YAŞLILIKTA NÖROLOJİK TEMELLİ DURUMLARIN BAKIM VE REHABİLİTASYONU

İnmenin en sık görülme nedeninin hipertansiyon olduğu bilinmektedir. Hipertansiyon, dünya çapında 12.7 milyondan faza inme vakasına sebep olmaktadır.

İnme, fonksiyonel bozukluğun başlıca nedenidir; hayatta kalanların % 20’si 3 ay sonra kurumsal bakım gerektirmekte ve % 15-% 30’unda da kalıcı bozukluklar gelişmektedir.

İskemi; hücrenin fonksiyonlarını devam ettirmesine yetecek kadar kan akımının olmaması, yani kan akımının azalması demektir.

El-Kol Bakım ve Rehabilitasyonunda önemli noktalar şunlardır;

Pozisyonlama,egzersiz ve germe,bandaj,atel, masaj, askı kullanımı,elektriksel stimülasyon

Disfaji olarak tanımlanan yutma bozukluğu inme sonrasında hastaların %65’inde ortaya çıkmaktadır. Belirlenmez ve yönetilmezse yetersiz beslenme, pnömni ve engelliliğin artmasına neden olur.

Disfaji olan bireylerde, yutmaya başlamada zorluk, yiyecek sıkıştığına dair boğulma davranışı, yutarken öksürme veya öğürme, yutmaya çalıştıktan sonra burnun içinden çıkan sıvı, akciğerlerde tespit edilen yiyecekler, zayıf ses, salya artışı, yetersiz dil kontrolü, öğürme refleksinin kaybı gibi belirtiler görülür.

Fonksiyonel inkontinans - inmenin fiziksel etkilerinin mobiliteyi engellediği veya tuvaleti kullanmak için zamanında kıyafetlerini hızlı bir şekilde çıkarmakta zorlandığı durumlarda gerçekleşir.

Kişinin tehlikede olmadığı sürece hareket etmesini kısıtlanmaması gerekmektedir.

İnme beynin sol yarımküresinde hasara yol açtığı zaman, neredeyse her zaman kelimeleri oluşturmada zorluk, duraksama ve dili anlamada zorluk çekme anlamına gelen ‘afazi’ meydana gelir. Afazi; konuşma, anlama ve mimik gibi iletişim kurma yeteneklerinin her yönünü etkileyebilir.

İnme, sol yarımkürenin ön ve arka bölgelerinin geniş bir kısmını etkilediğinde, sonuç ‘global afazi’
olabilir. Dili anlama ve üretme bozukluğunu birlikte içeren en şiddetli etkilenime sahip gösterenglobal
afazili hastalar, konuşulan veya yazılan çok az kelimeyi anlayabilmekte ve ifadeleri de çoğu zaman
tek tük sözcüklerle sınırlı olmaktadır. Global afazide başarılı bir rehabilitasyon ve iyileşme olasılığı genellikle kısıtlıdır. Global afazili hastalar aileye ve bakım verenlere önemli ölçüde bağımlı bir yaşam sürecekleri için sabır ve anlayışa en çok ihtiyaç duyan hasta gruplarındandır.  Doğru cevap A'dır.

A, B, C ve E şıklarında verilen özellikler disfajiye özgüdür. Ancak, D şıkkında verilen sertleşmiş kol özelliği Hemipleji'ye örnektir. Doğru cevap D'dir.

Görsel ihmal, belirli bir alandaki nesnelerin görmezden gelinmesidir. Tabağın sadece bir yarısından yemek veya yüzün yarısını tıraş etmek gibi ilginç davranışlara neden olabilir. Doğru cevap D'dir.

A, B, C ve D şıklarında verilen bozukluklar duyu ve algı bozukluklarıdır. Ancak E seçeneğinde verilen inkontinans inme sonrası görülen bir bozukluktur. Duyu ve algı bozuklukları arasında yer almaz. Doğru cevap E'dir.

I ve II numaralı maddeler, bakım verenler için önerilen tekniklerdir. III. maddede söylenenin aksine hastanın etkilenmemiş kolundan tutulmalı ve  IV. maddenin aksine hastanın bağımsız hareket etmesi teşvik edilmeli ve desteklenmelidir. Doğru cevap A'dır.

İnme Sonrası Bakım ve Rehabilitasyon Elemanlarının Depresyon Konusunda Dikkat Etmesi Gereken Noktalar:
• İnme sonrası depresyon gerçektir. Yaşam savaşı veren kişinin tembel ya da isteksiz olması anlamına gelmez.

•İnme sonrası ortaya çıkan depresyonun tedavi edilmesi şarttır. İlaç ve bireysel ya da grup psikoterapisinin bir kombinasyonu şeklinde bu tedavinin sağlanması gereklidir.
• İnme sonrası ortaya çıkan depresyon tedavi edilmediği takdirde, hayatta kalan kişi uzun süreli hastane yatışları ya da hastaneye sık ve tekrarlı yatışlarla karşı karşıya kalabilir. Depresyon ayrıca, fonksiyonel iyileşmenin seviyesini de sınırlayabilmekte ve yaşam mücadelesi veren bireyin sosyal entegrasyonunu tehlikeye atmaktadır.
• İnme sonrası depresyonu olan bir bireyle iletişim kurarken sabırlı, saygılı, destekçi ve anlayışlı davranmalı, konuşurken göz teması
korunmalı ve cümleleri kesilmemelidir.

Doğru cevap D'dir.

Sözlü ve fiziksel yönergeler; Kişinin etkilenen tarafa aktif olarak bakmasını
sağlamak için sözlü ve fiziksel bir yönergeye ihtiyaç duyulabilir. Örneğin, “Tabağın sol tarafındaki çatalına bak” diye seslenmek veya etkilenmemiş elini tutup diğer yandaki çatala doğru yumuşakça yönlendirmede
bulunmak tek taraflı ihmal için bakım önerileri arasında yer alır. Doğru cevap C'dir.

Parestezi (değişik his); karıncalanma, uyuşukluk, ağrı, yanma veya iğnelenmegibi değişik hisler mevcuttur. Parestezi, inme sonrası yaşanılan duyu bozukluklarından biridir. Doğru cevap C'dir.

A, C, D ve E seçeneklerinde verilen öneriler doğrudur. Ancak, B seçeneğinde "hastanın dışarı çıkması engellenmeli" ifadesi yanlıştır. Hasta dışarı çıkma konusunda kendini güvensiz hissediyorsa bir görsel rehabilitasyon görevlisi eşliğinde yürüyerek ve toplu taşıma araçlarını kullanarak güvenli ulaşım stratejilerini öğrenmesine yardımcı olunabilir. Doğru cevap B'dir.

Nöbet geçiren kişinin yanında bulunanlar için dikkat edilmesi gerekenler:

Doğru cevap E'dir.