YAŞLILIKTA NÖROLOJİK TEMELLİ DURUMLARIN BAKIM VE REHABİLİTASYONU

Ekonomik boyut; geleceğe ilişkin güvenlik duygusu, çalışabilme gücü, barınma durumu, sağlık sigortası ve iş güvencesi gibi ekonomiyle ilgili ögeleri içerir. Doğru cevap B’dir.

DSÖ, sağlığı sadece hastalık ya da sakatlığın olmayışı değil bireyin bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hali olarak tanımlamaktadır. Bu bakışı açısı, pozitif sağlık anlayışının dünya genelinde yaygınlaşmasını sağlamıştır. Doğru cevap C’dir.

Uyku bozuklukları, Parkinson hastalığında yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen non-motor faktörlerinden biridir. Diğer seçenekler motor faktörlerindendir. Doğru cevap D’dir.

Huzurevi, yaşı ve güçsüzlüğü nedeniyle yaşlıların yalnız yaşayamaması ya da korumalı meskenlerde barınamaması durumunda; yaşlıların yeme içme, barınma ihtiyaçlarını karşılayan, sosyal yaşam olanaklarını sağlayan, yaşlılara toplu hizmet veren, gerektiğinde sağlık hizmeti de verilen yatılı kurumdur. Doğru cevap C’dir.

Yaşamdan tatmin olma; Bireyin kendisini faydalı görmesi; Benlik saygısı ögeleri, “psikolojik ve duygusal boyut” ögelerindendir. Doğru cevap E’dir.

Deniz manzaralı odalar seçeneği, mekânların kalitesini arttırmak için öncelikli ve gerekli hedeflerden biri değildir. Doğru cevap B’dir.

Yaşlılık döneminde bakım hizmeti veren diğer bir kurum modeli ise, gündüz bakım merkezleridir. Huzurevi ve evde bakım arasında bir çözüm alternatifi olarak gelişen gündüz bakım merkezi; kurumsal bakım merkezlerine gidişi geciktiren, güvenli ve sağlıklı bir ortamda sosyal katılımı sağlayan bir bakım biçimidir. Doğru cevap C’dir.

Yaşlı bireyin yaşam kalitesinin bakım veren kişinin yaşam kalitesiyle ilişkili olduğunu akılda tutarak kendi yaşam kalitesini de yükseltmeye çalışması gerekir. Doğru cevap C’dir.

Koruyucu bakım hizmetlerinin içeriğinde tedaviden çok koruyucu önlemler ön planda yer aldığından, hastalığı tedavi etmek değil, hastalığı önlemek vardır. Doğru cevap B’dir.

Dördüncül koruma biçimi; yaşlı bireyin mevcut sağlık durumunu değiştirmeyecek ilaç kullanımı veya ameliyat gibi girişimlerin engellenmesini hedeflemektedir. Hastanın tıbbi rehabilitasyon sürecinde korunmasını hedefleyen bu yaklaşım da yaşam kalitesinin korunmasına yöneliktir. Doğru cevap D’dir.

Tarihsel Boyut, yaşam kalitesinin boyutları arasında yer almaz. Doğru cevap C'dir.

Flanagan Yaşam Kalitesi Ölçeği (The Flanagan Quality of Life Scale: QOLS): Sıklıkla kronik rahatsızlığı olan bireyleri değerlendirmek için kullanılan bu ölçek, 16 maddeden oluştuğundan 5 dakika gibi kısa bir süre içinde bireyin kendisi tarafından uygulanabilmektedir. Ölçek: ekonomik ve fiziksel refah, ilişkiler, sosyal toplum, kişisel gelişim ve memnuniyet ve boş zaman etkinlikleri olmak
üzere 6 başlıktan oluşmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Parkinson hastalığında yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen, motor ve non-motor faktörlerin en önemlileri aşağıda sıralanmıştır.
Motor bozukluklarla ilgili faktörler:
• Hastalığın şiddeti
• Hastalığın evresi (Hoehn-Yahr Evresi)
• Dizabilite (özürlülük) düzeyi
• Hastalık süresi
• Yürüme bozukluğu
• Denge ve duruş bozukluğu (postural instabilite)
• İlaca bağlı motor komplikasyonlar
Non-motor bozukluklarla ilgili faktörler:
• Depresyon
• Anksiyete
• Uyku bozuklukları
• Ağrı ve diğer duyusal bozukluklar

Doğru cevap D'dir.

Evde yaşayan yaşlı bireylerde yaşam kalitesini olumsuz etkileyen
faktörler şunlardır:
• Kronik hastalığın varlığı
• İlaç kullanımı
• Bağımsız hareket edebilme kabiliyetlerinin azalması
• Günlük işleri yerine getirmede zorluk
• Sosyal işlevlerin azalması
• Sosyal izolasyon
• Eş durumu (bekar veya dul olmak)
• Yalnızlık
• Uyku durumu
• Ağrı
• Depresyon
• Düşük gelir düzeyi
• Eğitim durumu

Doğru cevap E'dir.

Göz teması kurmak, yalnız yaşlı bireylerle değil diğer tüm iletişimlerde kullanılması gereken bir husustur. Bu nedenle göz temasından kaçınmak, bakım ve rehabilitasyon elemanlarının yapmaması gereken bir harekettir. Doğru cevap B'dir.

İkincil koruma, kanser taramaları, osteoporoz için kemik mineral yoğunluğu ölçümü, hipertansiyonu tespit için kan basıncı ölçümü, işitme ve görme taramaları gibi hastalıklar semptom göstermeden yakalanmasına yönelik girişimleri kapsar. Doğru cevap B'dir.

Evde bakım hizmetleri;
• Aileyi parçalanmaktan korur.
• Yaşlı birey aile yaşamının bir parçası olmaya devam eder.
• Bireyin kendi alıştığı ve rahat olduğu ortamda yaşamını sürdürebilmesine imkan sağlar.                                                                                                  • Yaşlı bireyin hobilerini ve sosyal ilişkilerini sürdürmesine imkan sağlar.
• Bakım alan yaşlı bireyin ve yakınlarının yaşam kalitesini artırır.                        • İyileşmeyi hızlandırır.
• Stresi azaltır.
• Kurumlara geri dönüşü azaltır.
• Kişiye hastalığı üzerinde bir kontrol hissi sağlar.

Doğru cevap E'dir.

Ölçeklerin pek çoğunda bulunan ortak yaşam kalitesi boyutları aşağıdaki şunlardır:
• Fiziksel işlev (örn., öz-bakım)
• Duygusal işlev (örn. depresyon)
• Sosyal işlev (örn. sosyal destek)
• Rollere dayalı performans (örn., günlük yaşamdaki işlevleri yerine getirebilme)
• Ağrı (örn., hastalığa özgü bulgular)

Doğru cevap A'dır.

Günlük yaşam aktivitelerini sürdürebilme, Fiziksel ve Bedensel Boyut; Benlik saygısı; Psikolojik ve Duygusal Boyut; Geleceğe ilişkin güvenlik duygusu; Ekonomik Boyut; kültür; diğer boyutlar; mahremiyet, Sosyal Boyut kapsamında yer alır. Doğru cevap D'dir.

Dördüncül koruma: Bu koruma biçiminde yaşlı bireyin mevcut sağlık durumunu değiştirmeyecek ilaç kullanımı veya ameliyat gibi girişimlerin engellenmesidir. Hastanın tıbbi rehabilitasyon sürecinde korunmasını hedefleyen bu yaklaşım da
yaşam kalitesinin korunmasına yöneliktir. Doğru cevap D'dir.