YAŞLILARDA GÖRÜLEBİLECEK SORUNLAR VE BAKIM HİZMETLERİ

Hastane ve huzurevinde kalan yaşlılarda düşme sıklığı diğer yaşlılardan daha az değildir. Hastane ve huzurevinde kalan yaşlılardadüşme sıklığı diğer yaşlılardan iki kat daha fazladır.

Yaşlılardaki ölümcül düşmelerin yaklaşık yarısının nedeninin travmatik beyin hasarı olmaktadır.

Yaşlıların düşmeye bağlı yaralanmalar nedeniyle hastaneye yatırılma oranı diğer yetişkin düşmelerine göre 5 kat fazladır. Düşmeler yaşlının yaşam kalitesini ciddi oranda etkileyen, birey, aile, devletin sağlık hizmet yükünü ve sağlık maliyetlerini arttıran önemli bir sorun olmaktadır.

Yaşlılarda düşmeler, yaşlanmaya bağlı fizyolojik değişikliklere, hastalıklara, kullanılan ilaçlara veçevresel nedenlere bağlı olarak gelişmektedir.

Serebrovasküler olay (inme), parkinson, kol ve
bacak sinirlerini tutan nöropatiler, demans, deliryum
ve nöbetler yaşlılarda sık görülen ve düşmeye neden olan sinir sistemi hastalıklarıdır.

Sıcak - soğuğu ayırt etme
güçlüğü ve ağrı algısında değişimler gibi duyu sorunları
yaşlıların düşmesine neden fizyolojik değişimlerdir.

Kısa süreli hafıza kayıpları, karmaşık bilgiyi
analiz etme güçlüğü, yeni bilgileri öğrenme güçlüğü,
bilgilenme sürecive reaksiyon verme zamanında
yavaşlama gibi bilişsel sorunlar yaşlıların düşmesine
neden olmaktadır.

Yağmur/ kar yağması ve buzlanma gibi durumlarda kaymayı önleyici güvenlik önlemlerialınması, dışarıya ait önlemler içinde değerlendirilebilir.

Acil telefon numaraları (ambulans, yangın
vb.) her telefona yapıştırılmalıdır. Rakamları kolayca
seçilen telefonlar tercih edilmelidir. Mümkünse
telefonlar her odaya yerleştirilmelidir.
Düşme durumunda yerden uzanabilecek mesafede
olmalıdır.

Mümkün olduğunca ağır kaldırma, tırmanma, eğilme, koşma ve atlama gibi hareketlerden kaçınılmalıdır. Pozisyon değiştirilirken yavaş ve dikkatli hareket edilmesi gerekir. Özellikle ortostatik hipotansiyonu olan yaşlılar pozisyon değiştirirken ve yataktan kalkarken dikkatli davranması, önce yatak içinde ya da bulunduğu yerde biraz oturup sonra kalkması gerekir.

Düşme, kişinin bulunduğu seviyeden daha alçak bir seviyeye, zemine veya yere istemsiz ve beklenmedik bir şekilde gelmesi olarak tanımlanır

Düşmeye bağlı ölümler erkeklerde daha fazladır.

Kurum, ev ya da sokakta düşmeye zemin hazırlayan durumlar; • Kaygan ve parlak zeminler • Gerekli yerlerde korkuluk ve tutunma barlarının olmaması • Yetersiz aydınlatma • Düşük oda sıcaklığı • Güvenliği tehdit edecek şekilde dolaşan evcil hayvanlar ve küçük çocuklar • Eski dengesiz ve sabit olmayan mobilyalar • Yatak, koltuk ve tuvaletlerin uygun yükseklikte olmaması • Banyo, tuvalet, merdiven ve koridorlarda tutunma barlarının olmaması • Küvet ve banyo zeminin kaygan ve ıslak olması • Sabit olmayan, uçları kıvrılmış, saçaklı, kalın tüylü halı ve kilimler • Ev içinde açıkta kablo ve tellerin bulunması • Ulaşılması güç, yüksek ya da alçak raf ve dolaplar • Cadde ve sokaklarda düzgün olmayan, kırık, yüksek kaldırımlar ve merdivenler, uygun olmayan rampalar ya da gerekli yerlerde rampaların olmamasıdır.

Kaygan zeminler yaşlılarda düşmeye neden olan çevresel faktörlerdendir.

Serebrovasküler olay (inme), parkinson, kol ve bacak sinirlerini tutan nöropatiler, demans, deliryum ve nöbetler yaşlılarda sık görülen ve düşmeye neden olan sinir sistemi hastalıklarıdır. Çoğunlukla düşme; senkop (ani bilinç kaybı), serebrovaskülerhastalık (beyin damarlarında tıkanma veya kanama) veya bir nöbet sonrası ortaya çıkmaktadır.

Çevresel önlemler konut içi düzenlemeler ve dışarıya yönelik düzenlemeleri kapsar. Sokak, cadde, kaldırım ve merdivenlerde yeterli aydınlatma olması dışarıya yönelik önlemlerdendir. Diğer şıklarda verilen bilgiler bireysel önlemlerle ilgilidir.

Kapı genişlikleri en fazla 100cm, en az 80cm olmalıdır. Bütün kapılar eşiksiz olmalıdır.

A seçeneği yaşlıların düşmesini önlemeye yönelik yatak odasında yapılacak düzenlemeler içerisinde yer almaktadır.

Mümkün olduğunca ağır kaldırma, tırmanma, eğilme, koşma ve atlama gibi hareketlerden kaçınılması yaşlılarda düşmeyi önlemeye yönelik bireysel önlemlerin içerisindedir. Diğer seçeneklerde verilen ifadeler dışarıya yönelik önlemler kapsamındadır.

Oturma odasında yapılabilecek düzenlemeler:

• Mobilyalar, mekan geniş, ferah olacak şekilde yerleştirilmelidir. • Elektrik kabloları yürünen alanlarda olmamalı, kenarlarda ve sabitlenmiş olmalıdır. • Sehpalar ortada durmamalı, koltuklar arasına yerleştirilmelidir. • Halı kaygan, kenarı düşmeye neden olacak şekilde kalkık, kıvrık olmamalı ve görme derinliğini yanıltacak karışık desenli olmamalıdır. • Mobilya döşemeleri kolay yanmayan, kaygan olmayan kumaşlardan yapılmalı ve canlı renkler kullanılmalıdır. • Sandalye, koltuk ve kanepeler sağlam ve güvenli olmalı, çok yüksek ya da çok derin olmamalı, kolaylıkla kalkılabilecek şekilde olmalıdır.