YAŞLILARDA GÖRÜLEBİLECEK SORUNLAR VE BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 11

Paralizi hemipleji (vücudun bir tarafında görülen güç kaybı) ve hemiparezi (Vücudun bir tarafındaki kaslardaki görülen kuvvet kaybı) istemli hareketlerde motor kontrolün azalmasına neden olur. Bu nedenle hastalarda ciddi anlamda hareketlerde bozulma ve özbakım aktivitelerini gerçekleştirmede sorunlar gelişebilir. Eğer sakıncası yoksa hastaların ilk 24 saat içinde rehabilitasyon programına alınması önerilmektedir. Ataksi senkronize hareketleri gerçekleştirmek için kasların yetersizliğidir. Ataksili hastalar rehabilitasyonda önemli gelişmeler göstermektedir. Dengede bozulma, SVH hem ayakta
durma hem de oturma dengesini bozabilir. İyileşme döneminde fizik tedavi ve yürüme eğitimi ile denge sorunları düzelebilir. Bu dönemde en önemli sorun düşmeler ve travmalardır. 

Kontraktür SVH sonrası en ağrılı komplikasyonlardandır. Kontraktür kasları ve eklemleri destekleyen dokuların fibrozisi ve kısalması sonucu oluşan, pasif gerilmeye karşı yüksek direnç gösterme ve sabit kalma durumudur. Bu nedenle hastalarda hareket zorluğu gelişebilir. Bu nedenle kontraktürlerin
önlenmesi ve erken rehabilitasyona başlamak önemlidir. Bu nedenle atel ve alçı kullanılabilir.

Apraksi önceden öğrenilmiş motor becerileri komutla ya da taklit yoluyla yapma becerisinin eksikliği olarak tanımlanır. Sağ beyin küresindeki
inmeden sonra olur. Anlama ya da paralizi ile ilgili olmaksızın motor hareket ya da becerileri planlama ya da uygulamada görülen sorundur. Bu durum
hastanın daha isteksiz olmasına ve daha fazla bağımlı olmasına neden olabilir.

Disfaji (yutma güçlüğü) ya da yutmada bozulma SVH hastalarının yaklaşık üçte biri ya da yarısında görülür, hastada aspirasyon riski (besinlerin
solunum yoluna kaçması) ya da pnömoni (akciğer enflamasyonu), malnutrisyon (beslenme yetersizliği) ve dehidratasyona (sıvı kaybı) neden olur. Yaşlılarda malnutrisyon yaygındır ve SVH bu durumu ağırlaştırabilir. Malnutrisyon daha yavaş iyileşme ve kötü sonuçlarla ilgilidir

Yaşlıyı terk etme bir istismar tipi değildir

Söz konusu ihmaller, bakıcının ihmalleridir.

Yaşlı bireyin öz güveninin yüksek olması, ihmal ve istismar varlığının göstergesi değildir.

Söz konusu kanun ve maddesi A seçeneğindeki gibidir.

Yaşlıların uğradıkları şiddete bağlı olarak kalıcı
fiziksel sağlık sorunu yaşamalarının engellenmesi, birincil koruma değildir.

Sağlık çalışanlarının üstünkörü fizik bakı yapması, Yaşlılara yönelik istismar ve ihmalin engellenmesinde alınabilecek önlemlerden değildir.

Teknik destek, sosyal destek değildir.

Kendi kendini ihmal, yetersizlik belirtisidir.

Sosyal güvence varlığı, bir risk faktörü değildir.

Ailenizden birine şiddet uyguladınız mı? sorusu, istismar sorgulamasında kullanılamaz.

Düşmeye Neden Olan Fizyolojik Değişiklikler arasında görme keskinliğinde azalma, karanlığa uyumda azalma, göz kamaşması ve kontrast duyarlılığında azalma gibi görme sorunları sayılabilir.

Yaşlı bireye özgü ilaç bilgi kartında,  İlacın adı,  ilacın alınma zamanı, ilacın (aç/tok) ne şekilde alınacağı, ilacın hazırlanmasındaki özel koşul, ilacın uygulanmasındaki özel koşul,  ilacın dozu, ilacın beklenen etkisi, ilacın yan etkisi, yan etki durumunda yapılması gerekenler, dozu atlama/ilacı alamama durumunda yapılması gerekenler yer almalıdır. İlacın kimyasal içeriği bunlardan biri değildir. Doğru cevap E'dir.

- Serebral infarktlar (damar tıkanıklığı) çoğu kez aterosklerotik (sertleşmiş) bir damarın tıkanması sonucu ortaya çıkmış olup buna tromboz denir.

- Hemorajik SVH zayıf beyin kan damarlarının yırtılmasını ve beyin içine ya da kafatası içinde bulunan boşluklara kanama sürecini ifade eder.

- Emboli kalpten ya da ekstrakraniyal karotis arterlerden beyine gelebilen pıhtılardır. 

- Tromboz serebral iskeminin (beyin dokusunun beslenememesinin) en yaygın tipidir. 

Görüldüğü üzere, I ve II numaralı maddelerde verilen bilgiler yanlıştır. Bu nedenle cevap, III ve IV numaralı maddeleri içeren C seçeneğidir.

SVH’da Değiştirilemeyen Risk Faktörleri:

- Yaş
- Cinsiyet
- Irk
- Aile öyküsü/genetik
- Ailede SVH ya da geçici iskemik atak öyküsü

SVH’da Değiştirilebilen Risk Faktörleri:

> Kesinleşmiş Faktörler
- Hipertansiyon
- Diabetes mellitus
- Kalp hastalıkları
- Hiperlipidemi
- Sigara
> Kesinleşmemiş veya Yeni Risk Faktörleri
- Metabolik sendrom
- Alkol kullanımı
- İlaç kullanımı ve bağımlılığı
- Pıhtılaşma hastalıkları
- Doğum kontrol hapı kullanımı
- Enfeksiyon
- Migren
- Uykuda solunum bozuklukları

Görüldüğü üzere aile öyküsü, SVH’da değiştirilemeyen risk faktörleri arasındadır. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

SVH Belirtileri - orta serebral arter:

- Etkilenen bölgenin karşı tarafında hemipleji, hemianestezi, hemianopsi (görme sorunu)
- Baş ve gözlerin etkilenen beyin tarafına doğru dönmesi
- Yutma güçlüğü İdrar yapma problemleri
- Konuşma bozukluğu, konuşmada sesin alçaklık ve yüksekliğini ayarlayamama
- Giyinme sorunları
- Etkilenen beyin bölgesinde hemipleji
- Konuşulan dili anlamada yetersizlik
- Bozuklukların farkında olmama

Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Tüm kronik hastalıklarda olduğu gibi SVH’da korunma üç basamaklıdır. I.koruma hastalığın ortaya çıkmasının önlenmesi, II. Koruma hastalığın uygun şekilde tedavisi, III. Koruma rehabilitasyonu içerir.

I. Koruma; Riski belirlemek için aile öyküsünün alınması, kan basıncının düzenli takip edilmesi, 60 yaş üstü bireylerin tansiyonu 150/90 altında olmalı, sigaradan uzak durulmalı, kötü huylu kolesterolün azaltılması, kalp hastalıklarının tedavi edilmesi, diyette sodyum (tuzun) kısıtlı olması, obez olanların kilo vermesi ve fiziksel aktivitelerin artırılması olarak sıralanabilir.

Görüldüğü üzere, II ve IV numaralı maddelerde verilenler birinci basamak koruma kapsamında değildir. Bu nedenle doğru cevap I ve III numaralı maddeleri içeren B seçeneğidir.

SVH’ın akut tedavisinde alınacak önlemler;
- Hava yolu açıklığının sağlanması
- Aspirasyonun önlenmesi
- Hipoksi (oksijen seviyesinin azalması) ve hiperkapninin (karbondioksit seviyesinin artması) önlenmesi
- Kan basıncının kontrolü
- Kardiyak (Kalp) izlemi

Trombolitik, antiagregan ve antikoagülan tedavi ise iskemik SVH tedavisinde uygulanan spesifik tedavi kapsamındadır. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.