YAŞLILARLA SOSYAL HİZMET

Gerontoloji; yaşlılık sorunları ile ilgili bilim dalı, gerontolog ise yaşlılık sorunları ile ilgilenen bilim insanıdır. Doğru cevap B şıkkıdır.

2000 yılında 6 milyar 57.3 milyon olarak tespit edilen dünya nü- fusunun %6.9’u yaşlılardan oluşmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Biyolojik süreç, zamana bağlı olarak bireyin anatomi ve fizyolojisindeki değişmeleri ifade eder. Doğru cevap E'dir.

Psikolojik süreç, yaşa bağlı olarak bireyin davranış ve uyum yeteneğindeki değişmeleri ifade eder. Doğru cevap C'dir.

Günümüzde genel olarak 65 yaşın üstündeki herkes yaşlı kabul edilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Komitok; ilkel topluluklarda yaşlıların diri diri gömülmesi, açlığa terk edilmesi, boğularak öldürülmesi demektir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Diğerkâm; başkalarını düşünme, bencil olmamak demektir. Diğerkâm toplum ise yardımlaşmayı, dayanışmaya esas alan toplum demektir. Doğru cevap E'dir.

İrlanda, Norveç, Belçika, Danimarka, Hollanda, Fransa, İtalya, Almanya, İspanya, İngiltere, Avusturya, İsveç ve Finlandiya’dan oluşan on üç Avrupa ülkesinde, 1995 yılında yaşlı nüfusun ortalama %20 olan çalışan nüfusa bağımlılık oranının 2055 yılında %59’a ulaşacağı ön görülmektedir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Antik Yunan dönemi filozofları, Sokrat, Eflatun ve Sophokles yaşlılara değer verilmesi gerektiğini söylerler ve yaşlı insanı bilge olarak kabul ederler, öğütlerine kulak verilmesini ve tecrübelerinden de yararlanılmasını tavsiye ederler. Doğru cevap A'dır.

Kronolojik süreç: Herkes için geçerli olan ve doğumdan başlayarak içinde bulunan zaman kadar geçen yılların toplamını ifade eder. Doğru cevap D şıkkıdır.

Kronolojik süreç; herkes için geçerli olan ve doğumdan başlayarak içinde bulunan zaman kadar geçen yılların toplamını ifade eder.

Psikolojik süreç; yaşa bağlı olarak bireyin davranış ve uyum yeteneğindeki değişmeleri ifade eder.

Komitok; ilkel topluluklarda yaşlıların diri diri gömülmesi, açlığa terk edilmesi, boğularak öldürülmesi demektir.

Dünya Sağlık Örgütü yaşlanmayı kronolojik olarak ele almış ve 3 safhaya ayırmıştır. Orta yaşlılar (46-59 yaş), yaşlılar (60-74 yaş), ileri yaşlılar (75-89) ve (90 ve üstü) ihtiyarlıktır.

Günümüzde de genel olarak 65 yaşın üstündeki herkes yaşlı kabul edilir.

Geçmiş dönemlerde insan hayatını tehdit eden üç önemli unsur bulunuyordu. Açlık, savaş ve hastalıklar.

Diğerkâm toplumlar yaşlıya büyük ölçüde kamu ile bireyin dengesini esas alan bir anlayışla bakmaktadırlar. Bu anlayışa göre yaşlı “aceze” duruma gelene kadar hem kendi menfaati için hem de toplum menfaati için çalışmak durumundadır. Zira bu anlayışın temelinde insan oğlu için elinin emeğinden daha hayırlısı yoktur inancı vardır. Bu durum genç yaşlı herkes için geçerlidir. Kronolojik bir yaş hesabı ile emeklilik diye bir şey de söz konusu olmadığından yaşlıya üretim tüketim kalıpları ile bakılmaz. Bu medeniyet tasavvurunda yaşlının hiyerarşik statüsü bilge insandır. Onun otoritesine her zaman saygı duyulur ve tecrübesine güvenilir. Yine bu medeniyet tasavvurunda yaşlı, aceze durumuna düştüğünde öncelikle çocuğu/çocukları ona, onlar (anne-babası) kendisine/kendilerine çocukken nasıl baktıysa aynı şekilde ona (acezeye) şefkatle ve merhametle incitmeden, gücendirmeden bakmaları gerektiği esastır.

Bireyci olan batı toplumları, yaşlıya büyük ölçüde üreten bireyin menfaatleri açısından bakmışlardır/bakmaktadırlar. Zaten üretim gücünü kaybetmiş olan yaşlı rekabet ortamında kendiliğinden geride kalacağından ister istemez ihmale uğramış olacaktır ya da olmaktadır.

Yaşlılık olgusu son 40-50 yıl içinde dünya kamu oyunun gündemine girmiş bir konudur. Özellikle gelişmiş ülkelerde nüfus artış hızının düşmesi, ortalama ömür beklentisinin artması, yaşlı nüfusun oranındaki artış, çalışan nüfusun üzerine binen ekonomik yük ve buna bağlı olarak sosyal güvenlik harcamalarındaki artış vb. sebeplerle özellikle gelişmiş ülkelerde daha sonra da gelişmekte olan ülkelerde yaşlılık bir sorun hâline gelmiştir.

Yaşlılık konusu ile ilgilenen gerontologlara göre bir ülkenin nüfusunun %14’ünden fazlası 65 yaş ve üzeri bireylerden oluşuyorsa o toplumlar yaşlı toplum olarak nitelendirilebilir.

Yaşlılık denince ne anlaşıldığı belli olmakla birlikte yine de kavramların yerli yerine oturması için literatüre bir atıfta bulunmakta yarar vardır. Yaşlılık, yaşlanma hâlini ifade eden bir kavramdır. Yaşlanma ise kronolojik, biyolojik, ekonomik, patolojik, psikolojik ve sosyal boyutu olan süreçleri ifade eder.

Kronolojik süreç: Herkes için geçerli olan ve doğumdan başlayarak içinde bulunan zaman kadar geçen yılların toplamını ifade eder.

Biyolojik süreç: Zamana bağlı olarak bireyin anatomi ve fizyolojisindeki değişmeleri ifade eder.

Ekonomik süreç: Parasal koşullardaki değişikliğin etkisi ile yaşlı kişinin yaşam tarzının değişmesini ifade eder.

Patolojik süreç: Beslenme, sağlık vb. sebeplerle bir çeşit hastalık hâlini ifade eder.

Psikolojik süreç: Yaşa bağlı olarak bireyin davranış ve uyum yeteneğindeki değişmeleri ifade eder.

Sosyal süreç: Zamana ve yaşa bağlı olarak bireyin sosyal davranış ve sosyal konumunun ve de sosyal rollerinin değişmesi anlamına gelir.