YAŞLILARLA SOSYAL HİZMET

Söz konusu tanımlama, yaşlılığın patolojik süreciyle ilişkilidir.

Sosyal hizmet, diğer sosyal bilimler gibi konusu insan ve toplum olan bir disiplin ve bir meslektir. Yaşlıların yaşam kalitesini yükseltme anlamında katkıları olsa da yaşlılık sürecini engellemesi mümkün değildir.

Sosyal süreç zamana ve yaşa bağlı olarak bireyin sosyal konumu ve sosyal rollerinin değişimi anlamına gelir.

Diğerkâm toplumlar yaşlıya büyük ölçüde kamu ile bireyin dengesini esas alan bir anlayışla bakmaktadırlar. Bu anlayışa göre yaşlı “aceze” duruma gelene kadar hem kendi
menfaati için hem de toplum menfaati için çalışmak durumundadır. Yaşlıya üretim tüketim kalıpları ile bakılmaz. Bu medeniyet tasavvurunda yaşlının hiyerarşik statüsü bilge insandır. Onun otoritesine her zaman saygı duyulur ve tecrübesine güvenilir.

Avrupa komisyonu tarafından yapılan bir değerlendirmeye göre, yaşlı nüfusun çalışan nüfusa bağımlılık oranının giderek arttığı, 1995-2055 yılları arasında, İrlanda, Norveç, Belçika, Danimarka, Hollanda, Fransa, İtalya, Almanya, İspanya, İngiltere, Avusturya, İsveç ve Finlandiya’dan oluşan on üç Avrupa ülkesinde, 1995 yılında yaşlı nüfusun ortalama %20 olan çalışan nüfusa bağımlılık oranının 2055 yılında %59’a ulaşacağı ön görülmektedir. Yaşlıların değişik giderlerinin sosyal güvenlik sisteminde büyük açıklar oluşturacağı, ayrıca aktif çalışma dönemi olarak adlandırılan 15-64 yaş arasındaki nüfus grubunun nüfus piramidindeki yerinin daralması nedeniyle Avrupa ekonomisinin eksik istihdam sorunu ile de karşı karşıya kalacağı da öngörülmektedir. Bu durum (sorun) karşısında çağdaş toplumlar ciddi endişe duymaktadırlar.

Avrupa komisyonu tarafından yapılan bir değerlendirmeye göre, yaşlı nüfusun çalışan nüfusa bağımlılık oranının giderek arttığı, yaşlıların değişik giderlerinin sosyal güvenlik sisteminde büyük açıklar oluşturacağı, ayrıca aktif çalışma dönemi olarak adlandırılan 15-64 yaş arasındaki nüfus grubunun nüfus piramidindeki yerinin daralması nedeniyle Avrupa ekonomisinin eksik istihdam sorunu ile de karşı karşıya kalacağı da öngörülmektedir.

Psikolojik süreç, yaşa bağlı olarak bireyin davranış ve uyum yeteneğindeki değişmeleri ifade eder.

Türkiye'de doğurganlık oranındaki düşüş nedeniyle nüfus
artış hızı yıllar itibarı ile azalmaktadır. Ülkemiz 1990’lı yıllardan sonra hızlı bir yaşlanma trendine girmiştir. Türkiye’de, 65 yaş üstü kişilerin genel nüfus içindeki oranı 2012 yılında % 7,51’ e yükselmiş, 2023 yılında %10,2 (8,6 milyon), 2050 yılında %20,8 (19,5 milyon), 2075 yılında ise %27,7’ye (24,7 milyona) yükseleceği tahmin edilmektedir. Gelişmekte olan Türkiye örneğinden hareket edilecek olursa, gelişmekte olan ülkelerin de yaşlanmakta olduğu söylenebilir.

Yaşlanma kronolojik, biyolojik, ekonomik, patolojik, psikolojik ve sosyal boyutu olan süreçleri ifade eder. Yaşlılığın patalojik süreci  yaşlanma ile beraber gelensağlık durumu değişimlerini ve hastalık süreçlerini ifade eder. Doğru yanıt E'dir.

Yaşlıların, ilkel toplumlarda avcı-toplayıcı ve tarım faaliyetlerine katılmaması ile modern toplumlarda emekli olarak üretmediği halde kaynak tüketmesi, hem kadim hem güncel yaşlılık konuları arasında yer almaktadır. Doğru yanıt A'dır.

Sanayi devrimi sürecini yaşayan toplumlarda kırsaldan kentlere göçler hızlanır. Geniş aile yapısından çekirdek aile yapısına geçiş başlar ve bireyci toplum anlayışının genel kabul görmesine sebep olur.  Bu durum yaşlıların yalnızlaşmasına ve toplumda bir sorun olarak görünür hale gelmelerine neden olur.Aynı zamanda sanayi devriminin olumlu etkileriyle uzayan ömür beklentisi, toplumun yaşlanabilmesini sağlar ve yaşlıların nüfusta daha büyük bir pay sahibi olmasına neden olur. Sosyal güvenlik kurumları ise sanayi devrimini yaşlılık konusunda orataya çıkardığı sorunları tamir etmek üzere ortaya çıkmış kurumlardır. Bu sebeple sorunların nedeni değil sonuçlarıdırlar. Doğru yanıt  D'dir.

Komitok; ilkel topluluklarda yaşlıların öldürülmesi anlamına gelir. Kamitok’un diri diri gömülme, açlığa terk edilme, boğularak öldürülme veya kaba kuvvete başvurularak öldürülme gibi farklı uygulama biçimleri bulunmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Sosyal güvenlik kurumları sanayi devrimi sürecini yaşamış toplumlarda ortaya çıkmıştır. Diğerkâm toplumlarda yaşlıların bakımı aile içinde ya da devlet ya da vakıflar eliyle yürütülür. Doğru yanıt C'dir.

Bugün hâlâ hizmet veren Darülaceze, II. Abdülhamid devrinde hizmete girmiş olan önemli bir yaşlı bakım kurumudur. Doğru yanıt E'dir.

Geniş anlamda sosyal hizmet, insana ve topluma yönelik her faaliyet bir sosyal hizmettir. Örneğin adres soran herhangi bir insana yol göstermekten tutunda, zengin fakir herkese verilen vakıf hizmetlerine kadar uzatılabilir. Dar anlamda sosyal hizmet ise daha çok dezavantajlı kişi ve gruplara verilen hizmetler olarak ifade edilebilir. Doğru yanıt D'dir.

Bireyci toplum yapısına sahip Avrupa ülkelerinde, kırdan kente göç sanayi devrimi ile tamamlanmış, geniş aile yapısı çekirdek aileye dönüşmüştür. Bu ülkelerde aktif çalışma dönemindeki nüfusun piramitteki yeri hızla daralmakta ve yaşlı nüfusun çalışan nüfusa bağımlılık oranı artmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Yaşlılık olgusunun fizyolojik, psikolojik, ekonomik, kültürel ve sosyolojik boyutları bulunmaktadır. Doğru yanıt D'dir.

Yaşlıların evde bakımı modeli Diğerkâm toplumlar için en uygun yöntem olarak görülmektedir.  Evde bakımda başta aileler olmak üzere, merkezî ve yerel yönetimler, her neviden gönüllü kuruluşlar evde bakımda görev almalıdır. Doğru yanıt D'dir.

Kronolojik süreç: Herkes için geçerli olan ve doğumdan başlayarak içinde bulunan zaman kadar geçen yılların toplamını ifade eder.

Biyolojik süreç: Zamana bağlı olarak bireyin anatomi ve fizyolojisindeki değişmeleri ifade eder.

Ekonomik süreç: Parasal koşullardaki değişikliğin etkisi ile yaşlı kişinin yaşam tarzının değişmesini ifade eder.

Patolojik süreç: Beslenme, sağlık vb. sebeplerle bir çeşit hastalık hâlini ifade eder. 

Doğru yanıt B seçeneğidir.

Dünya Sağlık Örgütü de yaşlanmayı kronolojik olarak ele almış ve 3 safhaya ayırmıştır.
Orta yaşlılar (46-59 yaş), yaşlılar (60-74 yaş), ileri yaşlılar (75-89) ve (90 ve üstü) ihtiyarlıktır.