Yatırımcı İlişkilerinde İletişim Kanal ve Araçları

Yatırımcı ilişkileri, paydaşlar ile iletişimi sağlayabilmek üzere yararlanılan iletişim kanal ve araçlarının başlıcaları şöyle sayılabilir:
• Finansal raporlar,
• İnternet sitesi,
• Yatırımcı toplantıları,
• Yatırımcı sunumları,
• Sosyal medya,
• Finansal medya,
• Mobil uygulamalar,
• Bilgilendirme ve soru-cevap dokümanları,
• Elektronik posta,
• Özel durum açıklamaları,
• Genel kurullar,
• Kamuyu Aydınlatma Platformu,
• Politikalar, Kurallar ve Uyum Raporları olarak özetlenebilir.

Finansal raporlar: finansal tablolar, yönetim kurulu faaliyet raporları ve sorumluluk beyanlarından oluşan raporlarından oluşur. Finansal tablolar, dipnotlarıyla birlikte finansal durum tablosu, kapsamlı gelir tablosu, nakit
akış tablosu ve özkaynak değişim tablosudur.

Bağımsız denetim raporu; bağımsız denetim sonucunda bağımsız denetçinin
şirketin finansal tabloları hakkında açıkça ifade edilmiş görüşünü içeren rapordur.

Şirketler yıllık faaliyet raporlarını kamuoyunun şirketin faaliyetleri hakkında tam ve doğru bilgiye ulaşmasını sağlayacak ayrıntıda hazırlamalıdır. Buna göre yer alması gereken bilgiler şunlardır;
• Yönetim kurulu üyeleri ile üst düzey yöneticilerin yetki sınırları, görev süreleri (başlangıç ve bitiş tarihleriyle), toplu sözleşme uygulamaları, personel ve işçilere sağlanan hak ve menfaatler,
• İşletmenin faaliyet gösterdiği sektör ve bu sektör içerisindeki yeri hakkında bilgi, işletmenin üretim birimlerinin nitelikleri, satış miktar ve fiyatlarına ilişkin genel açıklamalar, satış koşulları ve bunlarda yıl içinde görülen gelişmeler, verimlilik oranları ve geçmiş yıllara göre bunlardaki önemli değişikliklerin nedenleri,
• Yatırımlardaki gelişmeler, teşviklerden yararlanma durumu, yararlanılmışsa ne ölçüde gerçekleştirildiği,
• İşletmenin finansman kaynakları ve varsa çıkarılmış bulunan sermaye piyasası araçlarının niteliği ve tutarı,
• Dönem içinde esas sözleşmede yapılan değişiklikler ve nedenleri,
• Mevzuat uyarınca Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu düzenleme yükümlülüğünün bulunması veya isteğe bağlı olarak hazırlanmış olması halinde, söz konusu Rapor,
• Mevzuat uyarınca ilişkili taraf işlemleri ve bakiyelerine ilişkin ortaklara sunulması zorunlu bilgiler,
• Finansal tablolarda yer almayan ancak kullanıcılar için faydalı olacak diğer hususlar.

Kurumsal Yönetim Tebliği’ne göre şirketlerin yıllık faaliyet raporlarında yer vermesi gereken bilgileri ayrıca sayılmıştır;
• Yönetim kurulu üyeleri ve yöneticilerin şirket dışında yürüttükleri görevler hakkında bilgi ve yönetim kurulu üyelerinin bağımsızlığına ilişkin beyanları,
• Yönetim kurulu bünyesinde oluşturulan komitelerin üyeleri, toplanma sıklığı, yürütülen faaliyetleri de içerecek şekilde çalışma esasları ve komitelerin etkinliğine ilişkin yönetim kurulunun değerlendirmesi,
• Yönetim kurulunun yıl içerisindeki toplantı sayısı ve yönetim kurulu üyelerinin söz konusu toplantılara katılım durumu,
• Şirket faaliyetlerini önemli derecede etkileyebilecek mevzuat değişiklikleri hakkında bilgi,
• Şirket aleyhine açılan önemli davalar ve olası sonuçları hakkında bilgi,
• Şirketin yatırım danışmanlığı ve derecelendirme gibi konularda hizmet aldığı kurumlarla arasındaki çıkar çatışmaları ve bu çıkar çatışmalarını önlemek için şirketçe alınan tedbirler hakkında bilgi,
• Sermayeye doğrudan katılım oranının %5’i aştığı karşılıklı iştiraklere ilişkin bilgi,
• Çalışanların sosyal hakları, mesleki eğitimi ile diğer toplumsal ve çevresel sonuç doğuran şirket faaliyetlerine ilişkin kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri hakkında bilgi yer almalıdır.

Kurumsal yönetim tebliğine göre, halka açık şirketlerin internet sitelerinde yer alması gereken bilgiler şunlardır; ilgili mevzuat uyarınca açıklanması zorunlu
bilgilerin yanısıra; ticaret sicili bilgileri, son durum itibarıyla ortaklık ve yönetim yapısı, imtiyazlı paylar hakkında detaylı bilgi, değişikliklerin yayınlandığı Türkiye Ticaret Sicili Gazeteleri’nin tarih ve sayısı ile birlikte ortaklık esas sözleşmesinin son hali, özel durum açıklamaları, finansal raporlar, faaliyet raporları, izahnameler ve diğer kamuyu aydınlatma belgeleri, genel kurul toplantılarının gündemleri, katılanlar cetvelleri ve toplantı tutanakları, vekaleten oy kullanma formu, pay alım teklifi veya vekalet toplanmasında hazırlanan zorunlu bilgi formları ve benzeri formlar, varsa şirketin kendi paylarının geri alınmasına ilişkin politikası, kâr dağıtım politikası, bilgilendirme politikası, şirket tarafından oluşturulan etik kurallar ve sıkça sorulan sorular başlığı altında, şirkete ulaşan bilgi talepleri ile soru ve şikayetler ve bunlara verilen cevaplar yer alır.

Genellikle şirketler “Hakkımızda” ana başlığı altında, paydaşların şirket hakkında ön bilgi edinmesini sağlayan birtakım bilgilere yer verir. Bunlar; tarihçe, vizyon, misyon, strateji, faaliyet alanları, yönetim, sermaye dağılımı gibi bilgilerdir.

“Yatırımcı İlişkileri” bölümünün altında, kuruma ait bilgiler, kurumsal yönetim, finansal bilgiler, paylara ilişkin bilgiler, yatırımcı sunumları, genel kurul, özel durum açıklamaları, sıkça sorulan sorular gibi paydaşlar tarafından cazip bilgiler sunulmaktadır.

Yatırımcı toplantıları; yatırımcı ilişkileri uzmanlarının şirketlerini anlatmak için
yatırımcılarla birebir yaptıkları toplantıdır.

Şirketlerin yatırımcı ilişkileri birimi tarafından, şirketin CEO / CFO’nun da katıldığı, şirket analistlerine, şirketin mevcut ve potansiyel yatırımcılarına dönük olarak düzenlenen söz konusu yatırımcı toplantılarının bir bütün olarak veya tek tek çok çeşitli amaçları bulunmaktadır. Bunlar arasında;
• finansal piyasalarda şirket profilini yükseltmek,
• mevcut yatırımcı hakkındaki bilgiyi güncellemek,
• potansiyel yatırımcılar ile tanışmak,
• potansiyel yatırımcıyı, mevcut yatırımcı hâline dönüştürmek,
• likidite ve işlem hacmini arttırmak,
• analistlerle olan ilişkileri geliştirmek,
• şirket hakkındaki önemli gelişmeleri ortaya koyup bilgilendirmeyi sağlamak sayılabilir.

Yatırımcı toplantılarında genelde sunumların içeriğini şu konular oluşturmalıdır;
1. Şirketin kısa tanıtımı: Şirketin ne yaptığına dair birkaç esaslı konusundan mümkün olduğunca bir slayt (power point ile yapılan) ile söz edilir.
2. Yatırımlara vurgu: Yatırımcılar bu konudaki slayta aşırı dikkat vereceklerinden, 4 veya 5 noktadan oluşan slayta hazırlanmalıdır. Soru sorulduğunda sunum genişletilmelidir.
3. Pazar büyüklüğü: Pazar büyüklüğü çeşitli alt kategorilerde, kaynaklara dayanılarak anlatılmalıdır.
4. Müşteriler: Hedeflenen müşterinin özellikleri ve genel yapısı veya daha da iyisi iyi bilinen müşterilerin adlarından ve sahip olduğu pay hakkındaki bilgilerden bahsedilmelidir.
5. Büyüme stratejisi: Şirketin büyüme planlarından söz edilmelidir. Örneğin, sektördeki birleşme ve devralma, yeni şubeler açma, yeni coğrafik pazarlara açılma vb. yöntemler vasıtasıyla.
6. Rekabetçi yapısı: Rakipleri ile ilişkileri anlatılmalıdır. Bu en can alıcı slaytlar olabilir. Özellikle şirketin sektördeki rekabetçi avantajlarından (ör. teknoloji, patent ve haklar, düşük maliyet yapısı) anlatılmalıdır.
7. Finansal tablolar: En azından son 3 yılı içeren finansal durum ve gelecek yıla ait projeksiyonlar ortaya konmalıdır. Katılımcılar şirketin brüt ve net kârının gelişimi ile ilgilenecektir.
8. Yönetim ekibi: Her üst yöneticinin adı, unvanı, sorumluluğu, tecrübesi anlatılmalıdır.
9. Özet: 4 veya 5 vurucu konu ile esaslı noktalardan özet yapılmalıdır.

Birebir toplantılar ya da grup toplantıları

Yatırımcı toplantıları

Road show (Tanıtım gezileri)izlenimlere sahip olması amaçlanır.

Yatırımcı konferansları

Sermaye piyasaları veya yatırımcı günü

Saha ziyaretleri

Sanal toplantılar (görüntülü ya da sesli internet toplantıları – webcast)

Telekonferanslar

Road show (Tanıtım gezileri): Road show’lar yatırımcı ilişkilerinin dolayısıyla şirketin iletişimde kullandığı çok yönlü bir araçtır. Road show’lar, yurt içinde veya yurt dışında önceden belirlenmiş yerlere gidilerek, hedef kitleye doğrudan ulaşma, yüz yüze tanıtım olanağı verir.

Danışmanlık şirketleri de ücret karşılığında bazı roadshow hizmetleri vermektedir. Bu hizmetler şöyle özetlenebilir: • Yatırımcı hedefleme • Mesaj oluşturma • Sunumun hazırlanması • Toplantı koordinasyonu • Lojistik ihtiyaçların karşılanması• Roadshow ardından yatırımcı yorumlarını ve yatırım potansiyelini içeren detaylı bir geri bildirim raporu • Analist ve finansal medya için ek organizasyonlar vb.

Sermaye piyasaları veya yatırımcı günü: Şirket üst yönetiminin sunumlarının bir serisi olarak düzenlenen bu tür toplantılarda, şirket yatırımcıları ve analistleri davet edilir. Şirket merkezinde ya da büyük yatırımcıların olduğu uluslararası finans merkezlerinde organize edilebilir. Toplantının şirket merkezinde yapılması durumunda, şirket tanıtım turunun yapılması da yatırımcılar tarafından beklenir.

Saha ziyaretleri: Saha ziyaretleri, yerinde tanıtım faaliyetleridir. Genellikle şirketin merkezine ya da seçilen iştiraklerine analist ve yatırımcılarla birlikte gidilip, üst yönetimin bir sunum yaparak faaliyetlerini anlattığı toplantılardır. Kısa zamanda ve yüksek sayıda analist ve yatırımcıların somut izlenimlere sahip olması amaçlanır.

Telekonferans, webcast, on-line video, yurtiçi ya da yurtdışında yapılacak sermaye piyasaları günü, saha gezileri gibi toplantılarda teknik donanım kullanılacağı için, yatırım ilişkileri bölümü çok titiz çalışmalıdır. Özellikle hizmet alınan kurumlarla birebir hazırlık yapmalı, hazırlık süreci izlenmeli, provalar yapılmalı, şirket yönetiminin beklentileri doğrultusunda hazırlıklara yön verilmeli, her konu netleştirilmelidir.

Toplantı öncesi yapılacaklar; Yatırımcı İlişkileri Bölümü, bu tür toplantıların daha başarılı geçmesi için ön hazırlık yapmalıdır. Bunun için,
• Yatırımcı ilişkileri bölümü, proaktif olarak şirketin gelecekteki değer teklifi ile ilgilenecek yatırımcı kitlesini önceden tespit ederek toplantıların verimini arttırır. Böylece hem pay için en fazla talep oluşturulur hem de şirketin ortaklık yapısı üzerinde kontrole sahip olunur.
• Toplantı katılımcıları arasında mümkün olduğunca üst yönetimin CEO ve/veya
CFO’nun katılımı sağlanmalıdır. Bunun için yatırımcı ilişkileri bu tür toplantıları
yılın başında planlayarak üst yönetime bildirmelidir.
• Bir şirketi değerleyen analist sayısı yatırımcı nezdinde önemlidir. Çok sayıda analistin bir şirket ile ilgilenmesi, yatırımcı tarafından önemsenir. Bu nedenle yatırımcı ilişkileri bölümü, bu tür toplantılara analist katılımını artırmak ve onların iş programlarında kendine bir yer açmak için, analistleri önceden haberdar etmelidir.
• Yatırımcı ilişkileri, toplantılardan önce şirketi tanıtan fazla uzun olmayan sunum hazırlamalıdır. Fakat bu sunumdaki mesaj önemlidir. Bu nedenle mesajın gerektiği etkiyi yaratması ve herkese ulaşabilmesi için, yatırımcı ilişkilerinin piyasayı çok iyi takip etmiş olması ve rakip ya da sektördeki şirketleri iyi analiz edebiliyor olması gerekir.
Ayrıca, yatırımcı ilişkilerinden, danışmanlık şirketlerinin analistlere ve yatırımcılara şirket hakkında sordukları sorulardan ortaya çıkan “algı raporlarını” da iyi değerlendirmiş ve bunları kullanarak sunumlar hazırlamış olması beklenir.

• Yatırımcı ilişkileri, toplantıya katılacak üst yönetimi toplantının muhtemel gelişimi hakkında bilgilendirmelidir. Örneğin, toplantıya katılacak yatırımcılar, yatırımcıların hedefleri, mevcut yatırımcılar, olası sorular gibi.
• Yatırımcı ilişkileri, şirket içinde veya dışında bir araya gelmeden önce, her bir yatırımcı için birtakım bilgilerle profil oluşturmalıdır. Örneğin hedef kurumsal yatırımcı ise yatırımcı ilişkileri bölümü profili oluştururken fon adı, fon büyüklüğü, temsil ettiği fonun yatırım stratejisi, ülkede, sektörde ve rekabette kimlerin paylarına sahip olduğu, toplantının tarihi, toplantıya katılanın ismi,
yatırımcıya ait mevcut profil (veri tabanlarından, yatırımcıya ait web sitelerinden
toplanabilir), iletişim bilgileri, sunum tarihinde yatırımcının şirket payına sahip olup olmadığı gibi bilgileri toplamalıdır. 

Toplantılar sonrası yapılacaklar; Yatırımcılarla ilişkinin sürekliliği için toplantı sonrasında yapılması gerekenler;
• Toplantı öncesi oluşturulmuş yatırımcı profilleri güncellenerek yatırımcı veri tabanı oluşturulmalıdır.
• Toplantı sırasında sorulmuş ve yanıtlanmamış sorular kamuya yapılan açıklamalar doğrultusunda toplantı sonrası, e-mail ya da telefonla yanıtlanmalıdır. Çünkü yanıtlanmayan soruları, yatırımcı tarafından belirsizlik olarak algılanabilir. Bunun daha da ilerleyen sonuçları, şirket değerlemesinde belirsizlik olması risk faktörünün yükselmesine ve şirketin paylarına olan talebin azalmasına ve payın iskontolu işlem görmesine kadar gider. Fakat bazı kamuya
açıklanmamış ve yatırımcı tarafından detaylı bir şekilde istenen konular hakkında ise yönetim bilgilendirmeme kararlılığını sürdürmelidir.
• Yatırımcı ilişkileri, toplantı sonrasında da büyük hissedarları, yeni tanıştığı potansiyel yatırımcıları düzenli olarak arayarak varsa sorularını cevaplamalıdır.
• Toplantılar şirket bünyesinde artı ve eksileri ile değerlendirilmelidir. Örneğin, toplantının hedefine ulaşıp ulaşmadığı sorgulanmalıdır. Bu durumda, toplantı sonrasında yatırımcı sayısının artıp artmadığı, kurumsal yatırımcıların pozisyonlarının artıp artmadığı, bir yıl öncesine göre al veya sat tavsiyesi veren analist sayısındaki değişim, bireysel yatırımcıların sayısındaki artış, şirket
için piyasanın tahmin ettiği kâr ile şirketin bütçelediği ve kamuoyu ile paylaştığı beklentiler doğrultusundaki kâr rakamının karşılaştırılması gibi konular yatırımcı ilişkileri tarafından ortaya konmalıdır. Toplantılarda edinilen cevaplar ve geri bildirimler ile stratejiler gözden geçirilmeli, üst yönetime raporlanmalıdır.

Yatırımcı sunumlarında yatırımcı tarafından “Neden bu şirkete yatırım yapmalıyım?” sorusuna cevap aranırken bu doğrultuda yatırımcılar aşağıdaki faktörleri göz önünde bulundururlar:
• Üst yönetimin geçmişteki performansı,
• Stratejik vizyon,
• Mevcut yönetimin kalitesi
• Sürdürülebilir rekabet avantajları,
• Sermayenin etkili kullanımı.
• Şirketin uzun vadedeki büyüme stratejisi,
• Hedeflerine ulaşmak için şirketin yapacağı girişimler,
• Şirketin sermaye kullanım planı,
• Finansal amaçları da kapsayan uzun vadeli hedefler.

Buna göre, yatırımcı ilişkileri yatırımcının beklentileri doğrultusunda, yatırımcı sunumunda şu bilgilerin yer almasına özen gösterecektir:
• Şirket ve takım olarak kimiz?
• Çalışma alanımız ve hangi ürünü/ürünleri/ hizmetleri üretiyoruz?
• Ürünümüzü/hizmetleri kimler, niçin alıyor?
• Ürün/hizmet penetrasyonumuzu artırmak için ne yapmayı hedefliyoruz?
• Ürünümüzü/hizmetimizi nasıl fiyatlandırıyor, kârlılığı artırmak için ne yapmayı planlıyoruz?
• Sermayemiz ne kadar ?
• Uzun vadede hedeflerimiz neler?
• Hedeflerimiz için ihtiyaç duyduğumuz finansman ihtiyacı nedir?

Şirketler içsel bilgiler ve SPK ve Özel Durumlar tebliği doğrultusunda bazı bilgileri (4. bölümde anlatılan) kamuyu aydınlatma gereği olarak, kamuya açıklamak zorundadır. Bu bilgilerin kamuya açıklanması, şirket internet sitesi yerine öncelikle Kamuyu Aydınlatma Platformu’ndan (KAP) yapılması gerekir. KAP’ta açıklandıktan sonra şirket, internet sitesinde bu bilgilere yer verir ve belirtilen sürelerde internet sitesinde yayınlar. Özel durum açıklamaları yasal olarak açıklanması gereken bilgilerdir. Bu sayede paydaşlar şirket hakkında bilgiye ulaşır.

Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP), sermaye piyasası ve borsa mevzuatı uyarınca kamuya açıklanması gerekli bildirimlerin şirketler tarafından, elektronik imzalı olarak iletilip, kamuya duyurulduğu elektronik bir sistemdir. İlk defa 2009 yılında kamuya açıklanacak bilgiler elektronik ortamda iletilmeye başlamıştır. Sistem, şirketler, yatırımcılar ve düzenleyici otoriteler açısından önem arz eder.

Bilgilendirme politikası; Payları borsada işlem gören şirketler, kamunun aydınlatılmasına yönelik bir bilgilendirme politikası oluşturarak, internet siteleri aracılığı ile kamuya duyurur. Bilgilendirme politikasında değişiklik olması durumunda gerekli güncellemeler de yapılır.

Bilgilendirme politikasında en az aşağıdaki hususlara yer verilir:
• Yatırımcı bilgilendirme toplantıları veya basın toplantılarında açıklanan sunum ve raporlara ne şekilde ulaşılabileceği,
• İhraççı hakkında basın-yayın organlarında veya internet sitelerinde yer alan haber ve söylentilerin takibi ile buna ilişkin açıklamaların yapılma esasları,
• İdari sorumluluğu bulunan kişilerin belirlenmesinde kullanılan esaslar,
• Özel durumların, kamuya açıklanana kadar gizliliğinin sağlanmasına yönelik alınan tedbirler,
• Geleceğe yönelik değerlendirmelerin açıklanmasına ilişkin esaslar.

Kâr payı dağıtım politikaları; Şirketler, kâr payı dağıtımına dair oranlarını ve şekillerini SPK’nu ve şirket ana sözleşmesine uygun olarak belirleyerek internet sitelerinden ilan ederler

Ücretlendirme politikası; Kurumsal yönetim ilkeleri doğrultusunda şirketler, yönetim kurulu üyelerinin ve idari sorumluluğu bulunan yöneticilerin ücretlendirmesine dair esasları yazılı hâle getirir. Bunları genel kurul toplantısı gündeminde ayrı bir madde olarak pay sahiplerinin bilgisine sunarak, ortaklara bu konuda görüş bildirme imkânı tanır.

Şirketler, yıllık faaliyet raporlarında veya yatırımcı ilişkileri başlığının altında ayrı olarak kurumsal yönetim ilkeleri uyum raporlarına yer verirler. Söz konusu raporda;
• Kurumsal yönetim ilkelerinin uygulanıp uygulanmadığına, uygulanmıyor ise buna ilişkin gerekçeli açıklamaya,
• Bu ilkelere tam olarak uymama dolayısıyla meydana gelen çıkar çatışmalarına ve
• Gelecekte ortaklığın yönetim uygulamalarında söz konusu ilkeler çerçevesinde bir değişiklik yapma planının olup olmadığına ilişkin açıklamalara yer verirler.