YAŞLILARDA GÖRÜLEBİLECEK SORUNLAR VE BAKIM HİZMETLERİ

Diyabetes mellitus (DM) yani şeker hastalığı, vücutta üretilen insülin eksiklği sonucu ortaya çıkan kan şekerinin yükselmesi durumudur. Bu hastalığı belirtileri:

  Sık idrara çıkmak

   Çok su içmek

   Çok fazla yemek

   Kilo kaybı

   Sık enfeksiyonlar

   Bitkinlik

  Kuru deri

 Bulantı ve kusmadır. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Yaşlılarda DM’nin klinik görünümü gençlerden farklıdır. Yaşlılık döneminde çok su içme (polidipsi), poliüri (çok idrara çıkma) gibi diyabetin klasik semptomları çok belirgin seyretmeyebilir ve başka hastalıklarla karışabilir. Bu nedenle yaşlılarda sağlık merkezine başvuru diyabetin komplikasyonları (kilo kaybı, kronik enfeksiyon, bilişsel düzeyde değişim) nedeniyle olabilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Başka bir kronik hastalığı olmayan DM’li yaşlılarda önerilen açlık kan şekeri 90-130 mg/dl, gece ise 90-150 mg/dl’dir. Çoklu kronik hastalık ya da günlük yaşam aktivitelerinde azalma, hafif-orta bilişsel azalma olan yaşlılarda hedef açlık 90-150 mg/dl, gece ise 100-180 mg/dl’dir. Doğru cevap B'dir.

Oral glukoz tolerans testi (OGTT): Bu test diyabetin saptanmasında en geçerli yöntem olarak kabul edilmektedir. Bununla birlikte bu testi yatağa bağımlılık, enfeksiyon, travma, bazı ilaçlar ve stres etkileyebilmektedir. Bu testten önce sadece su içilebilir ve 12 saat hiçbir şey yenilmemesi gerekir.  Doğru cevap C'dir.

İnsüline Bağımlı Olmayan Diyabet (Tip 2 DM), toplumun yaşlanmasıyla birlikte hızla artmaktadır ve yaşlılarda sıklıkla tip 2 DM ortaya çıkmaktadır. Tip 2 diyabetin en önemli risk faktörleri fazla kilo ve hareketsiz yaşam tarzıdır. Doğru cevap D'dir.

DM'nin akut metabolik komplikasyonları arasında; ketoasidoz koması, hiperglisemi ve hipoglisemi koması vardır. Doğru cevap E'dir.

Hipoglisemi gelişme riskine karşı bakım verenler eğitilmelidir. Hastanın bilinci yerindeyse bir adet kesme şeker ya da bir bardak meyve suyu verebileceği, hasta baygınsa ve uyarılara cevap vermiyorsa en yakın sağlık kuruluşuna götürmesi hakkında bilgi verilmelidir. Doğru cevap A'dır.

Diyabetik ketoasidozda hastaların nefeslerinde aseton kokusu olabilir. Bu durum kanda asit miktarının artmasına işaret eder ve asidoz gelişebilir. Doğru cevap B'dir.

Nöropati olan hastalar çok sıcak ya da çok soğuk ısıyı hissedemez ve bu nedenle hastalarda yanıklar ya da donmalar meydana gelebilir. Doğru cevap E'dir.

DM hastalarında ayak bakımı;

Doğru cevap D'dir.

İnsülin pompası kullanan hastalarda en fazla önerilen bölgeler abdomen ve sırtın arka bölümüdür. Böylece emilim hızı daha sabit kalmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Oral glukoz tolerans testi (OGTT): Bu test diyabetin saptanmasında en geçerli yöntem olarak kabul edilmektedir. Bu testten önce sadece su içilebilir ve 12 saat hiçbir şey yenilmemesi gerekir. Testin başlangıcında açlık kan şekeri ölçmek için kan ve idrar örneği alınır. Sonrasında suda çözünmüş glikoz verilir. Dolayısıyla doğru cevap  D' seçeneğidir.

Diyabetin pek çok çeşidi olmakla birlikte kiloya ve hareketsiz yaşama bağlı olarak gelişen ve günümüzde obeziteye bağlı olarak yaygınlaşan diyabet türü İnsüline Bağımlı Olmayan Diyabet yani Tip 2 DM olarak bilinir. doğru cevap B'dir.

Glukometreyi kullanmaya başlamadan önce eller yıkanır ve sonra ölçüm yapılacak parmak alkollü pamuk ile silinir. Şeker ölçüm cihazına stribi takılır, damla işareti çıktıktan sonra parmak delinerek kan gelmesi beklenir. İlk kan silinir ve parmak sıkılarak ikinci kan emici bölgeye damlatılarak ölçüm yapılır. Doğru cevap A' seçeneğidir.

Hipoglisemiye acil müdahale durumunda hasta sorulara  cevap veriyorsa ve yutabiliyorsa meyve suyu ya da dört çay kaşığı şeker verilir. Sonrasında hastanın yutup yutmadığı gözlenir. Doğru cevap B'dir.

Diyabetik Ketoasidozun en belirgin belirtilerinden biri nefeslerinde aseton kokusunun olmasıdır. Bu kanda sit miktarının arttığını ve asidoz geliştiğini gösterir. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Diyabetin retinopati etkisi gözde irisin parasempatik ve sempatik uyarımın kaybı nedeniyle pupil (göz bebeği) reaksiyonunun azalmasıdır. Bu durumda hastalar karanlığa uyum sağlamada güçlük çekerler ve hastaların ortamının iyi aydınlatılması gerekir. Bu durumda doğru cevap D'dir.

İnsüline bağımlı olan diyabet hastalarında öğünler 3 ana ve 3 ara olarak düzenlenir. Ara öğünler sabah 10-11, öğleden sonra 15-16, gece 22-23 saatlerinde verilmelidir. Doğru cevap A'dır.

İnsülin uygulama bölgeleri karın, bacaklar, kollar ve kalçadır.

Karın:Göbek deliğinin etrafında bir el boşluğu kalacak şekilde

Bacaklar: İyluk ön ve yan yüzleri

Kollar: Üst kol lateral yüzleri

Kalça: Üst dış kadrandır. Doğru cevap D'dir.

Diyabet hastalarında kolaylıkla ayak yarası görülebileceği için burnu kapalı ayakkabılarla pamuklu çoraplar tercih edilmelidir. Doğru cevap C' dir.