YAŞLILARLA SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 4

Huzurevlerinin olumsuz yanları ise yaşlı bireyleri alışkın oldukları sosyal ortamdan uzaklaştırması, sevdiklerinden ayırması,  yalnızlaştırmasıdır. Bu olumsuzluklar da huzurevlerinin zorunlu kalınmadıkça başvurulmayan kurumlar olmasına yol açmaktadır.

Kurum bakımına alternatif olarak sunulan Evde Bakım Modeli ise daha çok kurumsal bakımın eksikleri üzerinde durmaktadır. Evde Bakım programları yaşlıların evinde ve yaşadığı çevrede ihtiyaç duyduğu sağlık ve sosyal bakım ihtiyaçlarını sunmak ve düzenlemek amacıyla sunulan hizmetlerdir. Sağlık kuruluşlarındaki bakımın tamamlayıcısı olmakla birlikte bakımın sürekliliğini sağlayan Evde Bakım Modeli üç ana amaçla uygulanabilen bir hizmet modelidir;

Türkiye’de yaşlıların evde bakımına yönelik yaşanan güçlükler ise hızlı nüfus artışı, endüstrileşme ve kentleşme; iç ve dış göçler nedeni ile çekirdek aileye dönüşüm; ekonomik sorunların varlığı, kadınların çalışma yaşamına katılması; çekirdek aileye dönüşüm sonucu konutların küçülmesi nedeni ile yaşlılar için uygun ve yeterli olmaması; gençlerin yaşlılığa bakış açısı, kuşaklar arası iletişim bozuklukları ve sağlığın bozulması ve bağımlılıktır.

Yaşlılık döneminde, hem hastalıkların tedavisi hem de sağlığın sürdürülmesi için sosyal ve fiziksel koşullar diğer yaş dönemlerine göre daha çok ön plana çıkmaktadır. Bunun için bu dönemde verilen sağlık hizmetlerini sosyal hizmetlerden bağımsız düşünmek olanaksızdır. Yaşlılık döneminde verilen sosyal hizmetlerin ve sağlık hizmetlerinin temel amacı, yeti yitimini önlemek olmalıdır. Erken tanı ve erken müdahale, yeti yitimini önlemede birincil düzeyde önemlidir. İkincil ve üçüncül düzeyde ise yeti yitiminin ilerlemesini önlemek ve günlük yaşamda bu nedenle yaşanan sıkıntıları hafifletmek vardır.

Türkiye’de diğer dezavantajlı bireylere yönelik bakım hizmetlerinde olduğu gibi yaşlı bakımında da Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Bakanlığı temel aktördür. Bakanlık teşkilatı içinde yer alan Genel Müdürlüklerle sosyal politika ve sosyal hizmet sunmaktadır. Bakanlığa bağlı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen ve uygulanan bu hizmetler aşağıdaki şekildedir;

Her ülke demografik özeliklerine ve yaşlı profillerine göre bakım hizmetleri ve uygulamaları ortaya koymaktadır. Yaşlı tanımına bakıldığında dünyada genel olarak 65 yaşın yaşlılık sınırı olarak kabul edildiği görülmektedir. Türkiye özelinde 65 yaş ve üzeri nüfus incelendiğinde yaşlı nüfusunun her geçen gün daha fazla arttığı görülmektir. Nüfus projeksiyonlarına bakıldığında da 2008-2040 yılları arasında Türkiye’de yaşlı nüfusta, %20’lik bir artış beklenmektedir.

Yaşlılığın ortaya çıkardığı fiziksel değişimler kendini psikolojik sonuçlarda da göstermektedir. Özellikle güç kaybı ve yeti yitimi yaşlı bireylere işe yaramaz ve değersiz olduklarını düşündürmektedir. Bu düşünce başkalarına yük olma endişesi ve mutsuzluk gibi birçok olumsuz sonucun yanında umutsuzluk, hayattan zevk almama, ilgisizlik, gerginlik, öfkeli olma gibi ruh sağlığı açısından olumsuz olarak nitelendirilebilecek durumlara yol açmaktadır.Ayrıca genç nesli beğenmeme, ölüme yakınlık hissi,narsist kişilik özelikleri, huysuzluk, alınganlık gibi özellikler yaşlılık döneminin başlıca özellikleri olarak karşımıza çıkmaktadır.Emeklilikle birlikte ortaya çıkan başka bir olgu da yoksulluktur. Ancak yoksulluk yaşlılığın getirdiği psikolojik değil sosyal sonuçlar arasında yer almaktadır. 

Yaşlılık biyolojik, psikolojik, sosyal neden ve sonuçları olan bir olgudur. Bedensel aktivitelerdeki yavaşlama, sağlık durumundaki kronik olumsuzluklar; psikolojik olarak kendini değersiz ve işe yaramaz hissetme; sosyal hayatta ise hayatının önceki dönemlerine göre daha az yer alma ve bundan kaynaklı depresyonlar yaşlılığın sonuçları olarak karşımıza çıkmaktadır.

Yaşlılığın birden çok boyutta sonuçlar doğurması farklı alanlarda incelenmesini de ortaya çıkarmıştır. Örneğin fizyolojik olarak yaşanan değişimler tıp, hemşirelik gibi alanları ilgilendirirken, ruhsal sonuçları psikoloji bilimi içinde incelenmiştir. Sosyal hayatta yaşanan değişimler sosyal hizmet, sosyoloji gibi alanların incelediği hususlar olmuştur.

Bakım kavramı sözlükte ‘bakma işi’, ‘bir şeyin iyi gelişmesi, iyi duruma gelmesi için verilen emek’ ve ‘birinin beslenme, giyinme vb. gereksinimlerini üstlenme ve sağlama işi’ olarak tanımlanmaktadır.

Dünyadaki yaşlı nüfusun artması ve buna karşın doğum oranlarının düşmesi; aile yapısındaki değişimler, toplumlardaki çözülmeler yaşlıların bakım sorunlarını sosyal bir sorun hâline getirmiştir. Yaşlı bakımına yönelik politikaların gelişmesi de dönem ve ülke şartlarına göre şekillenmektedir. Yanıt E.

Sağlık kuruluşlarındaki bakımın tamamlayıcısı olmakla birlikte bakımın sürekliliğini sağlayan Evde Bakım Modeli üç ana amaçla uygulanabilen bir hizmet modelidir 1. Akut ve kısa süreli bakım hizmetlerine destek olmak amacıyla verilen evde bakım, 2. Uzun süreli bakım gereksinimi için evde bakım, 3. Tıbbi, hemşirelik ve rehabilitasyon hizmetlerinin bileşiminden oluşan evde sağlık bakımı.

Yanıt E.

Yaşlılara yapılan rehabilitasyon etkinlikleri üç başlık altında incelenmektedir. Bunlar; reaktivasyon, resosyalizasyon, reintegrasyondur.

Yaşlılara yapılan rehabilitasyon etkinlikleri üç başlık altında incelenmektedir. Bunlar; reaktivasyon, resosyalizasyon, reintegrasyondur. Reaktivasyon; gerek sosyal gerekse fiziksel aktivite azlığı içerisindeki yaşlıların günlük yaşam için gerekli aktiviteleri tekrar kazanması için yapılan cesaretlendirme ve yönlendirme çabalarını kapsamaktadır. Yanıt A.

Yaşlılara yapılan rehabilitasyon etkinlikleri üç başlık altında incelenmektedir. Bunlar; reaktivasyon, resosyalizasyon, reintegrasyondur. Resosyalizasyon; hastalık sırasında ve sonrasında aile, komşular, arkadaşlar ve diğer yaşlılarla azalmış ya da kaybolmuş olan ilişkilerin yeniden canlandırılmasını amaçlamaktadır. Yanıt A.

Yaşlılara yapılan rehabilitasyon etkinlikleri üç başlık altında incelenmektedir. Bunlar; reaktivasyon, resosyalizasyon, reintegrasyondur. Reintegrasyon; yaşlının günlük yaşamın akışı içerisinde yenilenen ve değişen topluma uyum göstermesini ve bu beceriyi kazanmasını amaçlamaktadır. Yanıt A.

Türkiye’de yaşlılara yönelik hizmetler Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından koordine edilmektedir. Yanıt B.

Yaşlılığın birden çok boyutta sonuçlar doğurması farklı alanlarda incelenmesini de ortaya çıkarmıştır. Örneğin fizyolojik olarak yaşanan değişimler tıp, hemşirelik gibi alanları ilgilendirirken, ruhsal sonuçları psikoloji bilimi içinde incelenmiştir.

Yaşlılıkta  fizyolojik olarak yaşanan değişimler tıp, hemşirelik gibi alanları ilgilendirirken, ruhsal sonuçları psikoloji bilimi içinde incelenmiştir. Sosyal hayatta yaşanan değişimler sosyal hizmet, sosyoloji gibi alanların incelediği hususlar olmuştur.

Hayat tecrübelerinden kaynaklı muhakeme kabiliyeti de yaşlılığın olumlu psikolojik sonuçlarındandır. Diğer seçenekler olumsuz anlamda değişikliklerdir.