Düşmeler ve Bakım

Yaşlılarda düşmeler, yaşlanmaya bağlı fizyolojik değişikliklere, hastalıklara, kullanılan ilaçlara ve çevresel nedenlere bağlı olarak meydana gelmektedir. 

Düşme korkusu, yaşlının sosyal yaşamını, bakım becerisini ve fiziksel aktivite düzeyini olumsuz yönde etkileyerek bağımlılığın artmasına neden olmaktadır.

Yaşlı düşmelerinin %31’inin çevresel nedenlerle, %17’sinin yürüme denge bozuklukları, zayıflık ve %13’ünün baş dönmesi nedeniyle meydana geldiği belirtilmektedir.

Görme keskinliğinde azalma,

karanlığa uyumda azalma,

göz kamaşması ve kontrast duyarlılığında azalma 

Görme keskinliğinde azalma, karanlığa uyumda azalma, göz kamaşması ve kontrast duyarlılığında azalma  
İşitmekaybı ve sesleri ayırt etme güçlüğü

Sıcak- soğuğu ayırt etme güçlüğü ve ağrı algısında değişimler gibi duyu sorunları 
Kısa süreli hafıza kayıpları, karmaşık bilgiyi analiz etme güçlüğü, yeni bilgileri öğrenme güçlüğü, bilgilenme süreci ve reaksiyon verme zamanında
yavaşlama gibi bilişsel sorunlar 
Yürüme, denge ve postür bozuklukları 

Yaşlılarda düşmeye neden olan ilaçlar, sedatifler,nöroleptikler,benzodiazepinler,antidepresanlar,narkotikler,antihipertansifler, antiaritmikler
ve diüretikler düşmeye neden olan ilaçlardır.Yaşlılarda alkol kullanımı da düşmeye neden olmaktadır. 

• Kaygan ve parlak zeminler
• Gerekli yerlerde korkuluk ve tutunma barlarının olmaması
• Yetersiz aydınlatma
• Düşük oda sıcaklığı
• Güvenliği tehdit edecek şekilde dolaşan evcil hayvanlar ve küçük çocuklar
• Eski dengesiz ve sabit olmayan mobilyalar
• Yatak, koltuk ve tuvaletlerin uygun yükseklikte olmaması
• Banyo, tuvalet, merdiven ve koridorlarda tutunma barlarının olmaması
• Küvet ve banyo zeminin kaygan ve ıslak olması
• Sabit olmayan, uçları kıvrılmış, saçaklı, kalın tüylü halı ve kilimler
• Ev içinde açıkta kablo ve tellerin bulunması
• Ulaşılması güç, yüksek ya da alçak raf ve dolaplar

Kas,tendon, kemik ve eklemlerin yapısını olumsuz etkileyerek yaşlı hareketlerinin bozulmasına ve düşmelere neden olan hastalıklar hangileridir?
Artrit, osteopeni, osteoporoz ve sarkopeni gibi kas iskelet sistemi hastalıkları, kallüs, şişlik ve deformite gibi ayak hastalıkları yaşlılarda düşmeye neden olmaktadır. 

İdrar kaçırma ve gece sık idrara çıkma

Kalp krizi, postural hipotansiyon ve ritim bozukluğu

Serebrovasküler olay (inme), parkinson, kol ve bacak sinirlerini tutan nöropatiler, demans, deliryum ve nöbetler

Serebrovasküler hastalık, beyin damarlarında tıkanma veya kanamayı tanımlar. 

• Giriş sahanlıkları yeteri kadar aydınlatılmış olmalıdır.
• Posta kutusu, kapı zili ve elektrik düzeneğine ilişkin her türlü düğme ve priz yerden en fazla 90-100cm yükseklikte olmalıdır.
• Karanlıkta rahatlıkla görülebilecek fosforlu elektrik düğmeleri tercih edilmelidir.
• Asansör kabini minimum 110x140cm ölçülerinde ve kolaylıkla ulaşılabilir mekanlarda olmalıdır.

• Mobilyalar, yaşlıların düşme ve çarpma riskini azaltmak için duvarboyunca ve alanın köşesine yerleştirilmelidir.
• Yaşlı bireyin dinlenmesine olanak sağlamak amacıyla kapıya yakın yerlerde sabitlenmiş
oturma yerleri bulunmalıdır.
• Elbiseleri ve bastonu asmak için kolay ulaşılabilen farklı yüksekliklerde askılar olmalıdır.

• Merdivenlerin başında ve sonunda elektrik düğmeleri olmalıdır. Mümkünse hareketli cisme duyarlı (sensörlü) lambalar kullanılmalıdır.
• Basamaklar eşit aralıkta ve yükseklikte olmalı, takılıp düşmeye neden olacak çıkıntıve uygunsuz basamak(döner merdiven gibi) olmamalıdır.

• Tutamaklar ve uzun merdivenlerde dinlenmek için sahanlık olmalıdır.
• Merdivenlerde basamak yüksekliği 14cm’yi, basamak uzunluğu28-30cm’yi geçmemelidir.
• Basamaklarda kaymayan malzemeler kullanılmalıdır.
• Görme derinliğinde algılama bozukluğuna yol açacak desenli döşeme, halı ve kilimler
kullanılmamalıdır.

• Tuvalette yükseltilmiş klozet olmalı, küvet veya duş teknesinde plastikten yapılmış sağlam bir oturma yeri ve otururken kullanılabilecek şekilde elle tutulan bir duş başlığı olmalıdır.
• Klozet, duş ve banyo küvetinin yakınında tutunma barları bulunmalıdır.
• Tutunma kolları duvarda yatay eksende iyi sabitlenmiş olmalıdır.
• Tutunma barlarının çapı 4-5cm olmalı ve zeminden 90-100cm yükseklikte yerleştirilmelidir.
• Giriş ve çıkışlarda düşmelere neden olabileceğinden küvetten kaçınılmalıdır.
• Armatürler kolay açılır kapanır özellikte olmalıdır.
• Elektrikli aletler kullanılmadığı zaman fişleri prizden çıkarılmalıdır.
• Banyoda havalandırmave sıcak su kaynağında güvenlik sistemi olmalıdır.

• Banyo dolapları ve havalandırma sistemi eşya üzerine çıkmadan ulaşılabilecek yükseklikte olmadır.
• Banyo kapısı mekanı daraltmamak için dışarıya açılmalıdır.
• Banyo zemini kaymaz ve parlamayanmalzemeden yapılmalıdır.
• Zemin ıslak olmamalıdır.

• Sokak, cadde, kaldırım ve merdivenlerde yeterli aydınlatma olmalıdır.
• Sokak ve caddelerde açılmış çukurların üzeri uygun şekilde kapatılmalı ve dikkat çekecek uyarı levhaları yerleştirilmelidir.
• Yağmur/ kar yağması ve buzlanma gibi durumlarda kaymayı önleyici güvenlik önlemleri alınmalıdır.
• Sokaklarda, alışveriş merkezlerinde ve apartman girişlerinde uygun rampalar ve yürüyen merdivenler olmalıdır.
• Trafik ışıkları, uyarı panoları görme ve işitme kusuru olan yaşlıların gereksinimine uygun bir şekilde hazırlanmalıdır.
• Merdivenlerde uygun tutunma barları ve korkuluklar yapılmalı, sağlam ve güvenli olup olmadıkları kontrol edilmelidir. 

• Mobilyalar, mekan geniş, ferah olacak şekilde yerleştirilmelidir.
• Elektrik kabloları yürünen alanlarda olmamalı, kenarlarda ve sabitlenmiş olmalıdır.
• Sehpalar ortada durmamalı, koltuklar arasına yerleştirilmelidir.
• Halıkaygan, kenarı düşmeye neden olacak şekilde kalkık, kıvrık olmamalı ve görme derinliğini yanıltacak karışık desenli olmamalıdır.
• Mobilya döşemeleri kolay yanmayan, kaygan olmayan kumaşlardan yapılmalı ve canlı renkler kullanılmalıdır.
• Sandalye, koltuk ve kanepeler sağlam ve güvenli olmalı, çok yüksek ya da çok derin olmamalı, kolaylıkla kalkılabilecek şekilde olmalıdır.

Yüksek topuklu ve tabanı kaygan ayakkabılar düşmeye yol açabilir. Ayakkabı rahat, sağlam, ayağa uygun olmalı ve ayak bileğini sarmalıdır. Ayrıca bağcıklı ayakkabılar tercih edilmeli ve bağcıklar bağlı tutulmalıdır. Çorapla veya yalınayak yürümek tehlikeli olacağı için içerde ve dışarıda ayakkabı giyilmelidir.

Önerilen yardımcı yürüme araçları uygun bir şekilde kullanılmalıdır. Bastonve yürüteç gibi araçlar, vücut ağırlığının bir kısmını alır yer ile temas yüzeyini genişletir, dengenin sağlanmasında ve düşmelerin önlenmesinde çok yararlıdır. Bu nedenle yaşlıların sağlık durumlarına göre devamlı ya da yürüyüşlerde/alışverişlerde bu desteklerin kullanımı çok önemlidir. Bu araçların elle tutulan bölümleri avuç içine yerleşebilir, gövdesi sağlam ve uç kısımları kaymayacak maddeden yapılmış olmalıdır