YAŞLILARDA GÖRÜLEBİLECEK SORUNLAR VE BAKIM HİZMETLERİ

HİPERTANSIF YAŞLIDA BAKIM İLKELERİ:
Yaşlı bireylerin (65 yaş üstü) yaklaşık yarısının hipertansif olduğu yapılan bazı çalısmalarla tespit edilmiştir. Yaşlıda bu kadar yüksek oranda hipertansiyon gelişme nedenleri arasında;
• sodyum duyarlılığının artması,
• damar duvarında sertleşme oranının artması,
• damar tabakalarının fonksiyon yeteneğinin azalması,
• kanın daha yoğun hale gelmesi,
• dolaşımın bozulması,
• kalpteki yapısal değişiklikler

Hipertansif yaşlı bireyde bakım ilkeleri başlıklı konu.

Hipertansiyondan Korunma: Hipertansiyondan korunma tedavi ve bakım kadar önem taşımaktadır. Korunma için, sağlıklı yaşam tarzı benimsenmelidir. Kilonun kontrol altında tutulması, egzersiz, düzenli ve dengeli beslenme, alkol ve sigaranın sınırlandırılması ve stres yönetimi kontrolde önemli girişimlerdendir.

Arter Kan Basıncı İndirekt Ölçümü: Birey rahat bir yere oturtularak sırtını yaslaması sağlanır. Ölçüm yapılan kol kalp hizasına getirilerek altı yastıkla desteklenir. Kıyafetler rahat olmalı ve sıkmamalıdır. Mansonun alt kısmı dirseğin yaklaşık 3 cm kadar üste yerleştirilmeli ve steteskop mansonun altına yerlestirilmemelidir. Manson bireyin üst kol çevresinin en az % 80’nini kapsamış
olmalıdır. Brakiyal arter saptanarak steteskop diyagramı deriye hafifçe bastırılarak ölçüm yapılır. Ölçüm doğru sonuç almak için çok hızlı ya da çok yavas olmamalıdır.

Arter Kan Basıncı İndirekt Ölçümü: Sonuç alınamayan ölçümler arasında en az iki dakika olmalıdır. Eğer iki değer arasındaki fark 5 mm Hg’ dan fazlaysa başka ölçümler de yapılmalı ve bunların sonuçlarının ortalaması alınmalıdır.

Hipertansiyon, yaygın olarak görülmesi nedeniyle
üzerinde önemle durulması gereken kronik
bir hastalıktır.

Yaşla birlikte kan basıncında artma görülmesinin
temel nedenleri arasında;
• Büyük arterlerdeki elastisite kaybı
• Atheroskleroz gibi farklı nedenlerle damar
rijiditesinin artması
• Kalpteki (kollejen lif ) yapısal değişiklikler
• Kalp ileti sistemindeki bozukluklar
• Kalbin hipertrofisi
• Kanın yoğunluğu sayılabilir.

Optimal <120

Hipertansiyon risk faktörleri arasında;
• yaşın ilerlemesi,
• sigara kullanma,
• menapoza girme,
• kalp damar hastalıkları gibi kronik hastalık
varlığı,
• hipertansiyona neden olan ilaç kullanımları,
• yağdan ve tuzdan zengin diyetle beslenme
• ailede hipertansiyon tanısı varlığı yer almaktadır.

Hipertansiyon belirtileri arasında;
• genellikle başın arka bölgesinde gelişen baş
ağrısı
• burun kanaması
• kulak çınlaması
• baş dönmesi
• çarpıntı
• bayılma yer almaktadır

• Düzenli fiziksel aktivite yapma
• Sigaradan uzak durma
• Alkol tüketimini azaltma
• Stresle baş etme
• İdeal kiloda olma
• DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension)
diyeti uygulamadır, bunlar;
• Tuz tüketimini azaltma
• Sebze ve meyve tüketimini arttırma
• Herhangi bir sakıncası yoksa potasyumdan
zengin beslenme
• Herhangi bir sakıncası yoksa kalsiyumdan
zengin beslenme
• Balık tüketimini arttırma
• Diyette lifi arttırmadır.

Yaşlıda bu kadar yüksek oranda hipertansiyon
gelişme nedenleri arasında;
• sodyum duyarlılığının artması,
• damar duvarında sertleşme oranının artması,
• damar tabakalarının fonksiyon yeteneğinin
azalması,
• kanın daha yoğun hale gelmesi,
• dolaşımın bozulması,
• kalpteki yapısal değişiklikler gibi nedenler
yer almaktadır

Hipertansif yaşlı bireyde daha çok ev ve bakımevi
gibi ortamlarda dikkat edilmesi gereken bakım
ilkeleri aşağıda belirtilmiştir.
• Düzenli aralıklarla (sağlık profesyoneli tarafından
belirtilen sıklıkta) yaşlı bireyin kan
basıncı izlemi uygun tekniklerle yapılmalı
ve kaydedilmelidir.
• Düzenli aralıklarla (sağlık profesyoneli tarafından
belirtilen sıklıkta) yaşlı bireyin sağlık
kuruluşuna başvurması ve sağlık kontrollerini
(göz, böbrek vb muayeneleri) hipertansiyon
açısından yaptırması sağlanmalıdır.
• Yaşlı bireyde ev izlemlerinde kan basıncı
değerlerinin 140 mm Hg ve 80 mm Hg ve
üzerinde olduğunda sağlık profesyonellerine
bildirilmelidir.
• Yalnız yaşayan yaşlıların anti hipertansif
ilaçlarını doktor tarafından önerildiği şekilde
ve dozda kullanması sağlanmalıdır.
• Antihipertansif ilaç kullanan bireyin ilaç
yan etkilerine karşı uyanık olunmalıdır.
Hipotansiyon (kan basıncının normal değerin
altına inmesi) gelişme durumunda
göz kararması ve baş dönmesi görülebilir.

Arter kan basıncının evde izlenmesinin nedenleri aşağıda verilmiştir.
a. “Beyaz önlük” hipertansiyonundan ayırt
edilmesi
b. Kan basıncı yükselmelerinde ve sınırda hipertansiyonda
günlük kan basıncı değerlerinin
belirlenmesi
c. Antihipertansif ilaçların etkinliğinin değerlendirilmesi
d. Hastanın tedavi planına uyumunun sağlanması
e. Maliyetin azaltılması

Sistolik kan basıncının 160 mmHg ya da daha fazla olmasına karşın diyastolik kan basıncının 90
mmHg nın altında olması “izole sistolik hipertansiyon” olarak tanımlanır.

Erişkin bireylerde hipertansiyon sistolik kanbasıncının 140 mmHg’ dan ve/veya diyastolik kanbasıncının 90 mmHg’ dan yüksekliği olarak tanımlanmaktadır.

Kalp ilaçları kan basıncında artma görülmesinin temel nedenleri arasında değildir.

Kan basıncı, vücudun aktivitesine, duygu durumuna ve günün saatlerine bağlı olarak değişiklikler gösterebilmektedir. Bu değişiklikler sırasında en yüksek kan basıncı seviyesi genellikle günün 08.00 ile 12.00 saatleri arasında görülmektedir.

Kol ağrısı hipertansiyon belirtisi değildir.

Malign hipertansiyo sistolik kan basıncının ani olarak 200 mm Hg ve diyastolik kan basıncının 140 mm Hg dan daha fazla olmasıdır.