YAŞLILARDA GÖRÜLEBİLECEK SORUNLAR VE BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 16

Yaşlı istismarı şu şekilde gruplandırılabilir;

Psikolojik/duygusal istismar; yaşlı birey zorlayıcı taktiklere ya da tehdit eylemlerine maruz kaldık­tan sonra yaşlının travma deneyimlemesi ile oluşur. Örnek olarak aşağılama veya utandırma, telefon, para ya da diğer kaynaklara erişimi kısıtlayan ya da yasaklayan kontrol edici davranışlar, sosyal izolasyon, saygısızlık, ihtiyaçların önemsizleştirilmesi ya da göz ardı edilmesi, mallarını tahrip etme ya da zarar verme gibi davranışlar verilebilir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın Alo 183 Aile, Kadın, Çocuk, Yaşlı ve Engelli Sosyal Destek Hattı, ihmal, istismar ve şiddet vakaları ihbarında durumun aciliyetini göz önünde tutarak, vakanın bulunduğu ilin acil müdahale ekip sorumlusuna, kolluk kuvvetlerine bildirmektedir.

Yaşlılığa yüklenen anlamlar bazı teorilerle açıklanabilir;

Etkinlik Teorisi

Rol Bırakma Teorisi

İlişki Kesme Teorisi

Toplumsal Değişim Teorisi

Sosyal desteği ilişkide bulunulan kişi sayısı olarak tanımlayan yaklaşımda; sosyal ilişki ölçümleri arkadaş sayısı, görüşülen kişiler arasında akrabaların oranı, yaşanılan bölgedeki örgütlere üyelik gibi sosyal ilişki ağının yapısal yönlerinden oluşmuştur.

İstismar ve ihmale uğramış yaşlının yakınları, sağlık personeli ve yaşlıya hizmet veren kişiler tarafından erken dönemde farkedilmesive gerekli önlemlerin alınması ile yaşlıların yaşamlarını yitirmelerinin, uğradıkları şiddete bağlı olarak kalıcı fiziksel sağlık sorunları oluşmasının ve yaşlı bireyin ruhsal sağlığının ve yaşam kalitesinin bozulmasını engellenmesidir.

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) genellikle ilerleyici ve kalıcı hava akımı kısıtlanması
ile karakterize, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir
hastalıktır. KOAHyaşlılarda sık görülen bir hastalıktır. KOAH genellikle 50’lili yaşların sonu ve 60
yaşlarındaki bireylerde ortaya çıktığı için hastaların
büyük çoğunluğu yaşlı grubunda yer almaktadır. Doğru Cevap D'dir.

Yaş ve cinsiyet: Yaş, KOAH için önemli bir risk
faktörü olarak tanımlanmaktadır. Yaşlanma ile akciğer harabiyeti arttığı için,bu harabiyetin yaşam
boyu toplam maruziyeten mi, yoksa yaşlanmaya
mı bağlı olduğu konusu çok iyi bilinmemektedir.
KOAH’ın geçmişte erkeklerde daha sık görüldüğü
ancak son 20 yılda kadınlarda ve erkeklerle aynı
oranda görüldüğü belirtilmektedir

Doğru Cevap C'dir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), yaşam biçimi değişikliklerinin yararlarını şu şekilde özetlemiştir;

Enfeksiyonlar: Özellikle hayatın erken dönemlerinde geçirilen solunum yolu enfeksiyonlarının
KOAH riskini artırdığı belirtilmektedir. Hastalarda gelişen solunum yolu enfeksiyonları KOAH
ataklarına neden olmaktadır. Doğru Cevap A'dır.

KOAH’ta balgam çıkarma hastalık ortaya çıkmadan yıllar önce başlamaktadır. Başlangıçta sabahları görülürken ilerleyen süreçte günün diğer
saatlerinde de görülmektedir. Ataklar dışında mukoid özellikte olan balgamın miktarı azdır. Hastalığın kronikleşmesiyle balgamın günlük miktarı artar ve kıvamı koyulaşır. Balgam miktarının artması ve renginin sarı veya yeşile dönmesi solunum yolu enfeksiyonunu gösteren bir bulgudur. Doğru Cevap B'dir.

Hastane ortamı ya da hekim ofisinde ölçülen kan basıncının yüksek bulunmasına karşın günün diğer saatlerinde evde ve klinik dışında yapılan ölçümlerin normal olması “beyaz önlük hipertansiyonu” olarak tanımlanır.

Bronkodilatörler sıklıkla KOAH’ın başlangıç tedavisinde kullanılırlar. Tek başına ve ya başka ilaçlarla kombine edilerek kullanılırlar. Bu ilaçlar kalıcı, kötüleşen semptomların tedavisi ve hastalığın ilerlemesini önlemek amacıyla düzenli olarak kullanılmaktadır. Tedaviye yanıt, kullanılan ilaçların etkinliğine, ilacın yan etkilerine, kişinin inhaler kullanma tekniğine ve ilaca uyumuna bağlıdır.
İnhaler kullanma teknikleri her hastaya mutlaka öğretilmeli ve kontrol edilmelidir. Doğru Cevap C'dir.

Mukolitikajanlar
Mukolitikler hastanın solunum yollarında biriken balgamın atılmasını kolaylaştırmak amacıyla kullanılır. Doğru Cevap E'dir.

Non-Farmakolojik Tedavi
KOAH’da kullanılan non-farmakolojik yöntemlerhasta eğitimi, pulmoner rehabilitasyon, uzun süreli oksijen tedavisi ve evde uzun süreli mekanik ventilasyondur. Doğru Cevap A'dır.

Aşı: KOAH’lı hastaların çoğu her yıl gribin sık görüldüğü dönemlerde hastalanırlar. Gribe yakalanmak çoğunlukla pnömoniye zemin hazırlar. Bu nedenle KOAH’lı hastalara her yıl influenza(grip) aşısı yapılmalıdır. Pnömokok aşısı tüm 65 yaş üstü KOAH hastalarına ve FEV1oranı %40 altında olan
hastalarda yaşa bakılmaksızın yapılmalıdır. Doğru Cevap C'dir.