YAŞLILARLA SOSYAL HİZMET

Günümüzde eksikliği her geçen gün hissedilen ve değeri her geçen gün artan sosyal hizmet uzmanı, yaşlı bakımında önemli bir yere sahiptir. Sosyal hizmet uzmanı, yaşlının kendisine yetmediği durumlarda kendisinin ve yakınlarının isteği doğrultusunda bakıcı temini konusunda yönlendirilir. Yaşlının sürekli kullanması gereken tıbbi malzeme ve cihazların temini konusunda da yaşlı ve yakınlarına danışmanlık eder.

Kişisel bakımın amaçları şunlardır: 
• Bireyin hem fiziksel hem de psikososyal ihtiyaçlarına cevap vermek
• Vücuttan salgı, atık ve geçici mikroorganizmaları uzaklaştırarak temizliği sağlamak
• Bireyin rahatlamasını sağlamak
• Kas gerilimini azaltmak
• Kötü kokuları gidermek
• Bireyin genel görünümünü olumlu hâle getirmek ve benlik imgesini geliştirmek
• Deri sağlığını geliştirmek ve sürdürmektir.

Deri rengi değişikliğine bazı örnekler;

Solukluk hâli; anemi (kansızlık)ve şok durumunda.

Deri rengi değişikliğine bazı örnekler;

Sarımsı hâl; bilirübin, karaciğer hastalıkları, hemoliz (alyuvar yıkımı) varlığında.

Derinin sıcaklığı derideki kan akımına (periferik dolaşım) bağlıdır. Periferik dolaşım, kişinin kardiyovasküler durumunu yansıtır ve deri sıcaklığındaki artma ya da azalma, deriye olan kan akımının arttığını ya da azaldığını gösterir.

Boyun bölgesinin alt tarafında bulunan, büyüme ve metabolizmada önemli görevleri olan hormonları salgılayan tiroid bezinin, yetersiz çalışmasına hipotiroidizm denir.

Deri Bakımında Genel İlkeler
Deri bütünlüğü korunmalıdır. Bütünlüğü bozulmamış sağlam deri, vücudun birinci savunma
hattını oluşturur. Derinin koruyucu görev yapması; hücrelerin sağlıklı olmasına,
subkutan (deri altı) dokunun miktarına ve derinin özelliğine bağlıdır.
• Deri ıslak kalmamalı, atık maddeler bulaşmış olmamalıdır.
• Bakterilerin üremesi engellenmelidir.
• Hijyene dikkat edilmelidir. Aksi takdirde vücut koku oluşturur.
• Deri duyarlılığı bireyden bireye farklılık gösterir.
• Deri bakımında kullanılan maddeler dikkatle seçilmelidir.

Tedavi Edici Banyolar: Hekim istemi ile gerçekleştirilir. Banyo suyuna çeşitli ilaçlar eklenir. Bunlar ısı banyoları veya ilaçlı banyolardır.

• Pernisiyöz anemi oluşur.
• Kol ve bacaklarda uyuşma,
• Depresyon,
• Baş ağrısı,
• Unutkanlık,
• Kasılmalar B12 vitamini eksikliğinde görülür.

• Osteoporoz (yaşlılarda)
• Raşitizm (çocuklarda)
• Osteomalasiya (yetişkin kadınlarda) kalsiyum eksikliğinde ortaya çıkar.

Her yaşlının bakım ihtiyacı farklıdır. Kronolojik yaş bakım ihtiyacının belirlenmesinde tek başına bir anlam ifade etmemektedir. Önemli olan yaşlının bağımsızlık derecesidir. Bunun anlaşılması da her yaşlının bireysel gereksinim ve ihtiyaçlarının belirlenmesi ile olmaktadır.

KİŞİSEL BAKIMIN AMACI
• Bireyin hem fiziksel hem de psikososyal ihtiyaçlarına cevap vermek
• Vücuttan salgı, atık ve geçici mikroorganizmaları uzaklaştırarak temizliği sağlamak
• Bireyin rahatlamasını sağlamak
• Kas gerilimini azaltmak
• Kötü kokuları gidermek
• Bireyin genel görünümünü olumlu hâle getirmek ve benlik imgesini geliştirmek
• Deri sağlığını geliştirmek ve sürdürmektir.

Kişisel bakımda önemli noktalar olarak, bireyin anksiyetesi, kızgınlık, öfke gibi tepkilerinin farkında olunmalı ve bunlar anlayışla karşılanmalıdır. Bireyin mahremiyeti korunmalıdır. Bakım sırasında yaşlı veya hastanın yapabileceği her işlemi bireyin kendisine yaptırılarak bağımsızlığı en üst seviyede tutulmalıdır. Bakım, yaşlı veya hasta ile birlikte planlanmalı, bireyin bağımsızlık ve kontrol duygusu güçlendirilmelidir. İşleme başlamadan önce neyin ne amaçla yapılacağı açıklanmalıdır. Böylece yaşlının veya bakım alan kişinin anksiyetesi azalacaktır.

Turgor: Derinin elastikiyetini gösterir. Deri turgoru, başparmak ve işaret parmağı ile elin sırtı ya da sternum (iman tahtası) üzerinde deri ve altındaki dokular çimdikleme gibi kavranıp sonra bırakılarak değerlendirilir. Derinin hareketi ve önceki konumuna dönme hızı değerlendirilir.

Temizleyici Banyolar, tam yatak banyosu, hasta bakıcı yardımı ile hastanın kendisinin gerçekleştirdiği yatak banyosu, kısmi yatak banyosu, küvet banyosu ve duş biçiminde banyo olabilir.

Birleşmiş Milletler toplumların yaşlılık açısından sınıflandırmasını 60 yaş ve üzeri nüfusun toplam nüfus içindeki payına göre yapmaktadır. Bu sınıflamaya göre pay %4 ve altında ise toplum “genç”, %4-7 arasında ise “olgun” ve %7 ve üzerinde ise “yaşlı/yaşlanan” olarak kabul edilmektedir.

Tahıllar daha çok karbonhidrat içermeleri nedeniyle günlük enerji gereksiniminin karşılanmasında önemli bir kaynaktır.

Özel bir durumu olmayan, normal ağırlıkta, sağlıklı ve hafif fiziksel aktivitesi olan yaşlılar için her bir vücut ağırlığı başına 30 kalori alması önerilmektedir.

B12 vitamini yetersizliğinde;
• Kol ve bacaklarda uyuşma, pernisiyöz anemi
• Depresyon,
• Baş ağrısı,
• Unutkanlık,
• Kasılmalar görülür.

Yaşlılık döneminde osteoporozun önlenmesi için beslenmede kalsiyumun artırılması, hipertansiyonun önlenmesi için de sodyumun azaltılması önerilmektedir.