YEMEK SOSYOLOJİSİ

Ev işleri, 19. yüzyıla kadar özellikle varlıklı ailelerin evlerinde ev hizmetlileri tarafından yapılır. Varlıklı ailelerde evin hanımı statüsünde bulunan kadın, sadece evi yönetir. Böylece ev işleri yapmak, varlıklı ve zengin kadınlarla diğer kadınları birbirinden ayıran bir gösterge haline gelir. Ev işi yapmak ve yapmamak bir statü belirleyicisi olur. Ancak 19. yüzyılda fabrikalarda ucuz iş gücüne duyulan ihtiyaç karşısında ev hizmetlileri, fabrika işçisi olmak için evlerden ayrılır ve bu işleri ev sahibi kadının yapması gerekir.

20. yüzyılın ilk yarısı ile başlayan elektrikli ev aletleri reklamları incelendiğinde bu aletlerin, “hizmetçilerin yerini alacak teknoloji” olarak sunulduğu görülür.

Yemek pişirmek, ataerkil düzen içinde kadına doğal olarak verilmiş bakım faaliyetlerinden biri olarak sıradan, her gün tekrar eden ve sıkıcı bir iş olarak kabul edilir ve onların biyolojik kapasiteleriyle ilişkilendirilir. Oysa Lucia Giard, yemek pişirmenin oldukça yaratıcı, hayal gücü, matematik ve kimya bilgisi gerektiren, hafızanın, sezgilerin ve duyuların işe koşulduğu bir etkinlik olduğunu ortaya koyar

Erkeklerin, kadınlardan farklı olarak ve erkeksi özelliklerini koruyarak yemek pişirmeye başlamaları, II. Dünya Savaşı sonrasına rastlamaktadır. Bu dönemde batıda beyaz, iş sahibi orta sınıf erkekler, evlerinin arka bahçelerinde hafta sonu aileleri için
barbekü yapmaya başlar. Özellikle 1950’ler itibariyle popüler kültür ürünlerinde yapılmaya başlanan barbekü reklamları, erkeklere ailesi ve evi ile daha çok ilgilenen “yeni baba” rolü vermeye başlar.

Bu nedenle erkekler tarafından evde yapılan bu işler, kadına yardım, bir hobi, boş zaman ya da eğlence etkinliği olarak nitelendirilir. Böylece bu işler, kadının yaptığı ev işlerinden ayrıştırılır. Bu dönüşüm, eril evcimenlik (masculine domesticity) olarak adlandırılır

Erkekler, belli zamanlarda girdikleri mutfaklarda daha çok et ve deniz mahsulleri gibi genellikle statüsü yüksek gıdalarla yemek yapar ve yemeklerin sunumuna önem verir.

İlk yemek kitapları erkekler tarafından hazırlanmıştır. Mutfakla ilgili ilk bilimsel çalışma Atheaneus’un MS. 200 yılında yazdığı, yemek hazırlama ile bilgiler ve çeşitli tariflerin bulunduğu The Deipnosophist’tir.

Kadın şef sayısını artışındaki en önemli nedenlerden biri, mutfak sanatları ve gastronomi alanın formel eğitime konu olması ve okulların açılmasıdır.

Mutfakta farklı bölümleri (istasyonları) yöneten şefler, executive şefin kontrolünde çalışır.

20. yüzyılın başlarında, otel yöneticisi Cesar Ritz ve mutfak şefi Auguste Escoffier’in çabalarıyla çağdaş otelcilik ve modern
mutfak ticareti yapılandırılır. Escoffier’in bilimsel bir yöntemle organize ettiği bu mutfakta her yemek, ayrı istasyonda hazırlanır

Ataerkillik: erkek egemen kültür; soyda, temel olarak babayı alan ve ailede çocukları baba soyuna mal eden düzen, pederşahilik.

Toplumsal cinsiyet (gender): Kadınlık ve erkeklik rollerinin ve davranışlarının kültür tarafından biçimlendirilmesi.

Cinsiyet (sex) kavramı, insanların, kadın ve erkek olarak doğuştan getirdikleri biyolojik ve fizyolojik özelliklerini tanımlar.

19. yüzyılda gerçekleşen Sanayi Devrimi ile o zamana kadar ev içinde yapılan işlerin ev dışında yapılmaya başlanması hem mekânın hem de yapılan işlerin keskin ve görünür şekilde ayrışmasına neden olur.

Cam duvar: Kadın ve erkek işlerinin ayrışması olarak tanımlanır. İşin ve mesleklerin kadın işi ve erkek işi olarak değerlendirilmesini, işgücü piyasasında işlerin ve mesleklerin cinsiyetler arasında hem yatay hem dikey olarak ayrışmasını kapsar.

Türkiye’de üst düzey yönetici oranı 2018’de %14,7’dir.

2018’de  Avrupa ülkeleri arasında üst düzey kadın yönetici oranı %21,9 olan Türkiye, 34 AB ülkesi arasında 32. sırada yer almaktadır.

TÜİK’in 2018 kazanç yapısı araştırmasına göre erkeklerin yıllık kazançları 50 bin 297 TL iken kadınların 46 bin 208 TL’dir.

TÜİK’in 2018 kazanç yapısı araştırmasına göre erkeklerin yıllık kazançları 50 bin 297 TL iken kadınların 46 bin 208 TL’dir.

Profesyonel kelimesi, bir işi, kazanç sağlamak amacıyla yapan (kimse), amatör karşıtı; ustalaşmış, uzmanlaşmış” olarak tanımlanmaktadır.