Yatırımcı İlişkileri Bölümü ve İşleyişi

Yatırımcı ilişkileri bölümü, şirketin mevcut ya da potansiyel yatırımcıları başta olmak üzere diğer paydaşlarıyla şirket arasında köprü görevini yerine getirir.

Yatırımcı ilişkilerinde çalışan kişilerin taşıyacakları özellikler, yatırımcı ilişkileri bölümünün etkinliğini artıracaktır. Örneğin, yatırımcı ilişkilerinin özellikle kurumsal yatırımcılar için kullandığı iletişim araçlarından biri yurt dışı tanıtım gezileridir. Bu gezileri gerçekleştirebilmek için yatırımcı ilişkilerinin temel özelliklerinin yanı sıra, seyahat etmeye yatkın ve İngilizceye hâkim olması gerekir.

Yatırımcı ilişkileri; finans, muhasebe, iletişim, pazarlama ve mevzuat gibi işlevleri üstlenen, şirket ile finans çevreleri, yatırımcılar ve diğer paydaşlar arasında çift yönlü ilişkileri sağlayan ve şirketin pay senetlerinin gerçek değerine ulaşmasında, şirketin performansına katkı sağlamaya çalışan birimidir.

Yatırımcı ilişkileri biriminin başarılı olabilmesi için, şirket içinde görev tanımı iyi yapılmalıdır. Şirket yönetiminin yatırımcı ilişkilerinin fonksiyonunu içselleştirmiş ve işlerini en iyi şekilde yapabilmeleri için, gerekli imkânların, bütçenin sağlanmış olması gerekir. Ayrıca yatırımcı ilişkileri yöneticisi ve çalışanlarının üst yönetim ile sıkı bir işbirliği içinde çalışmaları da çok önemlidir.

Yatırımcı ilişkileri bölümü yöneticisi: “Sermaye Piyasası Faaliyetleri İleri Düzey Lisansı” ve “Kurumsal Yönetim Derecelendirme Uzmanlığı Lisansı”na sahip, ortaklıkta tam zamanlı yönetici olarak çalışan ve kurumsal yönetim komitesi üyesi olarak görevlendirilmesi zorunlu şirket çalışanıdır.

Yatırımcı ilişkileri uzmanı güçlü finans ve muhasebe bilgisine sahip olmalıdır. Finansal tabloları analiz edebilmeli, finansal açıdan şirketteki gelişmeleri yorumlayabilmeli ve analitik düşünme yeteneğine sahip olmalıdır. Ayrıca dünyadaki ekonomik ve siyasi konjonktürü izleyebilmeli, gelişen koşullara uyum sağlayabilmeli ve gerekli analizleri yapabilmeli, yorumlayabilmelidir. İletişim açısından da gerekli materyalleri kullanabilecek ve yeterince gelişmiş iletişim becerileri ile donanımlı olmalıdır. Finans ya da muhasebe alanında lisans eğitimi almamış olsalar da yüksek lisansı bu alanlarda yapanlar yatırımcı ilişkilerinde faydalı olacaktır.

Broker: Genel olarak işlemlerin yürütülmesinde aracılık görevinde bulunan, bunun karşılığında belli bir ücret alan kimsedir. Finans piyasalarında, aracı kurumların borsadaki temsilcisidir. Yatırımcıların alım-satım emirlerini gerçekleştiren, gerektiği durumlarda yatırımcılara bilgi veren kişidir.

Yatırımcı ilişkisi yöneticisinin, sermaye piyasası mevzuatı gereği, “Sermaye Piyasası Faaliyetleri İleri Düzey Lisansı” ve “Kurumsal Yönetim Derecelendirme Uzmanlığı Lisansı”na sahip, ortaklıkta tam zamanlı yönetici olması gereklidir.

• Kamuyu Aydınlatma ve Finansal Raporlama
• Şirketin Yatırım Tezini Pazarlaması
• Kurumsal Yönetime Uyum
• Kamuoyunun Algısı

Yatırım tezi: Belli bir zaman diliminde, şirkete ne kadar ve nasıl değer yaratılacağının öngörülmesidir.

Faaliyet raporu:  Şirketle ilgili genel bilgilerin, yönetim organı üyeleri ile üst düzey yöneticilere sağlanan mali hakların, şirketin araştırma ve geliştirme çalışmalarının, şirket faaliyetleri ile faaliyetlere ilişkin önemli gelişmelerin, finansal durumun yer aldığı sermaye şirketlerince her yıl hazırlanması zorunlu rapordur.

Karşılaştırmalı değerlendirme çalışmaları:

Şirketin operasyonel ve finansal verimliliği hem yurt içi hem de yurt dışı benzer şirketlerle karşılaştırılarak şirketin sektördeki durumu ortaya konur. Yapılan karşılaştırma sonucunda ihtiyaç oluşmuşsa gerekli tedbirler alınır.

Bağımsız kurumlara yaptırılacak algı çalışmaları:

Şirketler bağımsız danışmanlık şirketlerine “algı araştırması” yaptırırlar. Bu araştırmalardan iki tür sonuç çıkması beklenir. Birincisi, hem yatırımcı ilişkilerinin hem de şirket yönetiminin yatırımcıyla yeterli iletişim kurup kuramadığının anlaşılması; ikincisi, yatırımcıların şirketten beklentilerinin belirlenmesidir. Algı araştırmaları, yatırımcı ilişkilerinin performansının değerlemesinde de kullanılır. Ayrıca şirket algı araştırmasından çıkacak sonuçlara göre de eylem planı geliştirir.

• Şirketin veya ekonominin problemli dönemlerinde yatırımcıyla ilişkiyi kesmek veya azaltmak
• Şirketin olumsuz yönlerini saklamak
• Şirkete ilişkin beklentileri olduğundan düşük vermek
• Yatırımcıyı yeterince tanımamak

Bütçe: Devletin, bir kuruluşun, bir aile veya kimsenin gelecekteki belirli bir süre için tasarladığı gelir ve giderlerin tümüdür.

Yatırımcı ilişkilerinin bütçesi, farklı yaklaşımlara göre oluşturulabilir. En iyi yaklaşım, faaliyetlerin çeşitliliğini dikkate alınarak katmanlar şeklinde bütçenin oluşturulmasıdır. İhtiyaca göre bütçenin katmanları arttırılabilecektir.

Bütçenin en alt katmanı, her halka açık şirketin tabi olduğu temel faaliyetlerle ilgilidir. Bunların arasına, kamuyu aydınlatma ile ilgili düzenlemeler, denetim şirketinin maliyeti, hukuki işlerde avukat ve dosya maliyetleri, şirketi değerleme maliyetleri örnek olarak alınabilir. Bunlar sıradan ve zorunlu yapılması gereken faaliyetlerdir. Söz konusu maliyetler “yatırımcı ilişkileri bölümünün” bütçesinden ziyade “muhasebe bölümünün” bütçesinde yer alabilir. Ayrıca bu katmandaki harcamalar içine yatırımcı ilişkileri bölümünün maaşları da dâhil edilir.

Bütçenin en üstü, aktif iletişimlerin yer aldığı katmandır. Örneğin, tanıtım gezileri (roadshow), yatırımcı günleri gibi. Bunlar pahalı faaliyetlerdir. Ama şirketleri, yatırımcı farkındalığı ile bir üst seviyeye taşıyabilir.

Ülkemizde yatırımcı ilişkileri mesleği hâla çok yeni bir meslek olduğundan gelişime ve geliştirmeye müsait bir yapısı bulunmaktadır. Türkiye Yatırımcı İlişkileri Derneği (TÜYİD), 2008, 2014, 2015 ve 2016 yıllarında yatırımcı ilişkileri çalışanlarının durumunu ve yapısını ortaya koymak amaçlı, örnek kütlesi yatırımcı ilişkileri çalışanları olan anketler yapmıştır.

2016 yılında genelde şirketlerin bağımsız bir yatırımcı ilişkileri bölümü kurma eğiliminde oldukları söylenebilir. 2015 yılına göre, 2016 yılında yurt dışı yatırımcı ilişkileri faaliyetlerine katılanların yüzdesi artmıştır. Bu iyi bir gelişimdir. Fakat yurt içindeki toplantılara katılım oranı ise azalmıştır. Bunun sebebi araştırılmalıdır.