YAŞLILIKTA NÖROLOJİK TEMELLİ DURUMLARIN BAKIM VE REHABİLİTASYONU - Deneme Sınavı - 7

ALS’li bireylerde karşılaşılan ses, konuşma ve yutma bozuklukları için bir dil ve konuşma terapisti değerlendirmesi de istenir. Görülebilecek yutma bozukluğunun değerlendirilmesinde; bir kulak burun boğaz hekimi ile dil ve konuşma terapisti mutlaka bulunmalıdır. Rehabilitasyon ekibi içinde bulunması gereke diğer meslek elemanları fizyoterapistler veya fizik tedavi uzmanlarıdır. Bu elemanlar da hastanın kas veya hareket sorunları ile ilgilenir.

Parkinson rehabilitasyonunda temel esaslar şu şekilde olabilir:
• Yatak programları
• Pulmoner rehabilitasyon
• Egzersiz tedavisi
• Hareket, yürüme ve denge rehabilitasyonu
• Konuşma rehabilitasyonu
• İş ve uğraşı tedavisi
• Çevre düzenlemesi
• Fizik tedavi yöntemleri

Periferik işitme sistemini oluşturan anatomik yapılar; dış kulak, orta kulak, ic kulak ve işitme siniridir. Doğru cevap E'dir.

Doku veya organlarda yapı ve görev bakımından zayıflama ya da küçülmesine "Atrofi"adı verilir. Doğru cevap B'dir.

Dış kulak yolunda katılaşmış kulak kiri (buşon) birikimi işitmeyi etkiler.
Orta kulakta yaşlanmayla birlikte kulak zarı daha sert, daha ince ve daha az damarlı hale gelmektedir.
Yaşlanmayla birlikte ostaki borusunda tıkanma (ossifikasyon) ve orta kulak kaslarında atrofi ve dejenerasyon olabilmektedir.
Kulak kepcesinde buyume görülür.
Dış kulak kanalı ve dış kulak derisinde incelme başlar.

Doğru cevap A'dır.

Periferik ve santral işitme sistemindeki değişimlerinin ortaya çıkardığı sonuçlar, diğer bir ifadeyle işitme kaybının tanısı ve rehabilitasyonu ile ilgilenen bilim dalı Odyoloji’dir. Doğru cevap C'dir.

İşitme sisteminin yaşa bağlı değişimleri nedeniyle oluşan duyu-sinirsel tip işitme kaybı, presbiakuzi olarak tanımlanır. Doğru cevap D'dir.

İşitme cihazları, Köklear implant ve FM Sistem işitmeye yardımcı teknolojilerdendir. Doğru cevap C'dir.

Afazi, çoğunlukla beyin-damar (serebrovaskuler) hastalıkları sonucunda, beynin sol yarı küresindeki bölgelerin etkilenmesiyle ortaya çıkan dil bozukluğudur. Doğru cevap B'dir.

Demans, hafıza, düşünme, uyum, anlama, hesap yapma, öğrenme kapasitesi, dil ve karar verme gibi yüksek kortikal işlevlerin etkilendiği kronik veya ilerleyici bir yapıda olan beyinle ilişkili bir sendromudur. Doğru cevap E'dir..

Amiyotrofik Lateral Skleroz, motor korteks, beyin sapı ve medulla spinalisteki motor nöronların kaybıyla oluşan hastalıktır. Doğru cevap C'dir.

Sesin, gırtlak üstü düzenekte bulunan organlar (dil, dişler, sert damak, yumuşak damak vb.) vasıtasıyla konuşma sesleri olarak şekillendirilmesi ve üretilmesine “Sesletim” adı verilir. Doğru cevap E'dir.

Atrofi, doku veya organlarda yapı ve görev bakımından zayıflama ya da küçülme anlamına gelmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Hasar gören veya sorun oluşan yapılar dış veya orta
kulağa ait olduğunda iletim tipi, orta ve iç kulağa
ait yapılar olduğunda mikst (karma) tip kayıp kabul
edilmektedir. İç kulak ve işitme sinirine ilişkin
yapıların zarar görmesi sonucu ortaya çıkan işitme
kaybı ise duyu-sinirsel (sensörinöral) tip olarak
tanımlamaktadır. Yaşlılık döneminde en sık görülen işitme kaybı
tipi, yaşa bağlı değişimlerden en fazla etkilenen
bölge iç kulak olduğundan, duyu-sinirsel kayıptır. Doğru cevap A seçeneğidir.

En sık kullanılan sınıflandırma
sistemlerinden biri olan Davis (1965)’in
sisteminde önerilen normal işitme eşiği ve işitme
kaybı dereceleri ise aşağıdaki gibidir:
• 0-25 dBHL = normal işitme
• 26-40 dBHL = çok hafif derece işitme kaybı
• 41-55 dBHL = hafif derece işitme kaybı
• 56-70 dBHL = orta derece işitme kaybı
• 71-90 dBHL = ileri derece işitme kaybı
• ≥90 dBHL = çok ileri derece işitme kaybı

Doğru cevap D seçeneğidir.

Sesleri yükselterek işitme kayıplı bireyin duymasını
sağlamak amacıyla dizayn edilen işitme cihazları,
hava yolu ve kemik yolu olarak iki grupta
sınıflandırılabilir. Kullanım alanı daha yaygın
olan hava yolu işitme cihazları, işitme kaybının
rehabilitasyonunda en sık tercih edilen işitmeye
yardımcı teknolojilerdir. İşitme cihazları kulak
arkası, kulak içi, kanal tipi gibi farklı tip ve boyutlarda
olabilmektedir (Erdoğan, 2013). Yaşlılık
dönemi işitme kaybının rehabilitasyonunda kemik
yolu işitme cihazlarının (bant tipi ve gözlük
tipi) kullanım alanı sınırlı olup hava tipi işitme
cihazları, hastanın işitme kaybı için uygun olmadığında
kullanılmaktadır.
İşitme cihazlarıyla rehabilitasyondaki en önemli
noktalardan biri, odyolog veya odyoloji uzmanı
tarafından hastanın ihtiyaçlarına uygun, doğru işitme
cihazının belirlenmesidir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Ülkemizde 2008, 2010 ve 2012 yılları arasında
kırsal ve kentsel bölgelerdeki 65 yaş ve üzeri
bireylerin işitme cihazı kullanma oranı değerlendirilmiş, yaşlı bireylerin %93’ü işitme cihazı kullanmazken %7’sinin cihaz kullandığı belirlenmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Afaziyi tanımlayan dört kritik ve kapsayıcı açıklama
vardır. Buna göre;
• Afazi nörolojik bir bozukluktur.
• Afazi edinilmiş bir bozukluktur

• Afazi bir dil sorunudur.
• Afazi biliş veya algı sorunu değildir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Broca afazisi, tutuk afazi içinde sınıflandırılmaktadır. Lezyon yeri genellikle sol beyin ön lobunda (frontal) Broca alanı ve çevresindedir. Hastalarda çapraz olarak sağ yüzde, kolda ve bacakta felç görülür. Doğru cevap A seçeneğidir.

Demansın ilk evrelerinde hastanın iletişim becerileri
açısından dil ve konuşma terapistlerinin
yapabilecekleri şöyle özetlenebilir:
• Ailenin, çevrenin veya hasta rehabilitasyonunda
görev alan ekibin, hastanın dil ve iletişimindeki
yeterliliğinin farkında olmasını
sağlamak,
• Demans veya Alzheimer hastalarıyla etkili
bir iletişim yöntemi bulmak amacıyla uygulamalar
geliştirmek,
• Mevcut dil yetisinden en iyi şekilde yararlanabilmek
için ipucu yöntemlerinden ve
çizimlerle anlatmak gibi alternatif iletişim
yollarından faydalanmayı sağlamak,
• Bireysel veya gruplar halinde dil ve konuşma
terapileri düzenlemek,
• Demans ilerledikçe, yeterlilik ve ortaya çıkan
sorunlar hakkında bilgilendirme yapmak,
• Aile ve çevrenin üzerindeki iletişim kurma
stresini azaltmak.

Doğru cevap B seçeneğidir.