YAŞLILARDA GÖRÜLEBİLECEK SORUNLAR VE BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 12

Diyabetin Kronik Komplikasyonları;

İnsülin Tedavisi: İnsülinler aşırı sıcak yoksa oda ısısında birkaç hafta kalabilir. Ancak kullanılmayan insülinler buzdolabında 2-8 derecede saklanmalı, fakat asla
dondurulmamalıdır. İnsülin şişe açıldıktan sonra yüksek sıcaklıkta ya da arabada etkisini kaybedebilir. Şişe açıldıktan sonra buzdolabında 3 ay oda ısısında 1 ay saklanabilir.

Egzersiz (Fiziksel Aktivite): Egzersizler aç ya da tok değil ana öğünlerden en az 1.5-2 saat sonra yapılmalıdır

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında Risk Faktörleri:

Genetik yatkınlık

Toksik gaz ve partiküllere maruziyet

Yaş ve cinsiyet

Düşük sosyoekonomik durum

Yetersiz beslenme

Enfeksiyonlar

Akciğerlerin büyüme ve gelişimindeki sorunlar

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında Tedavi: KOAH’ın tedavisi ilaç tedavisi(farmakolojik), ilaç dışı tedavi (nonfarmakolojik) ve cerrahi tedavi olarak 3 grupta toplanabilir.

Farmakolojik tedavi: KOAH’ıntedavisindebronkodilatörler (antikolinerjikler, beta-2 agonistler, teofilin), kortikosteroidler, fosfodiesteraz-4 inhibitörleri, mukolitikler ve antibiyotikler kullanılmaktadır.

Pulmoner Rehabilitasyon: Pulmoner rehabilitasyon, KOAH hastalarının fonksiyonel, emosyonel durumlarını düzeltmeyi ve sağlığı geliştirici davranışlar kazandırmayı hedefleyen, hastanın değerlendğrmesini takiben her hasta için özel olarak belirlenen egzersiz eğitimi, eğitim ve davranış değişikliği geliştirme gibi yaklaşımları içerenkapsamlı bir uygulamadır.

Uzun Süreli Oksijen Tedavisi: Uzun süreli oksijen tedavisi çok ağır KOAH’lı hastaların temel tedavilerinden biridir. Uykuda geçecek süreyi de içine alacak şekilde günde 15 saat ve üzeri oksijen verilmektedir.

Mukolitikajanlar; hastanın solunum yollarında biriken balgamın atılmasını kolaylaştırmak amacıyla kullanılır.

Aşı: KOAH’lı hastaların çoğu her yıl gribin sık görüldüğü dönemlerde hastalanırlar. Gribe yakalanmak çoğunlukla pnömoniye zemin hazırlar. Bu nedenle KOAH’lı hastalara her yıl influenza(grip) aşısı yapılmalıdır. Pnömokok aşısı tüm 65 yaş üstü KOAH hastalarına ve FEV1 oranı %40 altında olan hastalarda yaşa bakılmaksızın yapılmalıdır.

Enfeksiyonun belirtileri;
• Balgamın sarı yeşil renge dönüşmesi
• Balgam miktarında artma
• Daha sık veya daha şiddetli öksürme hissi
• Aktiviteveya istirahat durumunda kısa kısa soluk almak
• Solunum sırasında hışıltı sesinin olması
• Soğuk algınlığına ait belirtilerin olması (burun akıntısı, boğaz ağrısı, titreme ve ateş)
• Nefesdarlığında artıştır.
• Ağır ataklar hasta için korkutucudur ve paniğe neden olur. Atak olması durumunda günlük kullanılan ilaçlar yetersiz kalır ve hastaneye gitmek gerekir.

Atakların (Alevlenmeler) Erken Fark Edilmesi: Alevlenmeler genellikle enfeksiyonun neden olduğu, KOAH’ınbelirti ve bulguların kötüleştiği durumdur. KOAH hastaları yılda yaklaşık 1-4 kez alevlenme yaşarlar. Ataklar daha çok kış aylarında olmakla birlikte herhangi bir zamanda da olabilir?

Oksijen Tedavisi Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Kurallar:
• Oksijentedavisinin günde en az 15-16 saat (özellikle geceleri) uygulanması gerekir.
• Önerilen oksijen akış hızının dışına çıkılmamalıdır.
• Oksijen konsantratörünün düzenli bakımı yapılmalıdır.
• Nasalkanülve nemlendiriciler temiz tutulmalı, kirlendiğinde değiştirilmelidir.
• Oksijen gazının yanma özelliği olduğu için oksijen cihazlarının yanında kibrit, çakmak yakılmamalı ve sigara içilmemelidir. Ayrıca oksijen tüpü veya konsantratörü ocak ve soba gibi yanıcı cihazlardan en az 2 metre uzakta tutulmalıdır.

Serebrovasküler hastalıklar (SVH), inme, felç ya da beyin krizi, apoplexy olarak adlandırılabilir. SVH travma dışı bir nedenle beynin bir bölümüne olan kan akımının yavaşlaması ya da durmasına yol açan bir durumdan kaynaklanan beyin hasarıdır. Kan akımı kesintiye uğradığında beyin oksijen ve besin desteğinden mahrum kalır ve hücre ölümü oluşur. Bu durumda bilişsel, duyuşsal, motor ve duygusal sorunlar ortaya çıkar. Nörolojik semptomlar 24 saatten uzun sürüyorsa, SVH tanısı konmakta, 24 saatten daha kısa süreli bölgesel nörolojik defisit ya da geçici İskemik Atak (GİA) olarak tanımlanmaktadır ve önem taşımaktadır. SVH tüm dünyada ölüm nedenleri arasında ön sırada yer almaktadır. Dünyada ikinci sırada ölüm nedeni olarak bildirilen SVH, Türkiye’de de dolaşım sistemi hastalıklarına bağlı ölüm nedenleri arasında %24.7’lik yüzde ile kalp hastalıklarından sonra ikinci sırada yer almaktadır. Dünya Sağlık Örgütü global sağlık tahminleri raporunda ölümlerin 6.7 milyonunun SVH nedeniyle geliştiğini belirtmiştir. SVH tüm yaş gruplarını etkileyebilir. Bununla birlikte 65 yaş üstü bireylerde SVH daha sıktır ve 55 yaş üstü hem erkek hem de kadınlarda iki katına kadar çıkmaktadır.

Tromboz: Tromboz serebral iskeminin (beyin dokusunun beslenememesinin) en yaygın tipidir. Serebral infarktlar (damar tıkanıklığı) çoğu kez aterosklerotik (sertleşmiş) bir damarın tıkanması sonucu ortaya çıkmış olup buna tromboz denir. Tıkanma serebral damarların servikal veya intrakranial bölümünde olabilmektedir. Burada beyin kan akımında yavaşlama, damar yapısında değişiklikler, pıhtılaşma bozuklukları ile hiperlipidemi (kan kolesterol seviyesinin artması) vb. risk faktörleri artırıcı rol oynamaktadır

Sayfa 97 tablo 7.1

Tüm kronik hastalıklarda olduğu gibi SVH’da korunma üç basamaklıdır.

I.koruma hastalığın ortaya çıkmasının önlenmesi, II. Koruma hastalığın uygun şekilde tedavisi, III. Koruma rehabilitasyonu içerir. I. Koruma; Riski belirlemek için aile öyküsünün alınması, kan basıncının düzenli takip edilmesi, 60 yaş üstü bireylerin tansiyonu 150/90 altında olmalı, sigaradan uzak durulmalı, kötü huylu kolesterolün azaltılması, kalp hastalıklarının tedavi edilmesi, diyette sodyum (tuzun) kısıtlı olması, obez olanların kilo vermesi ve fiziksel aktivitelerin artırılması olarak sıralanabilir. II. Koruma: Kan basıncı, kan şekeri (diyabet hastaları için), LDL kontrolü, sigara ve alkol içmeme, hareketi artırma, ilaçları uygun şekilde kullanma gibi davranışsal faktörleri içerir. III. Koruma: Rehabilitasyon hizmetlerini içerir.

SVH’a Bağlı Gelişebilecek Komplikasyonlar

• Aspirasyon pnömonisi

• Derin ven trombozu ve akciğer embolisi

• Bası yarası

• Nöbetler

• Sinirlilik

• Enfeksiyonlar

• Düşmeler ve kazalar

• İdrar ve gaita problemleri

• Yutma güçlüğü ve yeterince beslenememe

• Hareket sorunları

• Konuşma sorunları

Hipoksi (oksijen seviyesinin azalması) ve hiperkapninin
(karbondioksit seviyesinin artması) önlenmesi:Hava yollarının açıklığının sağlanması, oksijen tedavisinin başlanması ve gerekirse mekanik
ventilasyon ile oksijen satürasyonun %90’ın üzerinde
tutulması gibi girişimlerdir.

SVH sonrası hasta çeşitli bilinç düzeylerinde olabilir. Hastada bilinç değerlendirmesi yapılarak bilinçsiz hasta bakımı yapılması gerekir.
Bilinç Düzeyleri;
1. Bilinçli olma; uyanık ve farkında olma
2. Letarji: Uyarılarak uyanma, uykulu hal ve
farkında olma
3. Stupor: Tekrarlayan ağrılı uyarılarla uyanma
ve farkında olma durumu baskılanmış
4. Vejetatif (bitkisel hayat): Uyanık fakat farkında
değil
5. Koma: hem uyanık hem de farkında değil.