YAŞLILARLA SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 20

Modern yaşam insana ve yaşlıya bakışı değiştirmiştir. Geleneksel aile anlayışı “ataya saygı ve sahip çıkmaya” dayanır. Günümüzde ise bu anlayış ailede ve toplumda değişime uğramıştır. Yaşlının yalnız yaşaması ve aile dışında yaşamın son evresini tamamlaması desteklenmekte ve teşvik edilmektedir. Bu durum kuşakların aile denilen bir sosyal ortamda var olmasını anlamsızlaştırmaktadır.

Amaç bozumu, insan yaşamın doğal bir gereği olarak bir aile içine doğar, yaşar ve hayatını tamamlar. İnsanın yaşamın doğal sürecinden uzaklaşmasına ve aile bireylerinden farklılaşmasına amaç bozumu denir. Aile, akrabalık, komşuluk, arkadaşlık gibi sosyal varlık alanlarının içi boşalmakta ve amaç bozumu gerçekleşmektedir.

Yaşlı ayrımcılığı veya dışlanması, yaşlı insanlara yönelik bir ideoloji türüdür. Teorik olarak yaşlılığın ve yaşlının olumsuz bir yaşam süreci ve yaşam evresi olarak görülmesi dışlanma ve ayrımcılığı desteklemektedir. Yaşlı ve yaşlılığa karşı yerleşik kalıplar olumsuzdur. Genelde yaşlıya ve yaşlılığa ön yargıyla bakılmaktadır. Yaşlı, geçimsiz, uyumsuz olarak tanımlanır. Yetersiz, gereksiz algılama yaygındır. Bu teorik algı yaşlı ayrımcılığına yol açmakta, buna bağlı olarak yaşlılar dışlanmaktadır.

Sosyal dışlanma, dar anlamda yaşlının etkinliklerin dışında kalmasını ifade
eder.

Terk etmek, isteğe bağlı bir eylemdir. Yetişkin çocukların ve yakınların yaşlıyı kendi hâline bırakmaları, ilgi ve alakalarını kesmeleri, her türlü desteği çekmeleridir. Kimsesizlik ise, yaşlının ölüm, ayrılık, göç vb. nedenlerle yalnız kalması; aidiyet bağlarından mahrum kalmasıdır.

Toplumsal alandan dışlanmanın bir diğer boyutunu da sosyal refah hizmetlerinden dışlanma oluşturmaktadır. Devlet tarafından sağlanan sosyal bakım ve sosyal koruma imkanlarından yaşlıların yeterince yararlanamamaları toplumsal alandan dışlanmayı göstermektedir.

Toplumsal Dönüşüm; Toplumun yapı ve işlevsel açıdan yaşamın her alanında insanın yaşantısını ve faaliyetlerini kolaylaştıracak bir takım yeni araçların kullanılması, toplumsal yaşamın yenilenmesi ile yeni bir toplumsal yapıya ve işleyişe; etkileşim ve ilişkiler sistemine evrilme ve geçiş durumudur.

Toplumsal yaşlanma; mutlak ve oransal olarak artan nüfus yapısından toplam doğurganlık oranının azalmasıyla yaşlı nüfusun mutlak ve oransal olarak artması sonucu demografik dengenin yaşlı nüfus lehine değişmesi, toplumsal sürdürülebilirlik açısından nüfus krizinin baş göstermesidir.

İnsanın yaşlanma evresine olağan ve başarılı bir şekilde girmesine ve sürdürebilmesine yaşlanma hakkı denir.

Yerinde yaşlanma denmektedir.

Dünyada yaşlı nüfusun yıllık ortalama artış hızı % 2,5’tir.

16 milyon civarında olması beklenmektedir.

Sosyalleşmeyi ifade etmektedir.

Sosyalizasyon olması gerekmektedir.

Amaç bozumu, insan yaşamın doğal bir gereği olarak bir aile
içine doğar, yaşar ve hayatını tamamlar. İnsanın yaşamın doğal
sürecinden uzaklaşmasına ve aile bireylerinden farklılaşmasına
amaç bozumu denir.

Sosyal Dışlanma, yaşlının içinde bulunduğu sosyal sistemin başta aile yakınları olmak üzere, sosyal aktörleri tarafından sosyal ilişki ve etkileşim alanının dışına itilmesi, kendi hâline bırakılması ve tekrar doğal sosyal ortamına geri dönme umudunu yitirmesidir.

Dönüşüm; değişme, başkalaşma, çevrilme, geçme, bırakma, atma, aktarma, geri çevirme anlamları yanı sıra bir biçimden veya bir durumdan başka bir biçim veya duruma girmek gibi anlamlara gelir. Doğru cevap C'dir.

Toplumsal Dönüşüm: Toplumun yapı ve işlevsel açıdan yaşamın her alanında insanın yaşantısını ve faaliyetlerini kolaylaştıracak bir takım yeni araçların kullanılması, toplumsal yaşamın yenilenmesi ile yeni bir toplumsal yapıya ve işleyişe; etkileşim ve ilişkiler sistemine evrilme ve geçiş durumudur. Doğru cevap B'dir.

İnsanın yaşlanma evresine olağan ve başarılı bir şekilde girmesine ve sürdürebilmesine yaşlanma hakkı denir. Doğru cevap E'dir.

Statik Demografi: Belli bir coğrafya üzerinde yaşayan insanların herhangi bir zaman aralığındaki miktarı ile kimlik değişkenleri- cinsiyet, yaş, medeni hâl, dil, din, doğum yeri, sakatlık, eğitim durumu- arasındaki ilişkiyi ve farklılıkları inceleyen demografi dalıdır. Doğru cevap A'dır.