YAŞLILIKTA NÖROLOJİK TEMELLİ DURUMLARIN BAKIM VE REHABİLİTASYONU

İnmenin en sık görülme nedeninin hipertansiyon olduğu bilinmektedir. Hipertansiyon, dünya çapında 12.7 milyondan faza inme vakasına sebep olmaktadır. Doğru cevap A'dır.

İnsan beyninin dış tabakasında ve bilgi işleme merkezi olarak eşsiz bir yeteneğe sahip olan ‘serebral korteks’ bulunmaktadır. İnme sonrasında bura- daki beyin dokularının kalıcı olarak lezyona uğra- ması (zarar görmesi); çok çeşitli duyusal, algısal ve motor bozukluklara sebep olmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Sert ve bükülmüş bir koldan kaynaklanan prob- lemler şunlardır:

Hareket kaybı: Kasların sertliği kasların düzgün çalışmasını engeller ve bu nedenle hastalar kolu hareket ettiremezler. Eklem düzenli olarak hareket etmediğinde sertleşme artabilir. Sertleşmiş kol hareket ettirildiğinde rahatsızlık ve ağrıya neden olabilir. Ağrı nedeniyle kasların düzenli olarak hareket ettirilmemesi durumunda kalıcı olarak kısalır ya da konraktür (eklem hareket açıklığının kaybı) oluşur. Sonuçta, hareket kaybı, eklem sertliği ve ağrı, kişinin giyin- me, koltuk altı temizliği gibi kol hareketi gerektiren günlük görevleri yerine getirme- sini zorlaştırabilir.

Sıkıca kapanmış el ve kıvrılmış parmaklar: Elin kaslarındaki tonus arttığında, el bilekten bükülmeye ve parmaklar avuç içine doğru kıvırmaya eğilimlidir. Parmaklar hareket ettirildiğinde yine ağrı hissedilebilir.

Splint (atel) - El ve kolun doğru bir pozisyonda kalması, ağrının azaltılması ve el bakımında yardımcı olması için kullanılır. Splintler fonksiyonu iyileştiremez ancak eli ve kolu doğru pozisyonda tutarak, daha sonra oluşabilecek kas kontraktürlerini veya artmış tonun neden olduğu kas kısalmalarını önlemeye yardımcı olabilirler.

Oturma pozisyonunun inmeli bir hasta için doğru şekilde nefes alma, dolaşımın artması, yatak yaralarının önlenmesi, iletişimin artması ve sosyalleşme günlük yaşam aktivite çeşitliliğinin artması, daha güvenli beslenme, ruh hâlinin iyileşmesi, kendine olan güvenin artması, günlük yaşam aktivitelerindeki bağımsızlığın artması gibi birçok faydaları mevcuttur.Doğru cevap D'dir.

Disfaji olan bireylerde, yutmaya baş- lamada zorluk, yiyecek sıkıştığına dair boğulma davranışı, yutarken öksürme veya öğürme, yutmaya çalıştıktan sonra burnun içinden çıkan sıvı, akciğerlerde tespit edilen yiyecekler, zayıf ses, salya artışı, yetersiz dil kontrolü, öğürme refleksinin kaybı gibi belirtiler görülür. Doğru cevap C'dir.

İstenmeyen durumlar olarak ortaya çıkan komplikasyonların çeşitliliği hastanın inme sonrası iyileşme sürecini etkileyebilmektedir. Bu çeşitlilik; dolaşım problemleri, nöbetler, ağrı, kırıklar, deri ülserleri (sıklıkla yatak yaraları olarak adlandırılır) ve vücutta sıvı birikmesi olan ödem gibi durumları içerir. Doğru cevap B'dir.

İnme sonucu meydana gelen kognisyon ve duyu bozuklukları sonucu iletişim problemleri yaşanmaktadır. İnme sonrası meydana gelen ve çevreyle olan iletişim zorluklarına sebep olan duyu-algı problemleri şu şekilde sınıflandırılabilir:

Görme bozuklukları

Afazi (Söz yitimi): Dil-konuşma bozuklukluğu

Naglekt: Tek taraflı ihmal

Apraksi: Hareketleri planlama bozukluğunun yol açtığı beceriksizlik

Duyu bozuklukları

Depresyon, davranış ve duygulanım bozuklukları. Doğru cevap E'dir.

Broca Afazisi; İnme, beynin sol yarımküresinin frontal (ön) bölgelerine zarar verdiğinde, çoğu hastada Broca afazisi denilen tablo ortya çıkar. Bu hastalar ne söylemek istediklerini bilirler ve söylemeye çalışırlar, ancak doğru kelimeleri bulup akıcı bir şekilde sıralayamazlar. Doğru cevap A'dır.

İnme Sonrası Bakım ve Rehabilitasyon Elemanlarının Depresyon Konusunda Dikkat Etmesi Gereken Noktalar:

İnme sonrası ortaya çıkan depresyon tedavi edilmediği takdirde, hayatta kalan kişi uzun süreli hastane yatışları ya da hastaneye sık ve tekrarlı yatışlarla karşı karşıya kalabilir. Depresyon ayrıca, fonksiyonel iyileşmenin seviyesini de sınırlayabilmekte ve yaşam mücadelesi veren bireyin sosyal entegrasyonunu tehlikeye atmaktadır.

İnme sonrası depresyonu olan bir bireyle iletişim kurarken sabırlı, saygılı, destekçi ve anlayışlı davranmalı, konuşurken göz teması korunmalı ve cümleleri kesilmemelidir. Doğru cevap C'dir.

Hemipleji: “Hemi”; “yarım” ve “plegia”, “paralize veya felç” anlamına gelir.

Hemiparezi sonucuda denge kaybı, yürümede zorluk, nesneleri kavrama yeteneğinde bozulma, yorgunluk, koordinasyon eksikliği gibi problemler de ortaya çıkar.

Disfaji olarak tanımlanan yutma bozukluğu inme sonrasında hastaların %65’inde ortaya çıkmaktadır.

Stres inkontinansı - öksürme, hapşırma veya gülme gibi durumlarda küçük miktarlarda idrar kaçırma gerçekleşir.

Antikoagülanlarla tedavi edilen hastalara genellikle yatak istirahati önerilir.

İnme sonrası meydana gelen ve çevreyle olan iletişim zorluklarına sebep olan duyu-algı problemleri şu şekilde sınıflandırılabilir:
1. Görme bozuklukları
2. Afazi (Söz yitimi): Dil-konuşma bozuklukluğu
3. Naglekt: Tek taraflı ihmal
4. Apraksi: Hareketleri planlama bozukluğunun yol açtığı beceriksizlik
5. Duyu bozuklukları
6. Depresyon, davranış ve duygulanım bozuklukları

Tek taraflı ihmal için bakım önerileri şunlardır:
• Sözlü ve fiziksel yönergeler

• Pozisyonlama

• İşaretler

Propriosepsiyon yetersizliği:uzaysal alan içerisinde vücudun nerede olduğunu bilme ve algılama hissidir.

İnme hastalarında görülebilecek bazı depresyon belirtileri şunlardır;
• enerji eksikliği,
• bir zamanlar keyifli bulduğu insanlara ya da
aktivitelere olan ilgisini kaybetme,
• görünür olmayan bir sebepten dolayı ağlama
ya da sinirlilik
• kendisini dünyadan soyutlamış şekilde hissetme,
hareketlerinde azalma
• suçluluk duygusu (başkalarına yük olmak
hissi olabilir) ya da ölme arzusu
• uyku bozuklukları (uykusuzluk veya aşırı
uyku)
• yeme düzeninde değişiklikler (çok fazla ya
da yetersiz yemek)
• kilo değişiklikleri
• mevcut bir tıbbi açıklaması olmayan, kaynağı
belirsiz vücut ağrılarına dair şikayetler

Afazi (Edinilmiş Dil Bozuklukları)