YATIRIMCI İLİŞKİLERİ YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 8

Asimetrik bilgi, “bir işlemde doğru karar verebilmek için taraflardan birinin diğer taraf hakkında yetersiz bilgiye sahip olması”dır.

Kamuya açıklanan içsel bilgi, taraflar arasında eş zamanlı ve eşit olarak dağılır. Bilgiyi her kesimin aynı anda ve eşit olarak öğrenmesiyle bilginin dağılımı simetrik hale gelir, etkin olmayan piyasa ve fiyatın önüne de geçilmiş olur.

Sermaye piyasası araçlarının değerini ve yatırımcıların yatırım kararlarını etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış bilgiye içsel bilgi denir. Özellikleri şöyle sıralanabilir:
-Somut bir olayla ilgisi bulunmalıdır.
-Yatırımcıların rasyonel olarak yatırım kararlarını verirken göz önünde bulundurabileceği ve önemli kabul edebileceği nitelikte olmalıdır.
-Henüz kamuya açıklanmamış olması gerekir.
-Bir fayda, ayrıcalık temin edebilecek nitelik taşımalıdır.
-Sermaye piyasası aracının değerinde, fiyatında veya yatırımcıların yatırım kararları üzerinde etki yaratabilecek nitelikte olmalıdır.

İçsel bilginin dışında kalan tüm bilgi, olay ve gelişmeler ile bir şirketin sermaye yapısına ve yönetim kontrolüne ilişkin değişiklikler sürekli bilgi kapsamında değerlendirilir.

Etkin piyasa teorisine göre, finansal piyasaların etkin olduğu varsayılırsa, menkul kıymet ile ilgili işlem maliyeti yoktur. Pazar hangi bilgiye sahip olursa olsun, bu bilgiler söz konusu sermaye piyasası aracının, örneğin pay senedinin fiyatına işlediği için, şirketlerin paylarının pazar değeri, finansal varlığın gelecekte beklenen değerine (gerçek değeri) eşit olacaktır. Etkin bir sermaye piyasasında, menkul kıymetler gerçek değerlerinden satılırlar. Taraflar finansal bilgiye aynı zamanda ve maliyetsiz ulaşırlar. Menkul kıymete dair herhangi bir bilgi, menkul kıymetin fiyatına anında yansımıştır. Başka bir deyişle, taraflardan birisi bu bilgiyi önce öğrenmekle herhangi bir avantaj elde edemeyecektir.

Kamuya açıklanması zorunlu başlıca içsel bilgi türleri şu başlıklar altında toplanabilir:
-Şirketi ilgilendiren dışsal koşullar,
-Şirketin yönetim kadrosundaki değişiklikler,
-İdari ve adli kovuşturma,
-Önemli tutarda olağandışı gelir ve kârlar ile gider ve zararlar,
-Birleşme, devralmalar veya pay alım teklifi,
-Maddi duran varlıklar ile ilgili işlemler,
-İhraççının faaliyetlerine ilişkin değişiklikler,
-İhraççının finansal yapısına ilişkin değişiklikler,
-Bağlı ortaklıklar ve finansal duran varlıklara ilişkin değişiklikler,
-Diğer değişiklikler.

İçsel bilgi türlerinden bir tanesi de “şirketi ilgilendiren dışsal koşullar”dır. Örnek olarak da; ihraççının faaliyetlerinin yasal veya idari işlemler sonucunda kısmen veya tamamen durması, ihraççının varlıklarının doğal afetler, yangın, su basması gibi olaylar sonucu zarara uğraması, faaliyet gösterilen sektöre ilişkin mevzuat değişiklikleri nedeniyle ihraççının faaliyetlerinin veya mali durumunun önemli derecede etkileneceğinin ortaya çıkması, kamu kurumları ile özel sektör kuruluşlarınca ihraççıyı önemli derecede etkileyecek karar alınması ya da açıklama yapılması vb. durumlar gösterilebilir.

Geleceğe yönelik değerlendirmeler genel olarak, geleceğe ilişkin plan ve tahminleri içeren ya da yatırımcılara ihraççının gelecekteki faaliyetleri ile finansal durumu ve performansı hakkında fikir veren bilgilerdir. Geleceğe yönelik değerlendirmeler, projeksiyonlar, tahminler, varsayımlar, öngörüler, planlar, beklentiler, niyetler, amaçlar ve stratejiler şeklinde olabilir. Ayrıca ihraççının finansal verilerine ilişkin beklentileri, varlık alım satımına ilişkin beklenti ve hedefleri ile yeni ürün veya hizmetin geliştirilmesine ilişkin projeleri geleceğe yönelik değerlendirmelere örnek olarak gösterilebilir.

Etkin piyasa teorisinde menkul kıymete dair bilgi, kıymetin fiyatına anında yansır ve taraflar bu yansıyan bilgiye anında ve maliyetsiz ulaşırlar. Ayrıca menkul kıymet ile ilgili işlem maliyeti yoktur.

Eğer bir şirkete veya finansal araçlarına ait bir bilgi, sermaye piyasası araçlarının değerini, fiyatını veya yatırımcının kararını etkiliyor ise bilgi kamuya açıklanmamış bir bilgi dahi olsa, artık kamuya açıklanma yükümlülüğü taşır.

Etkin piyasa teorisinin Zayıf formda etkinlik, yarı güçlü formda etkinlik ve güçlü formda etkinlik olmak üzere 3 çeşidi vardır.

Pazar hangi bilgiye sahip olursa olsun, bu bilgi sermaye piyasası aracının fiyatına işlendiği için etkin bir sermaye piyasasında menkul kıymetler gerçek değerinden satılırlar. Yarı güçlü formda etkin piyasalarda; finansal varlık fiyatları kamuoyu tarafından elde edilebilen her türlü bilgiyi yansıtır ve bu bilgiler finansal varlıkların fiyatına yansımıştır. Bu piyasalarda finansal varlığın değerinin belirlenmesinde kamuoyuna sunulmuş bilgiler kullanılır.

Bilgi suistimali, sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkileyebilecek nitelikteki ve henüz kamuya duyurulmamış bilgilere dayalı olarak sermaye piyasası araçları için alımı ya da satım emri verilmesi, verilen emrin değiştirilmesi veya iptal edilmesi suretiyle menfaat temin edilmesidir. Sermaye piyasası araçlarının değerini veya yatırımcıların yatırım kararlarını etkileyebilecek ve henüz kamuya açıklanmamış bilgilere içsel bilgi denir. Sermaye piyasası araçlarının değerini, fiyatını veya yatırımcıların kararlarını etkileyebilecek içsel veya sürekli bilgilere özel durum denir. Sürekli bilgi; içsel bilgi dışında kalan tüm bilgi, olay ve gelişmelere denir.

İhraççıların veya bunların bağlı veya hakim ortaklarının yöneticileri, ihraççıların veya bunların bağlı veya hakim ortaklıklarında pay sahibi olmaları nedeniyle bu bilgilere sahip olan kişiler suçun işlenmesi ile ilgili kişiler arasında yer alır. Yatırımcılar ve ihraççının tedarikçileri içsel bilgiye sahip olmadıkları için bu kişiler arasında yer almazlar.

Ters seçim taraflar arasındaki bilgi asimetrisi sebebiyle ticareti yapılan malların ortalama kalitesindeki düşüşe işaret etmektedir. Bilgi suistimali, sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkileyebilecek nitelikteki ve henüz kamuya duyurulmamış bilgilere dayalı olarak sermaye piyasası araçları için alımı ya da satım emri verilmesi, verilen emrin değiştirilmesi veya iptal edilmesi suretiyle menfaat temin edilmesidir. Sermaye piyasası araçlarının değerini veya yatırımcıların yatırım kararlarını etkileyebilecek ve henüz kamuya açıklanmamış bilgilere içsel bilgi denir. Bir ekonomik ilişki içerisindeki taraflardan birinin sahip olduğu, diğerinin olmadığı bilgiye asimetrik bilgi denir.

İçsel bilgi somut ve henüz kamuya açıklanmamış bir nitelikte olmalıdır. Ayrıca, yatırımcıların rasyonel olarak yatırım kararlarını verirken göz önünde bulundurabileceği nitelikte olmalıdır. Söz konusu bilginin kamuya yansıması veya açıklanması durumunda ilgili sermaye piyasası aracının değerinde fiyatında veya yatırımcıların yatırım kararları üzerinde etki yaratabilmelidir.

İdari ve adli kovuşturmalar açıklanması gereken içsel bilgiye örnek oluştururken, şirketin kendi çalışanına açtığı herhangi bir soruşturma örnek oluşturmaz. Benzer şekilde şirketin sermaye yapısına ilişkin değişiklik bilgisi de örnek oluşturmaz.

İhraççının yönetim kurulu üyesi, idari sorumluluğu bulunan kişi ve bu kişinin eşi, çocukları ve işlemin gerçekleştirdiği dönemde aynı evde ikamet edenler sorumlu kişiler arasındadır.

Asimetrik bilgi; bir ekonomik ilişki içerisindeki taraflardan birinin sahip olduğu,
diğerinin olmadığı bilgidir.

Piyasa oyuncuları,