek bir yapıya büründürmüş, hatta, yeni enformasyon işlevleri için kapının aralanmasını sağlamıştır. Medya, bu devrimsel süreçlerden sonra, bir tek kaynaktan kitlesel piyasalara doğru hareket eden, tek yönlü ve tepeden inme işleyişleri yıkmıştır. Dijital medya devrimi, internet ağlarındaki kullanıcıların neredeyse sınırsız etkileşimini yansıtmaktadır.

Yeni Ekonomi Sosyolojisi, ekonomik konuları teknolojik öze dayalı toplumsal (sosyal ve kültürel) örgütlenme içinde yer alan olgular olarak analiz eden bir bilim dalıdır.

Polanyi ve Nonaka’ya göre bilgi; “örtük” ve “açık” bilgi olarak iki farklı biçimde olabilir. Açık bilgi; kitap, kaynak, belge, rapor ve veri tabanlarında işlenip kaydedilerek aktarılabilen bilgidir. Örtük bilgi ise çalışanların beyninde uzmanlık bilgisi olarak var olan bilgidir. Zımni bilgi olarak da adlandırılan örtük bilgi (tacit knowledge) insanlar tarafından açık bilgiye dö- nüştürülebilir.

Sanayi toplumu, Rönesans, Reform ve Aydınlanma Çağı’nın birikimleri içinde şekillenen yeni düşünce ve bilgi birikimlerinin sonucu olarak şekillenen bir paradigmal kayma ile geleneksel düşünceden mekanik düşünceye geçiş yapmıştır.

Atomik ve moleküler ölçekte işleyiş ve etkileşimi konu olan nano-teknolojilerin, bugünkü algılarımızın ötesinde yeni madde ve malzeme üretmesi gündeme gelecektir. Zira doğanın temel taşları olan atom ve moleküllerin yapı ve bileşimini değiştirebilmek, hiç tanımadığımız madde ve malzemelerin üretimine fırsat tanıdığı gibi, bunların istendiği kadar bolca ucuza kitlevi üretimine fırsat vermesiyle insanlığın yaşamını ve uygarlığı daha köklü biçimde değiştirecektir. Böylece bilgi toplumunun ikinci dönemi olan “Nanotik Teknoloji ve Ekonomi” ile “Nanotik Uygarlık” aşamasına geçilmiş olacaktır.

Toplumsal sistemler, uzun evrim süreci içinde insanların temel ihtiyaçlarını gidermeye yönelik işlevleri için yapılanmıştır. Bu bağlamda; • İnsanın varlığını sürdürebilmesi için ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetlerin; üretim tüketim ve dağıtım ihtiyacını karşılamak üzere örgütlenişi ekonomik sistemi, • İnsanların ve insan gruplarının birbiriyle dayanışma içinde yaşama ihtiyaçlarını sağlamaya yönelik örgütlenişi sosyal sistemi, • Bir araya gelmiş insanların ortak amaçlarını ve yönetim ihtiyaçlarını karşılamak üzere gerçekleştirilen örgütlenmeler politik sistemi, • İnsanların ruhsal ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılayan yaşam unsurlarını korumaya yönelik duygusal kurumlaşmaları kültürel sistemi, • İnsanın doğaya egemen olmaya yönelik bilgi birikimini formatlayıp sistemleştirme ihtiyacı teknolojik sistemi şekillendirmiştir.

Bilgi toplumunda gündeme gelen ekonomik yapılanmanın, yani bilgi ekonomisinin özellikleri genellikle aşağıdaki gibi sıralanabilir: • Bilgi ekonomisi, bilginin temel üretim faktörü olduğu bir ekonomidir. • Bilgi ekonomisinin teknolojik temeli dijital bir işleyişe dayanmaktadır. • Bilgi ekonomisi ağ yapılanmasına dayalı bir organizasyona sahiptir. • Bilgi ekonomisi, ulusal sınırları aşan, küresel bir işleyişe dayanır; Ancak yerel bağlantıyla işbirliği içindedir. • Bilgi ekonomisinde fizikî varlıklar sanal varlıklara dönüşmektedir. • Bilgi ekonomisi, ağa katılan çok sayıda birimin ağda biraya gelmesi ile şekillenen moleküler bir işleyişe sahiptir. • Bilgi ekonomisi aracıları ortadan kaldırarak aracısız bir ekonomi olmuştur. • Bilgi ekonomisi bir yandan molekülleşirken, diğer yandan farklı endüstrilerin bütünleşmesi ile kümelenme ile bütünleşen bir ekonomidir. • Bilgi ekonomisi, üretici ve tüketiciyi birleştiren ve bütünleştiren bir ekonomidir. • Bilgi ekonomisi hız ekonomisidir. • Bilgi ekonomisi yeniliklerin sürüklediği, yenilik güdümlü bir ekonomidir. • Bilgi ekonomisi, bazı eski sorunları çözerken, bu kez kendine özgü yeni sorunlar (örneğin teknolojik işsizlik) üreten bir ekonomidir.

Sosyal uzlaşma, sosyal zıtlıkları çözme veya yumuşatarak barış amacına hizmet eden ana yöntemdir.

Bilgi Toplumu yeralan yenilikçi teknoloji öğeleri:

Organik Teknolojiler (bilgisayar genetik, nano teknoloji),

Zihinsel emeğin ikamesi,

Bilgi üretme gücü (optimum hareketseçim kapasitesinde artış)

Yenilenebilir kaynaklar (bioteknoloji, nano ürünler)

Faydalı mallar ve hizmetler Modern fabrika (makine, ekipman), Kurmak-monte etmek ve birbiriyle değiştirebilir parçalar, Yeni dünya, koloniler, tüketici satın alma gücü, İmalat sanayileri (makine, kimya), Birincil, ikincil ve üçüncül endüstriler, Meta ekonomisi (işbölümü, üretim ve tüketimin ayrılması), Fiyat ilkesi (arz ve talebin dengesi), Şirket (özel şirket, kamu şirketi, üçüncü sektör), Sermayenin özel mülkiyeti, serbest rekabet, kâr maksimizasyonu, Sınıflı toplum ve merkezi örgütlenme, Gayrisafi ulusal refah, Parlamenter demokrasi, İşçi hareketleri, grevler, İşsizlik, savaş, faşizm, Yüksek kitlevi tüketim

Teknolojik gelişmelerin sosyo ekonomik açıdan ele alınmasının bir sonucu olarak dünya tarihinde aşamalardan söz edilmektedir. Tarımsal üretimin hâkim olduğu Tarım Toplumu, sanayi üretimi ile şekillenen Sanayi Toplumu ve bilgi üzerinde kontrolün ön planda olduğu Bilgi Toplumu biçiminde bir sınıflandırma söz konusu olmaktadır.