YAŞLILARDA GÖRÜLEBİLECEK SORUNLAR VE BAKIM HİZMETLERİ

Erkeklerde 55, kadınlarda 65 yaşını aşma, sigara kullanma ve obezite gibi durumlar majör; erkeklerde 45, kadınlarda 55 yaşını aşma, total kolestrolün 200 ve LDL in 130 mg/dl üzerinde olması ve sedanter yaşam gibi durumlar minör faktörler arasındadır.

Böbrek, kalp ve damar hastalıkları ve bazı ilaç kullanımları hipertansiyona neden olmaktadır.

Yaşla birlikte kan basıncında artma görülmesinin temel nedenleri arasında ise;

Düşük riskli hastalar - A düzeyi: Bu gruptaki hastaların kan basıncına bakılmaksızın klinik olarak saptanmış kardiyovasküler bir hastalığı, hedef organ hasarı ve diğer risk faktörleri
bulunmamaktadır.
Orta riskli hastalar - B düzeyi: Bu gruptaki hastaların diyabet dışında iki majör ve iki minör risk faktörü bulunur.
Yüksek riskli hastalar - C düzeyi: Bu gruptaki hastalarda hedef organ hasarı, diyabet ve kalp hastalığı bulunmaktadır.

Buna göre Suna Hanım ve Tansu Hanım 2 majör ve 2 minör risk faktörü taşıyarak orta riskli hasta grubunda yer almaktadır.

“Malign hipertansiyon” ise sistolik kan basıncının ani olarak 200 mm Hg ve diyastolik kan basıncının 140 mm Hg dan daha fazla olması ve ortalama arter basıncının 150 mm Hg üzerine çıkması olarak tanımlanır.

Hipertansiyon belirtileri arasında;

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), yaşam biçimi değişikliklerinin yararlarını şu şekilde özetlemiştir;

Yaşlıda yüksek oranda hipertansiyon gelişme nedenleri arasında;
• sodyum duyarlılığının artması,
• damar duvarında sertleşme oranının artması,
• damar tabakalarının fonksiyon yeteneğinin azalması,
• kanın daha yoğun hale gelmesi,
• dolaşımın bozulması,
• kalpteki yapısal değişiklikler gibi nedenler yer almaktadır.

Başlıca yaşam biçimi değişiklikleri şunlardır:

Yaşlı bireylerin (65 yaş üstü) yaklaşık yarısının hipertansif olduğu yapılan bazı çalışmalarla tespit edilmiştir. Yaşlıda bu kadar yüksek oranda hipertansiyon gelişme nedenleri arasında;

Hastane ortamı ya da hekim ofisinde ölçülen kan basıncının yüksek bulunmasına karşın günün diğer saatlerinde evde ve klinik dışında yapılan ölçümlerin normal olması “beyaz önlük hipertansiyonu” olarak tanımlanır.

Arter kan basıncının evde izlenmesinin nedenleri aşağıda verilmiştir.

Hipertansiyon risk faktörleri arasında;

Arter kan basıncının indirekt ölçümü yapılırken birey rahat bir yere oturtularak sırtını yaslaması sağlanır. Ölçüm yapılan kol kalp hizasına getirilerek altı yastıkla desteklenir. Kıyafetler rahat olmalı ve sıkmamalıdır. Manşonun alt kısmı dirseğin yaklaşık 3 cm kadar üste yerleştirilmeli ve steteskop manşonun altına yerleştirilmemelidir. Manşon bireyin üst kol çevresinin en az % 80’nini kapsamış olmalıdır. Brakiyal arter saptanarak steteskop diyagramı deriye hafifçe bastırılarak ölçüm yapılır. Ölçüm doğru sonuç almak için çok hızlı ya da çok yavaş olmamalıdır.

Böbrek, kalp ve damar hastalıkları ve bazı ilaç kullanımları hipertansiyona neden olmaktadır. Bu nedeni bilinen grup, sekonder hipertansiyondur.

Hipertansiyon için önerilen başlıca yaşam biçimi değişiklikleri şunlardır:
• Düzenli fiziksel aktivite yapma
• Sigaradan uzak durma
• Alkol tüketimini azaltma
• Stresle baş etme
• İdeal kiloda olma
• DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) diyeti uygulamadır, bunlar;
• Tuz tüketimini azaltma
• Sebze ve meyve tüketimini arttırma
• Herhangi bir sakıncası yoksa potasyumdan
zengin beslenme
• Herhangi bir sakıncası yoksa kalsiyumdan
zengin beslenme
• Balık tüketimini arttırma
• Diyette lifi arttırmadır.

Hipertansiyon için kardiyovasküler risk faktörleri sınıflaması asağıdaki şekilde yapılmaktadır.
Hipertansiyon hastaları A, B ve C düzeyi risk gruplarına ayrılır. Düsük riskli hastalar - A düzeyi
Bu gruptaki hastaların kan basıncına, Orta riskli hastalar - B düzeyi, Yüksek riskli hastalar - C düzeyi

Arter Kan Basıncı İndirekt Ölçümü
Arter kan basıncının evde izlenmesinin nedenleri aşağıda verilmiştir.
a. “Beyaz önlük” hipertansiyonundan ayırt edilmesi
b. Kan basıncı yükselmelerinde ve sınırda hipertansiyonda günlük kan basıncı değerlerinin belirlenmesi
c. Antihipertansif ilaçların etkinliğinin değerlendirilmesi
d. Hastanın tedavi planına uyumunun sağlanması
e. Maliyetin azaltılması

Hipertansiyon Tanımı ve ÇeŞitleri: Sistolik kan basıncının 160 mm Hg ya da daha fazla olmasına karsın diyastolik kan basıncının 90 mm Hg nın altında olması izole sistolik hipertansiyon olarak tanımlanır.- “Sistolik kan basıncının 160 mm Hg ya da daha fazla olmasına karsın diyastolik kan basıncının 90 mm Hg nın altında olması” tanımı aşağıdaki kavramlardan hangisinin karşılığıdır?

Hipertansiyon Risk Faktörleri:
Hipertansiyon risk faktörleri arasında;
• yaşın ilerlemesi,
• sigara kullanma,
• menapoza girme,
• kalp damar hastalıkları gibi kronik hastalık
varlığı,
• hipertansiyona neden olan ilaç kullanımları,
• yağdan ve tuzdan zengin diyetle beslenme
• ailede hipertansiyon tanısı varlığı yer almaktadır.