YAŞLILARLA SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 8

Engelli bireyler için bu engelin kaldırılması ve eşitliğin sağlanması amacıyla 2007 tarih 5579 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 2. Maddesi ile 2828 sayılı Kanunun Ek 7. Maddesi değiştirilmiştir. Doğru yanıt A'dır.

Yaşlı Hizmet Merkezi; yaşlı bireylerin hayat kalitesinin arttırılması maksadıyla gündüzlü bakım ve evde bakım hizmeti sunmak üzere açılan ve faaliyet gösteren merkezlerdir. Doğru yanıt C'dir.

Sözü geçen görev 2011 yılında çıkartılan KHK ile Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğüne verilen yeni yetki, görev ve sorumluluklar arasında yer alır. Doğru yanıt B'dir.

Engelli bireylerin bakım aylığı alması için şu şartlar gereklidir;

Doğru cevap B seçeneğidir.

Kurumsal koruma ülkenin refah rejiminde ne kadar ilerde olduğunu gösterdiği gibi evde bakım alternatifinin yaygınlığı da aile, akraba dayanışması ve yaşlı refahında enformel kanalların etkinliğini göstermektedir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Gençlik hizmetlerinden sosyal boyutlu olanlar Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı olarak yürütülmektedir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Ülkemizde yaşlı bakımı açısından önemli hukuki metni olarak Anayasa’da yaşlı bakımının yer alması önemli bir göstergedir. Dolayısıyla anayasa yaşlıların korunma sorumluluğunu en başta devlete bir görev ve sorumluluk olarak vermiştir. 1982 Anayasası 61. Madde: Yaşlıların devletçe korunacağı ve onlara devlet yardımı ile sağlanacak diğer hak ve kolaylıkların kanunla  düzenleneceği belirtilmektedir.

Yaşlıların bilgi ve becerilerini genç kuşaklar ile paylaşması katılım ilkesi ile ilişkilidir. Diğer ilkeler ise bağımsız yaşam, itibar ve bakım ilkelerini yansıtmaktadır.

Yaşlılar bağımsız ve özgür yaşam ilkesi kapsamında:

• Bağımsız ve isterlerse sosyal hizmet destekli bir yaşam sürme,
• Özgürce seyahat edebilme,
• Hareket serbestisi sağlayacak düzenlemeleri talep etme,
• Gereksinim durumunda yaşam koşul ve biçimlerini dikkate alan, çağdaş bakım hizmetlerini talep etme,
• Bağımlı olsalar dahi, yaşamları konusunda karar verme,

haklarına sahiptirler.

2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, kendisine kanunen bakmakla mükellef kimsesi bulunmayan 65 yaş üstündeki muhtaç kişilere, 2022 sayılı Kanun’a dayanılarak aylık bağlanabilmesi için kişinin taşıması gereken şartları belirtmiştir. Bu şartlar şunlardır:
• 2022 sayılı Kanun’un 1. maddesinde belirtilen gösterge rakamının devlet memurlarının aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpılmasından bulunacak tutardan daha az geliri olmak,
• SGK’dan herhangi bir gelir veya aylık almamak,
• Belirlenmiş olan muhtaçlık sınırında veya üzerinde nafaka bağlanmamış olmak veya bağlanması mümkün olmamak,
• Mahkeme kararıyla veya kanunla bağlanmış olup 2022 sayılı Kanun uyarınca bağlanacak aylığa eşit veya daha yüksek olan herhangi bir devamlı gelir ya da menkul ve gayrimenkul mallarından dolayı gelir sahibi olmamak veya bu geliri sağlaması
mümkün olmamak,
• Kamu kurum ve kuruluşlarında sürekli bakımı yapılmakta ise, kendilerine bu kurum/ kuruluş tarafından muhtaçlık sınırına eşit veya daha fazla gelir, harçlık veya benzeri bir ödeme yapılmamak, muhtaç durumdaki engellilere 2022 sayılı Kanun çerçevesinde aylık bağlanabilmesi için yukarıda belirtilen şartların yanı sıra çalışma gücünü yüzde 40’ın üzerinde kaybetmiş olma şartı aranmaktadır. Bu şartları taşıyan engelli eğer 18 yaşın altında ise söz konusu aylık, engelliye kanunen bakmakla yükümlü olan kişiye bağlanmaktadır.

2022 sayılı Kanun’a göre yapılan aylık ödemeleriyle ilgili olarak en çok şikayet konusu olan hususlar başvurudan aylık bağlanana kadar geçen sürenin çok uzun olması ve çok sayıda prosedür bulunmasıdır. Kaymakamlıklara başvuran kişilerden tek adımda hizmet ofisi bulunmayan yerlerde birçok daireyi dolaşarak mevcut formda söz konusu dairelere ilişkin bölümlerin onaylattırılması talep edilmektedir. Mal müdürlüklerinde 2022 sayılı Kanun uygulaması için ayrı birimler bulunmamaktadır. Bu birimlerde çalışan personelin sosyal yardımlar konusunda bir uzmanlığının olmaması da bir eksiklik olarak gözükmektedir. Engelli raporlarının onaylanmasında bürokrasi ve zaman kaybı söz konusudur. Ayrıca, kişilere bir kez aylık bağlandıktan sonra aylık alanların durumunu, mahallinde izleyen bir birimin bulunmaması, usulsüzlüklerin ancak şikâyet halinde tespit edilebilmesine yol açmaktadır. Dolayısıyla aylık alanları izleyen bir birim yoktur.

Türkiye’de bakım hizmetleri Sağlık Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Yerel yönetimler, sivil toplum ve özel kuruluşlar tarafından verilmektedir.

Ankara, İstanbul Kocaeli, Bursa ve Konya Büyükşehir Belediyeleri başta olmak üzere bireylerin belediyelerin verdikleri evde bakım hizmetinden yararlanmaları için bulundukları belediye sınırları içinde ikamet etmek, 60 yaş ve üzeri olmak ve bakıma muhtaç olma şartlarını taşımaları gerekmektedir.

Bakım aylığı almak için aranan şartlardan bir tanesi her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olduğu birey sayısına göre kendisine düşen ortalama aylık gelir tutarının, bir aylık net asgari ücret tutarının 2/3’ünden daha az
olmasıdır.

Haziran 2011 tarihinde yayınlanan KHK ile “Aile ve Sosyal Politika Bakanlığı”nın kurulması kararlaştırılmıştır.

Yaşlılara sunulan sosyal hizmet modellerini geliştirmek Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nin görevidir.

Cumhuriyet döneminde 1930 tarihinde yürürlüğü giren 1580 sayılı yasa ile ilk defa kamu kuruluşu olan belediyelere bakıma muhtaç kişilerin (yaşlıların) korunması ve yaşlı evleri yapma görevi verilmiştir. Belediyeler bu amaç için değişik illerde aceze evleri, güçsüzler yurdu, düşkünlerevi ve huzurevi adı altında çeşitli yatılı yaşlı kuruluşları açmıştır. Dolayısıyla merkezî hükümetin yanında yerel yönetimler de yaşlı hizmetlerini yerine getirmiş, bunların yanında sivil toplumun ve zamanla özel sektörün de yaşlı bakımında kurumsallaşması söz konusu olmuştur.

Yaşam Kalitesini Sağlayan Bakım ve Hizmetler

• Kendilerine çağdaş donanımlı bir bakım ve hizmet verilmesini talep etme,

• Kendilerine özel destek ve bakım verilmesini talep etme,

• Kendilerine bakan kimselere devlet ve yerel yönetimler tarafından destek sağlanmasını talep etme,

• Evde destek ve bakım hizmetleri, gündüz bakımevleri, toplu konutlar, yaşam evleri, yaşlı kulüpleri, evlere sıcak yemek servisi gibi çağdaş hizmet modellerinin geliştirilmesini isteme, haklarına sahiptirler.

Yaşlılık İlkeleri

1- Bağımsızlık

2- Katılım

3- Bakım

4- Kendini Gerçekleştirme

5- İtibar

6- Bağımsız ve Özgür Yaşam

7- İnsan Onuruna Yakışır Bir Yaşam

8- Gelişim, Sosyal İlişkiler ve Dini Gereksinim

9- Toplumla Bütünleşme

10- Ayrımcılığın Engellenmesi

Yaşlılık İlkeleri

1- Bağımsızlık: Beslenme, barınma, giyim gibi temel gereksinimlerini karşılamak ve sağlık bakımından yararlanmak için yeterli gelire sahip olmalıdır. Sayılan gereksinimlerini karşılayabilmeleri için ailelerinden ve toplumun her kesiminden destek almalıdır. Gereksinimlerini karşılama konusunda kendi kendilerine yardımcı olabilmeleri yönünde desteklenmelidir. Gelir getirici bir işte çalışabilmeli ya da toplumdaki diğer gelir getirici faaliyetlerden yararlanmalıdır.

• Emeklilik yaşının belirlenmesi ve emeklilik koşullarının tanımlanmasında söz sahibi olmalıdır.

• Yaşlarına, yeteneklerine uygun eğitim ve öğretim programlarına sahip olmalıdır.

• Bireysel tercihlerine uygun, güvenli bir çevrede yaşamalıdır.

• Yaşadıkları çevre aynı zamanda onlara kapasitelerini geliştirebilecek fırsatlar sunmalıdır.

• Mümkün olduğunca uzun süre kendi evlerinde ya da aile ortamında yaşamalıdır