YAŞLILARLA SOSYAL HİZMET

Yaşlılık dönemi, bireyin genetik özelliklerine, yaşam alışkanlıklarına, beslenmelerine, çevre koşullarına ve kültürel değerlerine bağlı olarak erken ya da geç, sorunlu ya da az sorunlu bir süreç olarak kendini göstermektedir. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Yeni tıbbi veya cerrahi şart açısından düşük toleranslı olan bireyleri tanımlayan
akut enfeksiyon veya yaralanma nedeniyle hastaneye yatırılan kişilerde her türlü strese karşı artmış kırılganlık ve azalmış rezerv fragilite (kırılganlık) olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Sıklıkla yaşlı bireylerin fonksiyonel durumu iki seviyede değerlendirilir: günlük yaşam aktiviteleri (GYA) ve enstrümantal günlük yaşam aktiviteleri (EGYA). GYA banyo yapma, giyinme, tuvaleti kullanma, kontinansı sağlama, temizlenme, beslenme ve transfer gibi özbakım becerilerini içerir. Bununla birlikte EGYA bağımsız evişlerini yapabilme, telefonu kullanma, çamaşır yıkama, alışveriş yapma, araba ya da toplu taşıma araçlarını kullanma, yemek yapma, ilaçlarını alma, ev işi yapma ve mali işleri idare etme gibi becerileri içerir. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Hastalar kendileri konuşamayacakları durumlarda kendilerinin yerine medikal kararları vermesi için bir vekil tayin etmelidirler. Vekâletname ile birisi belirlenmemişse karar hastayı iyi bilen bir aile bireyi, arkadaş veya bakıcı tarafından verilebilir. Vekillerin sırası kanunlarca belirlenmiştir. Eğer hiç kimse yoksa sağlık bakımı veren kişi hastanın değer yargılarını düşünerek ve hastanın yararına olacağını düşündüğü şekilde karar verir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Yaşlı bireyler kırılgan olunca, sosyal destek ağlarının yeterliliği evde kalabilmeleri ya da kuruma yerleştirilmeleri konusunda belirleyici faktör olmaktadır. Sosyal destek problemlerinin erken tespiti hastanın ani bir hastalık veya fonksiyonel düşüş yaşaması durumunda kriz ortamı oluşmasını engellemeye yarar. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Düşmenin en büyük risk faktörleri arasında şunlar yer almaktadır: Yan etki olarak denge bozukluğu yapan ilaç kullanımı, postural (otururken ayağa kalkmak) kan basıncının düşmesi, görme bozuklukları, dengenin bozulması, kognisyonel (bilişsel) yetersizlik, kas gücünün azalması, senkop (bayılma), ritim bozukluğu (aritmi). Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

80 yaşın üzerindeki insanlarda gaitada gizli kan testinin yılda bir kez veya iki yılda bir kez yapılması ölüm oranını azaltmaktadır. Kolon kanserini tespit etmek için kullanılan diğer tetkikler ise; Sigmoidoskopi (her 5 yılda bir yapılmalı), ilaçlı (baryumlu) kolon grafisi (5-10 yılda bir uygulanmalı) ve her 10 yılda bir gerçekleştirilmesi gereken kolonoskopidir. Kolon kanserinin bu teşhis yöntemleri içinde en etkili olanı ise kolonoskopidir. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Demans bir hastalık veya hasardan kaynaklandığı zaman geri döndürülemezdir, fakat ilaç, alkol, hormon, vitamin dengesizliği veya depresyondan kaynaklanıyorsa tedavi edilebilir. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Terminal dönemde olan hastanın bakım verildiği kurumlara Hospis denir. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Yaşlılık ve yaşlanma kavramları, tek bir tanımla yapılamadığından, genellikle yaşlanma; sosyal, fizyolojik, psikolojik ve fonksiyonel yaşlanma olarak tanımlanmakta ve alt gruplara ayrılmaktadır.

Kişinin kendini yaşlı hissetmesine bağlı olarak yaşam görüşü ve yaşam şeklinin değişmesine psikolojik yaşlılık denmektedir.

Birleşmiş Milletlerin tanımına göre bir ülkedeki yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının %8 ile %10 arasında olması o ülke nüfusunun “yaşlı”, %10’un üzerinde olması ise “çok yaşlı” olduğu anlamına gelmektedir.

Fragilite: Yeni tıbbi veya cerrahi şart açısından düşük toleranslı olan bireyleri tanımlayan akut enfeksiyon veya yaralanma nedeniyle hastaneye yatırılan kişilerde her türlü strese karşı artmış kırılganlık ve azalmış rezerv olarak tanımlanır.

Sarkopeni: Kas kütlesi, kas gücü ve fonksiyonlarında progresif, jeneralize kayıptır.

Sıklıkla yaşlı bireylerin fonksiyonel durumu iki seviyede değerlendirilir.

EGYA bağımsız erişlerini yapabilme, telefonu kullanma, çamaşır yıkama, alışveriş
yapma, araba ya da toplu taşıma araçlarını kullanma, yemek yapma, ilaçlarını alma, ev işi yapma ve mali işleri idare etme gibi becerileri içerir.

İşitmenin değerlendirilmesi için üç farklı rastgele kelimenin fısıldanarak her iki kulağa 6,12 ve 24 inçlik mesafeden söylendiği ve sonrasında hastanın kelimeleri tekrar etmesinin istendiği fısıltı testi uygulanabilir.

Toplumda yaşayan yaşlı kadınların yaklaşık üçte birinde idrar inkontinansı mevcuttur ve yaşlı erkeklerin %75’i anormal üriner sistem semptomuna sahiptir.

Terminal dönemde olan hastanın bakım verildiği kurumlara hospis denir.

Sarkopeni, kas kütlesi, kas gücü ve fonksiyonlarında progresif, jeneralize kayıptır. Doğru cevap E'dir.