YENİ İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ - Deneme Sınavı - 5

Soruda verilenler, gazetecilere kullanıcı kaynaklı içeriğin doğrulanması için gerekli ekipmanı sağlayan girişimlerden bazılarıdır. Doğru cevap C'dir.

Eylemin kesin olarak yapıldığını bildiren -dı, -di, -du, gibi eklerle yazılan haberler artık şimdiki zaman kipi ile anlatılmaktadır. Geleneksel gazeteler haberi bir gün sonra verebildikleri için geçmiş zaman dilinde bir haber anlatımı söz konusuyken, anında ve zaman zaman da canlı anlatım halinde haber aktarımı yapıldığı için şimdiki zamanda (-yor) yapılan anlatım yoğun olarak kullanılmaktadır.

1994 yılında yayına başlayan Telegraph, İngiltere’deki ilk gazete Web sitesidir.

E-gazetecilik haberlerin daha ayrıntılı ve hızlı bir biçimde iletilmesine olanak vermekle beraber özellikle olaylardaki yeni gelişmeleri takip etmeyi ve yapılan hatalardan geri dönülebilir olmayı sağlamıştır.

Internet gazeteciliğindeki ana akım haber sitelerine milliyet.com.tr, hurriyet.com.tr, cumhuriyet. com.tr, cnnturk.com, sabah.com.tr, ntv.com.tr örnek olarak gösterilebilir.

Gazete, radyo ve televizyona ait özelliklerin bir araya toplanması etkileşimli bir ortamda olan e-gazeteyi çok avantajlı bir hale getirmektedir. Aynı zamanda e-gazetenin Internet ortamının sağladığı avantajla bütün haberlere anında veya istendiği anda ulaşma olanağı e-gazeteyi arşivleme konusunda da üstün hale getirmektedir.

Geleneksel medya okur-izler kitlesiyle hatta o kitle içindeki tek bir bireyle bile aynı şekilde iletişim kurmakta, aralarında ayırım yapmamakta, başka bir ifadeyle kişiye özel iletişim kurmamaktadır.

Yurttaş gazeteciliği mevcut egemen ana akım medyayı devre dışı bırakarak, kitle  iletişim araçlarını halkın sorunlarının tartışıldığı kamusal alanlara dönüştürür. Halkı halkın dilinden anlatır ve kalıplaşmış habercilik rutinlerinin dışına çıkar.

“Web” ile “log” kelimelerinin birleşmesinden oluşan, zamanla “Blog” adını alan ağ günlükleri, genellikle en yeniden eskiye doğru sıralanmış yazı ve yorumların devamlı olarak güncellendiği Web tabanlı yayınlardır. Webloglar daha çok kişisel kullanım, gazetecilik, siyasi ve iş amaçlı kullanılmıştır.

Bir  yurttaşın sınırlı  zaman  içinde  haber okumaya ayıracağı zaman belliyken, hangi haberin doğru haber olduğu konusunda sıkıntılar yaşanabilmektedir. Bu durumda rehberliği ihtiyaç duyulmaktadır. Bu da profesyonel gazetecilerin sahip olduğu güvenilirlik ve mesleki deneyim ile sağlanabilmektedir.

Son dönemde dünyanın birçok yerinde meydana gelen toplumsal hareketlerde vatandaşların çektiği videolar internet ortamında hızla dolaşıma girmektedir. Bu durum herkesin gazeteci, muhabir olabileceği bir ortam hazırlamaktır. Video, günümüzün en hızlı tüketilen görsel ve işitsel ürünü olarak öne çıkmaktadır.

Daha çok tık almak adına yapılan habercilik, okurun ve dolayısıyla genel olarak kamunun haber alma hakkına karşı yapılan en önemli etik ihlallerdendir. E-gazetelerin temel ekonomik geliri reklamlardır. E-gazeteler ne kadar çok okunursa, başka bir ifadeyle ne kadar çok tıklanırsa, o oranda reklam alabilmektedirler. Dolayısıyla daha özgür ve bağımsız olma iddiasında bulunan birçok haber sitesi reklam verenlerin gölgesi altındadırlar. Dijital gazeteciliğin temel ekonomik belirleyicisi olan tıklanma gerçeğinin yarattığı haber başlıklarıyla, içeriğin uyumsuz hale gelmesi etik ihlallerden birisidir. Bu nedenle okurun ilgisini çekebilmek adına içerik ile başlığının birbiriyle uyumlu olmadığı haberler, haber sitelerinde yer alabilmektedir. Daha çok okurun ilgisini çekebilmek, okuru yakalayabilmek amacıyla tuzak niteliğinde başlıklarla sunulan haberler çoğu zaman okuyucuda hayal kırıklığına neden olmaktadır.

Gazetecilik kitaplarında çok çeşitli haber tanımı yapılmıştır. Bu tanımların birçoğu haberin özellikleriyle ilişkilendirilerek yapılmıştır. Örneğin, haberin yeni olması, çok kişiyi ilgilendirmesi, yakın çevreyle ilgili olması, güncel olması, ünlülerle ilgili olması ya da önemli olması gerektiği söylenmiştir. Bu özellikler aynı zamanda haber değerleri olarak tanımlanmış ve bir olay ya da durumun haber olması bu haber değerleriyle ölçülmüştür. Gündelik hayatımızdaki bilgiler yumağı ne kadar çok haber değeri taşıyorsa o kadar önemli hale gelmektedir. Anlaşılacağı üzerine kıymetli bir bilgi olan haber insanın yaşamında etkili bir unsurdur. Eğer bir bilgi insan hayatına katkıda bulunuyorsa önemsenmektedir. Ayrıca her haber herkesin işine yarar ya da kıymetli kabul edilmeyebilir. Zaten haber kavramının tartışma yaratmasının nedeni de budur.

Sabit olmayan harflerle Johannes Gutenberg tarafından 1456 yılında Almanya’nın Maintz kentinde Latince basılan ilk kitap, “42 Satırlık İncil” ya da “Gutenberg İncili”dir. Bu ilk kitabın ardından gelişen kitap yayıncılığı ve baskı işleri, Rönesans’ın gelişimine ışık tutmuştur. Daha öncesinde aristokratlar, seçkinler, din adamları arasında bireysel olarak kalan yazılı iletişimi (ve araçları), gelişerek kitleselleşmiş, şimdiki gazetelerin doğmasını sağlayarak geniş çaplı bir yayılım sağlamıştır. Matbaanın doğuşu ve gelişimi bilginin çoğaltılması ve yayılımına ön ayak olmuş geniş kitlelere dağılarak, teknolojinin ve ilerlemenin önü açılmıştır. 1600’lü yılların başlarından itibaren Avrupa’da görülen ilk gazeteler yine o yıllarda basılan kitaplar gibi bilginin sıradan insanların hizmetine girmesini sağlamıştır. Seçkinler ve din adamlarının becerisi olan okuma yazma bilgisi sıradan vatandaşlar tarafından da önemsenmeye başlamıştır.

18.yüzyılda gazetenin ve gazeteciliğin gelişmesinde iki önemli olay rol oynamıştır. Birincisi Amerikan Bağımsızlık Savaşı, ikincisi ise Fransız İhtilali’dir. Bu iki olay basının bağımsız olma anlayışının yerleşmesini sağlamıştır. Piyasa ekonomisi içinde toplumun önemli bir parçası olarak yer alan gazete giderek kurumsallık kazanmış endüstri devrimi ile bağlantılı olarak gelişen enformasyon devrimi ile gazetecilik daha fazla özgürlük kazanmış ve bir meslek şekline dönüşmüştür. Son 500 yıl içinde olanlar elbette toplumsal bir dönüşüm ve değişim içinde gerçekleşirken enformasyon devrimini ortaya çıkartan en önemli etken de sanayi devriminin etkisiyle teknolojinin hızla gelişip ilerlemesidir.

20.Yüzyılın başından itibaren sırasıyla gazete, radyo ve televizyonun iktidarı internetin ortaya çıkmasıyla beraber giderek azalmıştır. Dijital yayıncılık bütün bu kitle iletişim araçlarının internet ortamında bir araya getirerek bilginin yayılımını genişletmiş ve hızlandırmıştır.Geleneksel kitle iletişim araçları radyo, televizyon, gazete ve sinemadır.

Etkileşim (İnteraktivite): İletişimde bulunanların karşılıklı olarak iletilerinin birbiriyle ilişkili olması, paylaşması ve birbirlerinin müdahalesine imkân vermesidir. Bununla birlikte alıcı ve verici tarafların eş zamanlı iletişimidir. Geleneksel medyada etkileşim olmakla beraber (okur mektupları ve okur telefonları gibi) dijital çağın getirdiği hızdan bir hayli uzaktır. İnternette çıkan bir haber ile ilgili olarak okurlar/takipçiler fikirlerini anında beyan edebilmektedirler. Hatta haberin doğru olup olmadığı kısa bir süre içinde de ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca, bir okurun gördüğü mesajı başkaları da görebilmekte ve karşılıklı bir etkileşim de sağlanabilmektedir.

İçerik olarak geleneksel (basılı) gazetede olan bütün konu ve bölümler olmakla beraber diğer kitle iletişim araçlarının özelliklerini bir araya getirdiği için bir gazeteden daha fazlasını ifade etmektedir. E-gazetenin en önemli özelliği ses, veri, metin ve sabit ya da hareketli görüntüleri bünyesinde toplayarak tek bir alt yapı üzerinden aktarabilmesi, arşivlemesi, bütün bu verilerin toplanabilmesi ve yeniden işleme tabi tutulabilmesine olanak vermesidir.

Kitlesizleştirme: Geleneksel medya okur-izler kitlesiyle hatta o kitle içindeki tek bir bireyle bile aynı şekilde iletişim kurmakta, aralarında ayırım yapmamakta, başka bir ifadeyle kişiye özel iletişim kurmamaktadır. Yeni medyada ise hem kitlesel yayın yapılmakta hem de kişiye özel iletişim kurulabilmektedir. Enformasyonun kitlesel değil, izleyicinin özellik ve gereksinimlerine göre dağıtımı söz konusudur. Özellikle e-gazete bakımından açıklamak gerekirse her takipçiye özgü konu ve içerik sunulabilmektedir.

Pazarlama aracı olması: İnternet gazetesinde okuyucu profilini tespit etmek ve kamuoyu araştırması yapmak çok kolaydır. Siteye yerleştirilen mesaj panosu sayesinde okurların eleştirileri, istekleri, düşünceleri ve benzeri konular öğrenilebilir. Yine aynı şekilde herhangi bir konuda kamuoyu araştırması yapmak için anket düzenlemek, politika ya da sosyal içerikli forum düzenlemek mümkün olmaktadır.