YAŞLILIKTA NÖROLOJİK TEMELLİ DURUMLARIN BAKIM VE REHABİLİTASYONU - Deneme Sınavı - 11

Yaşlılarda düşme riskini arttıran açık hava tehlikeleri genellikle zayıf aydınlatma, düzgün olmayan, kayma riskini artıran ıslak / buzlu zemin veya dikkat dağınıklığına neden olabilecek gürültü kirliliği veya kalabalık ortamı içermektedir. Doğru cevap E’dir.

Geriatriklerin kas iskelet sistemi değerlendirmelerinde öncelikle kişinin kaybolan ve o an için sahip olduğu fonksiyonel kapasitesi belirlenmeli, daha sonrasında var olan fiziksel aktivite seviyesinin korunmasına yönelik aktivite takvimi oluşturulmalıdır. Düzenli olarak tutulan aktivite günlüğü veya takvimi, kişinin belli seviyede faaliyetleri devam ettirmesine büyük katkısı olmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Denge problemleri yaşayan yaşlıların bakımında görev alan bakıcıların temel sorumlulukları arasında kişinin ev içi ve yakın ev çevresindeki güvenliğinin sağlanması, bağımsızlığını kazanmasında yardımcı olunması bulunmaktadır. Doğru cevap B’dir.

İyi ve dengeli olan bir duruş herkes için önemlidir. Çünkü;

Ailesel faktörler: Birçok alışkanlıkta olduğu gibi vücut hareketlerinin düzgün bir şekilde gerçekleştirilmesi ve doğru duruşun kazanılması ilk olarak aile bireylerinin taklit edilmesi ile öğrenilmektedir.

Yürüme her daim dengenin kaybedilip tekrar tekrar kurulması ile gerçekleştirilen bir aktivitedir. Bu yetinin değerlendirilmesinde basit itme testleri uygulanabilmektedir.

Vestibüler yani işitme sistem bozuklukları, iç kulak problemleri, baş dönmesine ve denge kayıplarına yol açabilir.

Denge bozuklarının belirti ve bulguları şunlardır:

Vertigoya yol açan denge kaybının genel nedenleri arasında, iç kulaktaki kalsiyum kristalleri gibi denge organelleri ile ilişkili klinik durumlar, orta kulak iltihaplanmaları, işitme kaybı, kulak çınlaması, kulaklarda dolgunluk hissi ile birlikte seyredebilen klinik tablo, migren, kafa travmaları veya yaralanmaları sayılmaktadır.

Göz problemleri: Görüş alanı kısıtlılığı ve görme yetersizlikleri de aktivite sırasında ani gelişen denge kayıplarına yol açabilir.

Ortostatik hipotansiyonlu olgularda, daha fazla sıvı tüketilmesi veya basınç çoraplarının kullanılması tavsiye edilebilmektedir.

Aktivite günlüğü oluşturulurken aşağıdaki amaçlar dikkate alınmaktadır;

Yaşlılarda denge problemlerinin görülme sıklığı, yaşlılığın fizyolojisine bağlı olarak artmaktadır.

Postür, diğer bir deyişle duruş, en kısa haliyle vücut dili olarak tanımlanabilir.

Tablo 5.1 Yürümenin Alt Bölümleri

Doğru Duruş Alışkanlığının Edinilmesinde Etkili Olan Faktörler İyi ve dengeli olan bir duruş herkes için önemlidir. Çünkü;
• Kişinin konforunu sağlaması ve devam ettirmesinde önemlidir,
• Mekanik yani hareketsel verimliliğin artırılmasında etkilidir. Daha etkin bir hayat sürmesini sağlamaktadır.
• Fizyolojik fonksiyonların tamamlanmasında oldukça ilişkilidir.
• Ayrıca kişiyi fiziksel ve ruhsal olarak tüm hayatı boyunca etkilemektedir.
• Kişinin fit görünüm kazanmasını, estetik açıdan daha güzel görünmesini sağlar.

Ailesel faktörler

Anatomik yapısal bütünlük

Edinilen alışkanlıklar

Oturma, çömelme, diz çökme, ayakta durma, bağdaş kurma gibi kültürel farklılıklar

Psikolojik durum

Duygu durum hâli

Kaliteli uyku ve beslenme

Değerlendirmede denge kaybının belirtileri üzerinde durulmaktadır. Denge bozuklarının belirti ve bulguları aşağıda sıralanmıştır:
• Hareket ediyor hissi, bulunduğu fiziki ortamın veya tüm vücudun dönüyor duygusu (vertigo tipi denge kaybı),
• Zayıflık, güçsüzlük, bayılma veya kendinden geçme hissi,
• Ani gelişen denge kayıpları (dengesizlik),
• Kuvvetli bir baş dönmesi.

kapalı ortamlardaki genel düzenlemeler listesi s.132-133

Uygun ayakkabı seçiminde bulunmak. Yaşlıların çoğu sıklıkla bir çift ayakkabı ya da terlik kullanırlar. Fakat bu kullanılan ayakkabı/terlik yıpranırsa, uygunsuz bir ayakkabı ise ya da yürüme veya aktiviteyi gerçekleştirmede güçlükler ortaya çıkaran
bir ayakkabı ise, ciddi bir düşme tehlikesi oluşturabilmektedir. Yaşlılar için kaymayan tabanlı, destekleyici etkisi olan, alçak topuklu ayakkabılar idealdir. Evin içinde ve dışında ayakkabı ile dolaşılması tavsiye edilmektedir. Terliklerin kullanılması veya çıplak ayak ve çoraplar ile dolaşılması düşme ve yaralanma riskini artırması, ve dolaşımsal problemlere neden olabilmesi sebebiyle önerilmemektedir.