YATIRIMCI İLİŞKİLERİ YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 10

Kurumsal sosyal sorumluluk; işletmelerin paydaşlarına karşı sorumluluklarında gönüllü bir şekilde çalışması, işletme ve paydaşlarının ortak bir amaç için bir araya gelmesidir.

Kurumsal sosyal sorumluluk piramidinin en altında “Ekonomik boyut”, ikinci katmanda “Yasal boyut”, üçünce katmanda “Etik boyut” ve en üst katmanda “Hayırseverlik boyutu” yer alır.

Kurumsal sosyal sorumluluk piramidinin en altında “Ekonomik boyut”, ikinci katmanda “Yasal boyut”, üçünce katmanda “Etik boyut” ve en üst katmanda “Hayırseverlik boyutu” yer alır.

Yatırımcı ilişkileri vasıtası ile şirketlerin, sürdürülebilirlik için yaptıkları faaliyetleri başta yatırımcılar olmak üzere tüm paydaşlara anlatabilmesi gereklidir. Sürdürülebilirlik kavramı en basit şekliyle, bir durumun veya bir sürecin süresiz olarak devam ettirilebilmesidir. İlk olarak 1972 Stockholm Çevre ve İnsan Konferansı’nda “sürdürülebilir kalkınma” kavramı gündeme getirilmiştir.

Yeni yönetim anlayışında örgütsel yapı olarak hiyerarşik olmayan yapı ve katılımcı karar alma vardır. Yeni yönetim anlayışında doğa ile uyum söz konusudur. Geleneksel yönetim anlayışında amaç ekonomik büyüme ve karlılıktır ve üretim sistemleri enerji ve kaynak yoğundur.

Kurumsal sürdürülebilirlik, şirketlerin finansal sorumluluklarının yanısıra, sosyal, ekonomik ve çevresel sorumlulukları da bir arada üstlenilmesini sağlayan bir anlayıştır.

Sürdürülebilir kalkınma; ilk olarak 1987 yılında “Ortak Geleceğimiz” raporu (Brundtland Komisyonu Raporu olarak da bilinir) ile ortaya konmuştur. Sürdürülebilir kalkınma, günümüz ihtiyaçlarının, gelecek neslin ihtiyaçlarını karşılamalarına zarar vermeyecek şekilde gerçekleştirilmesidir. Kurumsal sürdürebilirlik şirketlere “yeni iş yapma modeli” önerisi getirir ve şirketleri sadece şu andaki kazanımlarına değil, geleceğe de yatırım yapmaya yönlendirir. Sürdürülebilir kalkınmanın, kurumsal sürdürülebilirliğin gelişimine katkısı iki aşamalı olmuştur. İlk aşama olarak, sürdürülebilir kalkınma işletmelere, ekonomik, sosyal ve çevre olmak üzere odaklanmaları gereken konuları göstermiştir. İkinci aşamada ise; şirketlerin, hükümetlerin ve sivil toplumun çevresel, sosyal ve ekonomik sürdürülebilirliğin gerçekleştirilmesinde ortak bir toplumsal hedef belirlemiştir.

Kurumsal sosyal sorumluluk şirketlere izleyen faydaları sağlar. İyi niyeti geliştirir, müşteri sadakatini arttırır. Bağlantılı kurumlar için fayda sağlar. Çalışan sadakatini arttırır bu da personel devir hızını azaltır. Perakende satışları arttırır. Paydaşlarla ilişki kurmaya yardımcı olur.

Kurumsal sosyal sorumluluk piramidi yukarıdan aşağıya şu şekilde sıralanır. En üstte Hayırseverlik boyutu, onun altında Etik boyut, daha sonra Yasal boyut ve en altta ekonomik boyut.

Londra, Nasdaq, Euronext borsalarında sürdürülebilirlik endeksleri hesaplanmıştır. Son yıllarda da Almanya, İspanya, Avusturya, Danimarka, İsveç, Norveç gibi ülkelerin borsalarında da sürdürülebilirlik endeksi bulunmaktadır. Diğer yandan gelişmekte olan piyasalarda da sürdürülebilirlik endeksleri hesaplanmıştır. Güney Afrika, Brezilya, Çin, Endonezya, Kore, Mısır sürdürülebilirlik endeksini hesaplayan borsalardır. Borsa İstanbul’da Sürdürülebilirlik Endeksi 4 Kasım 2014 tarihinden itibaren hesaplanmaya başlamıştır.

Yatırımcı ilişkileri açısından sürdürülebilirliğin bileşenleri; kurumsal sosyal sorumluluk, kurumsal itibar, kamuyu aydınlatma, güven, entegre raporlama, adillik, etik, kurumsal imaj, şeffaflık, hesap verebilirlik ve kurumsal kimliktir.

Dow Jones (1999) ve FTSE (2001) tarafından sürdürülebilirlik endeksleri oluşturulmuş ve finansal piyasaların, yatırımcıların ve şirketlerin bu konuda ilgilerini çekmiş, sürdürülebilirlik endeksi ile şirketlerin finansal performansı arasında ilişki araştırılmaya başlanmıştır. Sürdürülebilirlik kavramının öneminin anlaşılmasıyla birlikte, finansal raporların şirketlerin tüm performansını ve risklerini yeterince yansıtamadığının farkına varılmış, böylece şirketler zorunlu olmadan sürdürülebilirlik raporları da yayımlamaya başlamışlardır. Sürdürülebilirlik raporu yayımlayan şirket sayısı gün geçtikçe artmaktadır.

Kurumsal sosyal sorumluluk çalışmalarının başarısı iletişime bağlıdır. Özellikle paydaşlara şirketin kurumsal sosyal sorumluluk anlayışı ve bu konuda destek verdiği projelerin anlatılmasında yatırımcı ilişkilerinin rolü büyüktür. Hesap verebilirlik yaklaşımı ile şirketlerin finansal amaçlarına sosyal ve çevresel amaçlar da dâhil edilmiştir.

Bugüne kadar doğal kaynaklar ülkeler ve şirketler tarafından savurganca kullanılmış ve ekosistem önemsenmeden doğa zarar görmüştür. 1970’li yıllardan itibaren dünyanın birçok ülkesinde dünya nüfusunun hızlı artışı ile birlikte, hava, su, toprak gibi yok olmaya yüz tutan doğal kaynaklar, çevrenin geri dönülemez şekilde kirlenmesi ve iklim değişiklikleri ülkeleri birlikte hareket etmeye yönlendirmiştir. İlk olarak 1972 Stockholm Çevre ve İnsan Konferansı’nda “sürdürülebilir kalkınma” kavramı gündeme getirilmiştir.

Kurumsal sürdürülebilirlik, yeni bir anlayış olarak ortaya çıktığı için, artık şirketler, bilinen geleneksel yöntemlerle iş yapmaya devam edemeyecektir. Kurumsal sürdürebilirlik şirketlere “yeni iş yapma modeli” önerisi getirir ve şirketleri sadece şu andaki kazanımlarına değil, geleceğe de yatırım yapmaya yönlendirir. Kurumsal sürdürülebilirlik modeli veya anlayışı, geleneksel yapıdaki büyüme ve kâra odaklı modele bir alternatiftir.

"Şirketler çevreye uygun şekilde tasarımlar geliştirirler. ", "Şirketler çevre dostu ambalajlama kullanırlar.", "Şirketler merkezi olmayan otoriteye sahiptirler." ve "Gelirler arasındaki farklılık azdır." seçeneklerinde kurumsal sürdürülebilirlik anlayışı veya modeline sahip şirketlerin özellikleri verilmiştir. Geleneksel yönetim anlayışına sahip şirketler, fonksiyon, stil ve fiyat bazlı tasarımlar geliştirirler. Bu şirketlerde kullan-at ambalajlama sistemi vardır. Şirketlerde merkezi otorite vardır. Geleneksel yönetim anlayışında gelirler arasında büyük farklılıklar bulunur.

Kurumsal sürdürülebilirliğin altında “sürdürülebilir kalkınma” anlayışı yatmaktadır. Sürdürülebilir kalkınma (gelişme); ekonomik büyüme ihtiyacını, çevrenin korunması ve sosyal eşitliğin sağlanmasını dengeleyen geniş bir kavram olup, ekonomi bilimi, sosyal adalet, çevre bilimi ve yönetimi, işletme, siyaset bilimi, hukuk gibi bilim alanlarında konu edilmektedir.

Sürdürülebilir kalkınma; ilk olarak 1987 yılında “Ortak Geleceğimiz” raporu (Brundtland Komisyonu Raporu olarak da bilinir) ile ortaya konmuştur. Rapor sürdürülebilir kalkınmaya ilişkin ilk yorumlar ve tanımlamalar içermektedir. Buna göre; “sürdürülebilir kalkınma, günümüz ihtiyaçlarının, gelecek neslin ihtiyaçlarını karşılamalarına zarar vermeyecek şekilde gerçekleştirilmesidir”.

Çeşitlilik ve üretkenliğin devamlılığını sağlamak, daimi olabilme yeteneğini korumaktır. ve "Şirketlerin gelecekte ulaşmak istedikleri kâr hedefinin yanı sıra, içinde bulunulan çevre ve topluma dair amaçlar da belirleyerek, kurumlarının devamlılığını sağlamalarıdır." seçeneklerinden Sürdürülebilirlik’in, "Şirketlerin geleneksel büyüme kuramlarına bir alternatif olarak geliştirilen maddi-manevi her türlü riski minimize etmeyi sağlayarak kurumları geleceğe daha sağlıklı aktarmayı hedefleyen yönetim anlayışıdır." seçeneğinde Kurumsal Sürdürülebilirlik’in, "İnsan ve doğa arasında denge kurarak, doğal kaynaklara zarar vermeden, kaynakların bilinçli olarak tüketilmesini sağlayarak gelecek nesillerin ihtiyaçlarının karşılanmasına ve kalkınmasına imkân verecek şekilde bugünün ve geleceğin yaşamının ve kalkınmasının planlanmasıdır." seçeneğinde Sürdürülebilir Kalkınmanın tanımı yapılmıştır.

Dow Jones (1999) ve FTSE (2001) tarafından sürdürülebilirlik endeksleri oluşturulmuş ve finansal piyasaların, yatırımcıların ve şirketlerin bu konuda ilgilerini çekmiş, sürdürülebilirlik endeksi ile şirketlerin finansal performansı arasında ilişki araştırılmaya başlanmıştır. Ardından Londra, Nasdaq, Euronext borsalarında sürdürülebilirlik endeksleri hesaplanmıştır. Son yıllarda da Almanya, İspanya, Avusturya, Danimarka, İsveç, Norveç gibi ülkelerin borsalarında da sürdürülebilirlik endeksi bulunmaktadır. Diğer yandan gelişmekte olan piyasalarda da sürdürülebilirlik endeksleri hesaplanmıştır. Güney Afrika (Johannesburg Borsası), Brezilya (BM and BOVESPA Borsası), Çin (Şangay Borsası), Endonezya (Endonezya Borsası), Kore (Kore Borsası), Mısır (Mısır Borsası) Sürdürülebilirlik endeksini hesaplayan borsalardır. Borsa İstanbul’da Sürdürülebilirlik Endeksi 4 Kasım 2014 tarihinden itibaren hesaplanmaya başlamıştır. Buradan anlaşılacağı üzere "Şangay Borsası", "BM and BOVESPA Borsası", "Borsa İstanbul", "Johannesburg Borsası" seçeneklerinde verilen borsalar, sonradan sürdürülebilirlik endekslerinin hesaplanmaya başlandığı borsalardır.