YAŞLILARLA SOSYAL HİZMET

Yaşlılıkta görülen psikososyal rahatsızlıklar biridi de denetimi kaybetme korkusudur. Kişideki bedensel ve zihinsel işlevlerdeki kayıplar ve olumsuzluklar
kişiye denetimi elinde bulunduramama korkusunu yaşatacaktır. Sorudaki yaşlı birey de alzheimer hastası olduğu için kontrolü kaybetmeye dönük bir kaygı yaşamaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Maneviyat, tıbbî ve sosyal hizmetlerde bütüncül ve birleştirici bir rol üstlenir ve kişinin sağlığına yeniden kavuşmasını veya bu mümkün değilse mevcut durumuyla barışık olmasını ve hayata bağlı kalmasını sağlayan önemli bir unsurdur. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Türk toplumunda ölüm olgusuna ve yaşlılık problemlerine “Allah’ın Emri” olarak yaklaşılması nedeniyle ölümün doğal karşılandı görülmektedir. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Dinî yaşantılar, gelenekler ve maneviyat duygusu, inanç sahiplerine zor günlerinde büyük bir grubun içinde olduklarını hissettirmekte ve destek sağlamaktadır. Bu bağlamda soruda eş kaybıyla ve çocuklarının da yurt dışında olmasıyla birlikte yalnızlaşan Veli Bey'in manevi destekle yalnızlık duygusundan uzaklaşabildiğini söylemek mümkündür. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Yaşlılıkta dini inanç sosyalleşme imkanı tanır ve dinî etkinliklere katılan yaşlıların, katılmayanlara oranla daha geniş arkadaşlık ilişkileri ağına sahip olması ve bu iletişim ağındaki arkadaşlarla farklı ilişkilere girmekten dolayı daha çok yaşam doyumu hissetmeleri muhtemeldir. Arkadaşlık, genellikle ortak değerleri, ilgileri ve etkinlikleri paylaşan kimseler arasında daha kolay gelişmektedir. Bu yolla yaşlılar kabul görme duygusunu da yaşarlar. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Psikoloji literatüründe ‘dinî başa çıkma’ kavramını ilk defa kullanan araştırmacı olan Pargament, kişinin problem ve stresle mücadele sürecinde sahip olduğu inancını kullanma yolu olarak tarif eder. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Etkinlik Yönelimli Yaklaşım  grubundakiler eğitim etkinliklerinin içeriğinden çok daha başka nedenlerle bu ortamları kendileri açısından eğlenceli bulur ve etkinliklere bu sebeple katılırlar. Etkinlik yönelimli yetişkinlerin peşinde oldukları şey; geniş çevre oluşturup, toplumsal ilişkiler kurmaktır. Enstrüman çalmayı öğrenme, el işleri vs. gibi hobi çalışmaları da bu grupta yer alır. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Yaşlılarda zihinsel kabiliyetlerin azalmaya başladığı şeklindeki kanının, yapılan araştırmalar sonucu doğru olmadığı ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla öğrenme gibi zihinsel aktiviteler devam etmekte fakat öğrenmenin hızında düşüşler yaşanmaktadır. Çünkü yaşlılar, gençlere oranla daha yavaş düşünürler ve bazı problemleri çözerken daha düşük performans gösterirler. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Manevi destek çalışmalarında yaşlılarla güven verici ilişkiler kurmak gerekir. Hz.
Peygamber’in çevresiyle olan ilişkilerinde olduğu gibi insanlara değer vererek yaklaşmak, selamlaşmak, zaman zaman halini sormak yakınlaşmayı sağlayacaktır. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Emeklilikle beraber yeni sosyal roller edinilir. Yaşlı bireyi etkileyen sosyal değişimlerden biri de emekliliktir. Yaşlının emekli olması, uğraş alanının bulunmaması ve eski toplumsal ilişkilerini sürdürmemesi toplumsal iletişimi bozmaktadır.

Denetimi kaybetme korkusu ortaya çıkar: Ölümcül bir hastalığa yakalanmış yaşlı bireyin kendisini denetlemesi giderek zorlaşacaktır. Bu durumu bilinç bulanıklığı, zihinsel problemler takip edecektir. Kişideki bedensel ve zihinsel işlevlerdeki kayıplar ve olumsuzluklar kişiye denetimi elinde bulunduramama korkusunu yaşatacaktır.

Günümüzde sosyal politikalar içinde yer alan ‘Manevi destek’ kavramı, tıbbî tedavi, tıbbî ve sosyal bakım, tıbbî ve psiko-sosyal rehabilitasyon hizmetlerinin önemli bir parçasıdır. Konut desteği bir parçası olmadığından, cevap E şıkkıdır.

Kutsal gün ve ayların kutlanması, dinî sohbetler, ibadet ve dua zamanları, dinî mekânları ziyaret, kutsal kitabın okunması, dinî film ve müzik izleme/ dinleme manevi destek aktiviteleridir. Sertifika bunlardan biri olmadığından cevap B şıkkıdır.

Manevi-dinî destek sunan görevlilerden aşağıdaki görevleri yerine getirmeleri beklenmektedir: Yaşlı bireylerin, hayatın anlamını ve amacını bulmasında yardımcı olmak, hayatını gözden geçirebilmesi için cesaret verici telkinlerde bulunmak, sabırla ve dikkatle dinlemek, kişinin inanç ihtiyaçlarını desteklemek ve ibadetlerini yerine getirmede yardımcı olmak, güven oluşturmak, manevi-Dinî huzursuzluklarını, endişelerini, kaygılarını ve sapmalarını gidermek, kişinin, sabır içinde şükretmesine yardımcı olmak. Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.

Türkiye’de ise yaşlılara yönelik sosyal politikalara son yıllarda hız verilmiş olup, bu sosyal hizmetleri aşağıdaki kurum ve kuruluşlar yürütmektedir:
• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı
• Sağlık Bakanlığı
• Yerel Yönetimler
• Diyanet İşleri Başkanlığı
• Sivil Toplum Kuruluşları

Bu durumda cevap D şıkkı, kent konseyleridir.

Bir kişinin, bir grubun veya bir toplumun inandığı dinin zahiri (açık) olan ve ilk anda anlaşılabilen özelliklerinin ötesinde bâtini (iç-gizli) özelliklerinin de olduğuna inananları aydınlatmak, yol göstermek veya yapması gereken ritüelleri yerine getirmesi hususunda rehberlik yapmaktır. Bu görevi yerine getirene de gönül rehber denir. Özel anlamda tasavvuf ve tarikat önderlerini bu kategoride değerlendirebiliriz.

Dini danışman, dini rehber, manevi danışman, uzman ilahiyatçı danışman ve gönül rehberi ve danışmanı manevi hizmet görevlilerindendir. Gerantolog ise, yaşlılık alanında uzmanlaşmış sağlık çalışanı olduğundan sorunun cevabı E şıkkıdır.

Yaşlılıkta manevi duyguların azalmasıyla ilgili bir bulgu mevcut değildir. Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Din eğitimi faaliyetlerinde dikkat edilmesi gereken hassasiyetleri şu şekilde sıralayabiliriz; ihtiyaç merkezli olmalıdır. Moral ve motivasyonlarını artırıcı olmalıdır. Sosyal ilişkilerini güçlendirici nitelikte olmalıdır. Çalışmakta olan yaşlılar için eş zamanlı manevi destek eğitimi programları düzenlenmelidir. Yaşamdaki zorluklarla mücadele gücünü artırıcı olmalıdır. Merak ve ilgiyi canlı tutacak mahiyette olmalıdır. Yaşlının kişisel gelişimine katkı sağlamalıdır. Manevi destek çalışmalarında yaşlılarla güven verici ilişkiler kurmak gerekir. Sağlanan manevi destek hizmetleri öğrenme-öğretmedeki çeşitliliği ile geleneksel
yöntemlerden arındırılmalıdır. Ancak misyonerlik faaliyetleri bunlardan biri olmadığından cevap E şıkkıdır.

Yaşlılıkta görülen bazı psikososyal rahatsızlıklar şöyledir:

Yaşlılıkta iletişim imkânı ve becerisi azalır: Yaşlılığın en önemli sorunu başkalarıyla,
çevreyle, yakınlarla, toplumla kurulup sürdürülen iletişimin kaybolmasıdır.

Emeklilikle beraber yeni sosyal roller edinilir: Yaşlı bireyi etkileyen sosyal değişimlerden biri de emekliliktir. Emeklilikle üretkenlik işlevi azalan ya da yok olan yaşlı birey, işe yaramazlık ve değersizlik duygularıyla yalnızlığa gömülmekte, toplumsal statü ve rollerin kaybı nedeniyle ruh sağlığı olumsuz yönde etkilenmekte, buna bağlı olarak suçluluk, öfke duyguları, depresyon, somatik ve paranoid yakınmalar ortaya çıkabilmektedir.

Kimlik duygusunu kaybetme korkusu söz konusudur: İnsanlarla ilişkiden yoksun kalmak, yakınları ve dostları kaybetme, bedeninin bir bölümünü, kişiliğin denetimini kaybetmek gibi durumlar insanın kimlik duygusunu sarsar. Bu nedenle hayatın son evresinde kişinin, bütünlüğünü, kendine olan saygısı ve onurunu koruyabilmesi büyük önem taşır. Yukarıdaki bahsi geçen hizmet bu kaygılarla baş etmede işlevsel olacaktır. Doğru yanıt E'dir.