YAŞLILARDA GÖRÜLEBİLECEK SORUNLAR VE BAKIM HİZMETLERİ

Tüm SVH’lerin yaklaşık %80- 85’i iskemiye bağlıdır

Hemorajik SVH iskemi ve kafa içi basınçta artışa neden olabilir. Şiddetli baş
ağrısı, bulantı-kusma gelişebilmektedir. Belirtiler genellikle ani başlar ve hasta hızla kötüleşmektedir. Kanama nedenleri arasında hipertansiyon (yüksek tansiyon), anevrizma (damarlarda yırtılma), diabet ve travmalar sayılabilmektedir.

SVH Uyarıcı Belirtileri
Beş önemli uyarıcı belirtisi bulunmaktadır.
• Vücudun bir tarafında yüz, kol ve bacakta ani güçsüzlük ve zayıflık
• Baş dönmesi, denge ve koordinasyon kaybı
• Ani, şiddetli ve açıklanamayan baş ağrısı
• Ani konfüzyon (bilinç bulanıklığı) ve konuşma ve anlamada güçlük
• Bir ya da her iki gözde görmede bozulma

SVH’a Bağlı Gelişebilecek
Komplikasyonlar
• Aspirasyon pnömonisi
• Derin ven trombozu ve akciğer embolisi
• Bası yarası
• Nöbetler
• Sinirlilik
• Enfeksiyonlar
• Düşmeler ve kazalar
• İdrar ve gaita problemleri
• Yutma güçlüğü ve yeterince beslenememe
• Hareket sorunları
• Konuşma sorunları

Aspirasyonun önlenmesi: Ağız içi sekresyonların
temizlenmesi, başın yana çevrilmesi, nazogastrik
tüp takılması gibi girişimler yapılabilir.

Kardiyak (Kalp) izlemi: Özellikle akut dönemde
nabızların ve kan basıncının izlenmesi önemlidir.

Letarji: Uyarılarak uyanma, uykulu hal ve
farkında olma

Dil ve iletişim sorunu olan hastalarda;
• Alçak sesle, hastanın yüzüne bakılarak tane
tane kelimelerle konuşulması
• Hastanın kendini ifade etmesinin sağlanması ve hastaya zaman tanınması
• Gerekirse yardımcı iletişim tekniklerinin
kullanılması
• Hasta yazabiliyorsa yazarak iletişim kurulması ile ilgili eğitim verilmelidir.

Disfaji (yutma güçlüğü) ya da yutmada bozulma SVH hastalarının yaklaşık üçte biri ya da yarısında görülür, hastada aspirasyon riski (besinlerin
solunum yoluna kaçması) ya da pnömoni (akciğer
enflamasyonu), malnutrisyon (beslenme yetersizliği) ve dehidratasyona (sıvı kaybı) neden olur

Bu nedenle hastalara uygulanan invaziv işlemlerden sonra kanama durana kadar ( en az beş saniye) bası yapılmalı, hasta çarpmalardan ve travmalardan korunmalı, deri(peteşi: deride nokta şeklinde kanama, purpura:
deride mercimek büyüklüğünde kanama, ekimoz: deride büyük morluklar), mukoz membranlar ve diş etleri kanama yönünden kontrol edilmeli, gaitanın içeriği sindirilmiş kan yönünden kontrol edilmeli, jilet kullanılmamalı ve aileler bu konuda bilgilendirilmelidir.

Aspirasyon pnömonisi, serebrovasküler hastalığa bağlı olarak gelişebilecek komplikasyomlardandır. Cevap E'dir.

Yaş, cinsiyet, ırk, ve genetik gibi sıralanabilen faktörler değiştirilemeyen risk faktörleridir. Cevap D'dir.

Sigara, kalp hastalıkları ve hipertansiyon gibi etkenler, değiştirilebilen faktörlerdendir. Cevap C'dir.

Serebrovasküler hastalıkların beş uyarıcı belirtisi bulunmaktadır.

- Vücudun bir tarafında yüz, kol ve bacakta ani güçsüzlük ve zayıflık 

- Baş dönmesi, denge ve koordinasyon kaybı 

- Ani, şiddetli ve açıklanamayan baş ağrısı 

- Ani konfüzyon (bilinç bulanıklığı) ve konuşma ve anlamada güçlük 

- Bir ya da her iki gözde görmede bozulma

Cevap B'dir.

Vejetatif (bitkisel hayat): Uyanık fakat farkında olmama durumudur. Cevap A'dır.

Stupor: Tekrarlayan ağrılı uyarılarla uyanma ve farkında olma durumu baskılanmış bilinç düzeyidir. Cevap E'dir.

SVH hastalarının önemli bir kısmında görülür ancak hastanın bilişsel farkındalığı ve mobilizasyonu iyi ise çoğunluğunda iki hafta içinde düzelir. Yeterli sıvı ve lif alımını artırmak (yeşil sebze ve meyve tüketimi) buna yönelik bakım konularındandır. Cevap D'dir.

Hastanın kendini ifade etmesinin sağlanması ve hastaya zaman tanınması dil ve iletişim bozuklukları yaşayan hastaya uygulanır. Cevap C'dir.

Bellek geliştirici aktiviteler olan zihinsel aktiviteyi artırıcı kitap okuma, bulmaca çözme, satranç oynama, hafızayı güçlendirici diğer oyunları oynama gibi etkinlikler konusunda hasta ve ailesinin teşvik edilmesi bilişsel sorun yaşayan hastalar için uygulanan bakım yöntemidir. Cevap B'dir.

Kemik çıkıntıları ve basınç bölgelerine doktorun önerisine göre krem sürmek, deri bakımı ve bası yaralarının önlenmesi için uygulanır. Cevap A'dır.