YAŞLILIKTA NÖROLOJİK TEMELLİ DURUMLARIN BAKIM VE REHABİLİTASYONU

Benlik saygısı, yaşam kalitesinin boyutlarından Psikolojik ve Duygusal Boyut ile ilişkilidir. Doğru cevap C'dir.

Tanımda yer alan ölçek, Amerikan Konuşma ve İşitme Birliği İletişim Yaşamı Kalitesi Ölçeği'dir. Doğru cevap E'dir.

Parkinson hastalığında yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen, motor ve non-motor faktörler şöyledir: 

Motor bozukluklarla ilgili faktörler:
• Hastalığın şiddeti
• Hastalığın evresi (Hoehn-Yahr Evresi)
• Dizabilite (özürlülük) düzeyi
• Hastalık süresi
• Yürüme bozukluğu
• Denge ve duruş bozukluğu (postural instabilite)
• İlaca bağlı motor komplikasyonlar
Non-motor bozukluklarla ilgili faktörler:
• Depresyon
• Anksiyete
• Uyku bozuklukları
• Ağrı ve diğer duyusal bozukluklar

Doğru cevap D'dir.

Stigmatizasyon, her bireyde olduğu gibi, nörolojik sorunları olan yaşlıda da birçok olumsuz etkiyi beraberinde getirerek; benlik duygusunun sarsılmasına, kaygı düzeyinin artmasına, hastalığına ve yaşam ilişkin olumsuz duyguların çoğalmasına, tedavi sürecinin olumsuz etkilenmesine, depresyon ve içe kapanma durumuna, sosyal ayrımcılığa ve toplumdan kaçmaya neden olur. Bu nedenle, stigmatizasyon bireyin yaşam kalitesi ile doğrudan ilgilidir. Doğru cevap D'dir.

Evde bakımın özellikleri;

•Aileyi parçalanmaktan korur.
• Yaşlı birey aile yaşamının bir parçası olmaya devam eder.
• Bireyin kendi alıştığı ve rahat olduğu ortamda yaşamını sürdürebilmesine imkân sağlar.
• Yaşlı bireyin hobilerini ve sosyal ilişkilerini sürdürmesine imkân sağlar.
• Bakım alan yaşlı bireyin ve yakınlarının yaşam kalitesini artırır.                        • İyileşmeyi hızlandırır.
• Stresi azaltır.
• Kurumlara geri dönüşü azaltır.
• Kişiye hastalığı üzerinde bir kontrol hissi sağlar.

Doğru cevap B'dir.

Kurumsal hizmetlerde yaşam kalitesini arttırmanın öncelikli yollarından biri, yaşlı bireylerin kendilerini rahat ve huzurlu hissedebilecekleri ortamların oluşturulmasıdır. Bu bağlamda yaşam kalitesini arttırmada öncelikle hedef, aşağıdaki değişiklerle mekanların kalitesini arttırmak olmalıdır:
• Ev benzeri tasarımlar
• Geniş yaşam birimi alanları
• Odaların ve koridorların güneş alması
• Banyo ve mutfak gibi yaşam alanlarının uygun tasarımları
• Sosyal alanlarının sayısını arttırma
• Kent ve sosyal aktivitelere yakın bir konum
• Asansör sistemi

Doğru seçenek (E)dir.

Bakım elemanları, yaşlı bireyi iç mekanda zaman geçirmekten çok açık havaya çıkma yönünde desteklemelidir. Doğru seçenek (C)dir.

Koruyucu sağlık, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerini sağlık hizmetlerinden ayıran en belirgin noktalar şunlardır:
• Toplum düzeyinde hizmet
• Toplumsal düzeyde sorumluluk
• Riski belirlemek
• Riski düşürmek,
• Hastalığı önlemek
• Davranışsal ve sosyal müdahaleler

Koruyucu sağlık yaklaşımı bireyden daha çok ve öncelikle toplumu hedeflemektedir.

Doğru cevap B'dir.

İkincil koruma: Kanser taramaları, osteoporoz için kemik mineral yoğunluğu ölçümü, hipertansiyonu tespit için kan basıncı ölçümü, işitme ve görme taramaları gibi hastalıklar semptom göstermeden yakalanmasına yönelik girişimler şüphesiz ki hem yaşam süresi hem de yaşam kalitesi için oldukça belirleyicidir. Doğru cevap C'dir.

Dördüncül korumada hedef, yaşlı bireyin mevcut sağlık durumunu değiştirmeyecek ilaç kullanımı veya ameliyat gibi girişimlerin engellenmesidir. 

Doğru cevap (E) seçeneğidir.

2000 yılında Priebe ve diğerleri tarafından geliştirilen Manchester Yaşam Kalitesini Kısaca Değerlendirme Ölçeği, yaşamdan elde edilen tatmine bütünsel bir bakış açısıyla odaklanarak, yaşam kalitesini ölçmeyi hedefler. Ölçek kişinin öznel yargılarına dayanarak yaşam kalitesini değerlendirir. Türkçe uyarlamasına ilişkin bir çalışmaya rastlanmamaktadır.

Buna göre doğru seçenek (A)dır.

Sıklıkla kronik rahatsızlığı olan bireyleri değerlendirmek için kullanılan ve  16 maddeden oluştuğundan 5 dakika gibi kısa bir süre içinde bireyin kendisi tarafından uygulanabilen ölçek Flanagan Yaşam Kalitesi Ölçeği'dir.

Parkinson hastalığında yaşam kalitesini olumsuz yönde non-motor bozukluklarla ilgili faktörler:

Depresyon

Anksiyete

Uyku bozuklukları

Ağrı ve diğer duyusal bozukluklar şeklinde sıralanmaktadır. Buna göre doğru seçenek (A)dır.

Parkinson hastalığında yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen motor bozukluklarla ilgili faktörler:

Hastalığın şiddeti

Hastalığın evresi (Hoehn-Yahr Evresi)

Dizabilite (özürlülük) düzeyi

Hastalık süresi

Yürüme bozukluğu

Denge ve duruş bozukluğu (postural instabilite)

İlaca bağlı motor komplikasyonlar - şeklinde sıralanmaktadır. Depresyon, motor bozukluklarla ilgili faktörlerden değildir. Doğru seçenek (E)dir.

Ağrı, yaşam kalitesinin fiziksel ve bedensel boyutunda yer almaktadır. Doğru seçenek (E)dir.

Geleceğe ilişkin güvenlik duygusu, yaşam kalitesinin sosyal boyutlarından biridir.

Evde bakım hizmetlerinde yaşam kalitesinin daha iyi anlaşılabilmesi için evde yaşayan yaşlı bireylerde yaşam kalitesini olumsuz etkileyen faktörlerden biri olmayan yaş durumudur.

Birincil koruma, yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen koruyucu önlemler arasında hastalık öncesi dönemdir.

Diyabet gibi kronik rahatsızlıklara bağlı ortaya çıkabilecek komplikasyonlarının önlenmesi (hipoglisemi koması, nöropati, retinopati gibi), morbiditeyi geciktirmek ve işlevselliği korumak amacıyla yürütülen girişimler üçüncül yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen koruyucu önlemler kapsamındadır.

Kanser taramaları, osteoporoz için kemik mineral yoğunluğu ölçümü, hipertansiyonu tespit için kan basıncı ölçümü, işitme ve görme taramaları gibi hastalıklar semptom göstermeden yakalanmasına yönelik girişimler hem yaşam süresi hem de yaşam kalitesi için belirleyici olan ikincil korumadır.