YATIRIMCI İLİŞKİLERİ YÖNETİMİ

Yatırımcı ilişkileri; finans, muhasebe, iletişim, pazarlama ve mevzuat gibi işlevleri üstlenen, şirket ile finans çevreleri, yatırımcılar ve diğer paydaşlar arasında çift yönlü ilişkileri sağlayan ve şirketin pay senetlerinin gerçek değerine ulaşmasında, şirketin performansına katkı sağlamaya çalışan birimidir. Şirketin diğer paydaşlarıyla şirket arasında köprü görevi görür.

Kurumsal Yönetim Tebliği md.11/3’e göre, yatırımcı ilişkilerinin görevi kamuya açıklanmak şartıyla, şirketin bünyesindeki çeşitli birimler tarafından da yerine getirilebilir. Bu durumda, görevlerden en çoğundan sorumlu olan yönetici, yatırımcı ilişkileri bölümü yöneticisi olarak kabul edilir ve söz konusu görevler bu personel tarafından yerine getirilir. Yatırımcı ilişkileri bölümü yöneticisi: “Sermaye Piyasası Faaliyetleri İleri Düzey Lisansı” ve “Kurumsal Yönetim Derecelendirme Uzmanlığı Lisansı”na sahip, ortaklıkta tam zamanlı yönetici olarak çalışan ve kurumsal yönetim komitesi üyesi olarak görevlendirilmesi zorunlu şirket çalışanıdır.

Yatırımcı ilişkilerinin özellikle kurumsal yatırımcılar için kullandığı iletişim araçlarından biri yurt dışı tanıtım gezileridir. Bu gezileri gerçekleştirebilmek için yatırımcı ilişkilerinin temel özelliklerinin yanı sıra, seyahat etmeye yatkın ve İngilizceye hâkim olması gerekir. Yatırımcı ilişkileri uzmanı finansal tabloları analiz edebilmeli, finansal açıdan şirketteki gelişmeleri yorumlayabilmeli ve analitik düşünme yeteneğine sahip olmalıdır. İletişim açısından da gerekli materyalleri kullanabilecek ve yeterince gelişmiş iletişim becerileri ile donanımlı olmalıdır. Finans ya da muhasebe alanında lisans eğitimi almamış olsalar da yüksek lisansı bu alanlarda yapanlar yatırımcı ilişkilerinde faydalı olacaktır.

Yatırımcı ilişkileri uzmanları rapor yazma yeteneğine sahip olmalıdır. Çünkü basın bildirileri, yatırımcı raporları ve konuşmaları hazırlayacaklardır. Bunlarla yatırımcı ve üst yönetimi bilgilendirirler. Yazma ile ilgili işler dışarıdaki bir danışmanlık firmasından destek alınarak yerine getirilse de yatırımcı ilişkilerinin söz konusu yazıları, raporları düzenleme ve denetleme sorumluluğu vardır.

Yatırımcı geri bildirim raporlarının içeriğini, genelde yatırımcılarla birebir toplantı, roadshow, telekonferans, analist-yatırımcı günü gibi etkinliklerde bir araya gelindiğinde, elde edilen geri bildirimler oluşturur. Elde edilen geri bildirimler üst yönetime iletilerek şirketin stratejilerini şekillendirmekte kullanılır.

Aylık performans raporları sayesinde daha önce belirlenen hedeflere ulaşılıp ulaşılamadığının saptanması amacıyla üst yönetim düzenli olarak (aylık) bilgilendirilir.

Şirketler ya kendilerinden/sektörden kaynaklanan ya da çeşitli sebeplerle ekonominin sıkıntılı olduğu dönemlerde yatırımcıdan uzaklaşır. Şirketler yaşam eğrilerinin belli dönemlerinde çeşitli sebeplerle olumsuz gelişmeler yaşar. Bu olumsuzlukların yatırımcıya tüm açıklığı ile anlatılması ve alınan tedbirlerin paylaşılması gerekir. Ancak bunu yaparken birtakım hatalar da yapılır. Bunlar; sıkıntılı dönemlerde yatırımcıyla ilişkiyi kesmek ya da azaltmak, yatırımcıyı yeterince tanımamak, şirkete ilişkin beklentileri olduğundan düşük vermek, şirketin olumsuz yönlerini saklamak yoluyla yapılabilir.

Yatırımcı ilişkilerinin bütçesi, farklı yaklaşımlara göre oluşturulabilir. En iyi yaklaşım, faaliyetlerin çeşitliliğini dikkate alınarak katmanlar şeklinde bütçenin oluşturulmasıdır. İhtiyaca göre bütçenin katmanları arttırılabilir; ancak genel olarak alt, orta ve üst katman vardır. Orta (ikinci) katman, şirketin haberdar olduğu yatırımcı topluluğu ile iletişim için faaliyetlerine ayırdığı bütçe katmanıdır. Bunlar; yıllık faaliyet raporları, pay sahipleri ile acil iletişim hattı, sorduğu soruları cevaplama, bir web sitesi, temel gelişmelerin yayınlandığı periyodik bir yayın, telekonferanslar, ara sıra olan medya ile iletişim faaliyetleridir. I. ve III. seçenekler en alt katmana dahil edilebilir.

Bütçenin son katmanı ve aktif iletişimin bulunduğu katman en üst katmandır. Tanıtım gezileri (road-show), yatırımcı günleri gibi pahalı faaliyetler yürütülür. Yatırımcı farkındalığının arttırılmasına katkı sağlar.

Faaliyet raporunda; şirketle ilgili genel bilgiler, yönetim organı üyeleri ile üst düzey yöneticilere sağlanan mali haklar, şirketin araştırma ve geliştirme çalışmaları, şirket faaliyetleri ile faaliyetlere ilişkin önemli gelişmeler ve finansal durum yer alır.

Yatırımcı ilişkileri; finans, muhasebe, iletişim, pazarlama ve mevzuat gibi işlevleri üstlenir.

Yatırımcı ilişkileri bölümünün başarılı olması için şirket içinde görev tanımı iyi yapılmış olmalıdır. Ayrıca şirket yönetiminin yatırımcı ilişkilerinin fonksiyonları içselleştirmiş olması ve işlerini en iyi şekilde yapabilmeleri için gerekli bütçe ve imkânların sağlanmış olması gerekir. Sadece yatırımcı ilişkileri yöneticisinin değil, çalışanlarının da üst yönetimle sıkı bir iş birliği içinde olması gerekir.

Mevzuat gereği yatırım ilişkileri yöneticisinin Sermaye Piyasası Faaliyetleri İleri Düzey Lisansı ve Kurumsa Yönetim Derecelendirme Lisansına sahip olması ve ortaklıkta tam zamanlı yönetici olması gerekmektedir. Fakat piyasa değerine göre daha küçük şirketlerde ise Sermaye Piyasası Faaliyetleri İleri Düzey Lisansı ve Kurumsa Yönetim Derecelendirme lisansının herhangi birine veya sadece Sermaye Piyasası Temel Düzey lisansına sahip olması gerekmektedir.

Yatırımcı ilişkileri farklı disiplinlerin bir araya geldiği bir meslek olduğu için bölüm çalışanlarının bunlarla ilişkili dört yıllık bir fakülte mezunu olması gerekir. Ayrıca finans ve muhasebe bilgisine sahip olması ve sürekli araştırmacı bir kişiliğe sahip olması gerekmektedir. Yatırımcı ilişkileri çalışanlarının yatırımcı topluluğu ile ilişkilerinde iyi olması gerekmektedir. Bu nedenle mükemmel yazma ve sözlü iletişim becerisine sahip olması gerekir.

Yatırımcı ilişkileri bölümü üst düzey yöneticiler için analist raporlarını özetler ve gelişmeleri izler. Finansal piyasalar ile ilgili gerekli araştırmaları ve analizleri yapar ve şirketin yatırımcı ilişkileri faaliyetlerine ilişkin planlama yapar. Ayrıca şirketin rekabet analizini yapar.

Yatırımcı geri bildirim raporları yatırımcı ilişkileri bölümünün üst yönetime sunması gereken bir rapordur. Şirketin yatırım tezini pazarlaması, kurumsal yönetime uyum ve kamuoyunun algısı etkin bir yatırımcı ilişkilerinin yapması gereken etkinliklerdendir. Kamuoyu aydınlatma ve finansal raporlama da yatırımcı ilişkilerinin en temel sorumluluğudur.

Yatırımcı ilişkileri bölümünün üst yönetime sunması gereken raporlar; Yatırımcı ilişkileri yıllık faaliyet raporu, aylık performans özetleri, karşılaştırmalı değerlendirme çalışmaları, yatırımcı geri bildirim raporları ve bağımsız kuruluşlara yapılacak algı çalışmalarıdır.

Sermaye Piyasası Kurumsal Yönetim Tebliğine göre yatırımcı ilişkileri faaliyetleri ile ilgili olarak yönetim kuruluna raporunu yılda en az bir kere yönetim kuruluna sunmak zorundadır.

Şirketin veya ekonominin problemli dönemlerinde yatırımcıyla ilişkileri aynen devam ettirmek ve şirkete ilişkin beklentileri gerçeğe en yakın olarak vermek aslında yapılması gereken doğru davranışlardır.

Her şirkette değil bazı şirketlerde yatırımcı ilişkilerinin bağımsız bir bütçesi olur. İkinci katman, şirketin haberdar olduğu yatırımcı topluluğu ile iletişim için faaliyetlerine ayırdığı bütçe katmanıdır. Yıllık faaliyet raporları pay sahipleri ile acil iletişim hattı, bir web sitesi, temel gelişmelerin yayınlandığı bir yayın, telekonferanslar bu katmanda yer alır.