YAŞLILARDA GÖRÜLEBİLECEK SORUNLAR VE BAKIM HİZMETLERİ

İstismar ve İhmal Durumlarının Engellenmesi İçin Alınabilecek
Önlemler: İstismar ve ihmali önlemede toplumsal yaklaşım önemlidir. Yaşlı istismar ve ihmallerinde en önemli sorun problemin farkında olunmaması ve
saptanmasındaki zorluklardır.
Yaşlıların istismardan korunmaları konusunda yaşlıları bilgilendirmek ve farkındalık yaratmak.

Her toplum şiddet olaylarına karşı hükümet programları, yasal düzenlemeler,
medya, resmi ve gönüllü kuruluşlar, eğitim kurumları vb. aracılığıyla çalışmalar yapmalıdır.

İstismarın nedenlerinin, sonuçlarının ve önlenmesinin araştırılması ya da araştırılmasına katkıda bulunulması.

Yaşlı bireyin yaşam kalitesinin arttırılması ve bağımsızlığı için aileyi eğitmek, desteklemek ve cesaretlendirmek.

Sağlık çalışanlarının anamnez alırken soracakları soruları doğru seçmesi, suçlayıcı, yargılayıcı olmaması ve ayrıntılı fizik bakı yapması.

Mental durumda yaşlı istismar ve ihmalini düşündürecek bulgular;
• Korkulu/anksiyeteli/depresif olma
• İntihar düşüncesi
• Konsantrasyon güçlüğü/hafıza kaybı

Nörolojik durumda yaşlı istismar ve ihmalini düşündürecek bulgular;
• Konuşmada bozulma
• Konfüzyon
• Hiperaktifreflexler/Tremorlar

Toplumsal Değişim Teorisi
• Gelişen toplumlardaki yaşlıların yapabildikleri ile teknolojik gelişim hızı ve olanakları denk olamamaktadır.
• Bu değişim hızına yetişmeyen ya da beklentileri karşılayamayan yaşlı birey de zaman zaman modası geçmiş bulunmaktadır.
• Bu durum yaşlı bireyin güvenlik, saygı, sevgi, ait olma ve tanınma gibi gereksinimlerini tehdit etmektedir

Yaşlı bireyin öz güveninin yüksek olması, ihmal ve istismar varlığının göstergesi değildir.

Söz konusu kanun ve maddesi A seçeneğindeki gibidir.

Yaşlıların uğradıkları şiddete bağlı olarak kalıcı
fiziksel sağlık sorunu yaşamalarının engellenmesi, birincil koruma değildir.

Sağlık çalışanlarının üstünkörü fizik bakı yapması, Yaşlılara yönelik istismar ve ihmalin engellenmesinde alınabilecek önlemlerden değildir.

Teknik destek, sosyal destek değildir.

Kendi kendini ihmal, yetersizlik belirtisidir.

Sosyal güvence varlığı, bir risk faktörü değildir.

Ailenizden birine şiddet uyguladınız mı? sorusu, istismar sorgulamasında kullanılamaz.

Psikolojik/duygusal istismar; yaşlı birey zorlayıcı taktiklere ya da tehdit eylemlerine maruz kaldıktan sonra yaşlının travma deneyimlemesi ile oluşur. Örnek olarak aşağılama veya utandırma, telefon, para ya da diğer kaynaklara erişimi kısıtlayan ya da yasaklayan kontrol edici davranışlar, sosyal izolasyon, saygısızlık, ihtiyaçların önemsizleştirilmesi ya da göz ardı edilmesi, mallarını tahrip etme ya da zarar verme gibi davranışlar verilebilir.

Yaralanma mekanizmasına uymayan öykü, hikayede yaşlı istismar ve ihmalini düşündürecek bulgular arasında yer almaktadır.

İstismar eden kişiden kaynaklanan risk faktörleri;

• Üstlendiği bakım rolünü benimsememesi ve zorunlu yapması

• Bakım verdiği kişiyle zıt olması ve kırgın roller üstlenmesi

• Kişilik problemleri (düşünce ve davranışlarını kontrol edememe, benlik saygısını yitirme)

• Yaşanılan ev tipi

• Parasal ve tıbbi problemler

• Ekonomik olarak yaşlı bireye bağımlı olası

• Evlilik çatışması

• İşsizlik

• Madde bağımlısı olma

• Şiddet ve istismarı çözüm olarak algılaması

• Daha önceden kendisinin istismara maruz kalması

• Aile içi dinamiklerinin bozulması

Kötü beslenme/stres ve yorgunluk bulguları Genel görünüşte yaşlı istismar ve ihmalini
düşündürecek bulgulardandır.

Aç, kirli, bakıcısından korkmuş, vücudunda sık sık bereleri olan, sık sık hasta olan ya
da şaşkın ve kafası karışmış görünen yaşlılar için uyanık olmak yaşlı istismar ve ihmalinin teşhisinde önemlidir.

Etkinlik Teorisi
• Yaşlının etkinlik durumunu önceki yaşamnbiçimi, sosyoekonomik durumu ve sağlık
düzeyi belirler.
• Yaşlı bireyin yaşamdaki etkinliğinin giderekn azaldığı kabul edilmekle birlikte, toplumun yaşlı bireyden elini çekmesi ile asıl toplumsa etkileşim azalmaktadır.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu 280. madde: Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi 1. Görevini yaptığı sırada bir suçun işlendiği yönünde bir belirti ile karşılaşmasına rağmen, durumu yetkili makamlara bildirmeyen veya bu hususta gecikme gösteren sağlık mesleği mensubu, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu 280. madde: Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi
1. Görevini yaptığı sırada bir suçun işlendiği yönünde bir belirti ile karşılaşmasına rağmen, durumu yetkili makamlara bildirmeyen veya bu hususta gecikme gösteren sağlık mesleği mensubu, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
2. Sağlık mesleği mensubu deyiminden tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire ve sağlık hizmeti veren diğer kişiler anlaşılır.