YAŞLILARDA DAVRANIŞ SORUNLARI VE UYUM

Çalışmak bireyler için düzenli bir gelir kadar toplumsal statü, kimlik, yaşam doyumu, gibi daha karmaşık anlamlara da sahip olduğunu işaret etmektedir (Baumeister, 1991). Bir başka ifade ile çalışma, gelişimin tüm boyutlarında bireyleri etkileyen bir yaşantıdır. Doğru cevap E'dir.

Fromm’a (1982) göre çalışma yaşamı kimi zaman bireylerin yabancılık duygusu geliştirmelerine neden olmaktadır. Fromm çağdaş insanın, yoğun iş temposu ve iş piyasalarının başarı kriterleri çerçevesinde kendisini dışardan bir gücün kontrolüne kaptırmış gibi algıladığını ileri sürmektedir. Doğru cevap B'dir.

Çalışma yaşamının her alanında yaşlı bireyleri gördüğümüzü söylemek zordur. Çünkü ülkemizde 55-65 yaş arası dönemde bireyler genellikle emekli olmayı tercih etmektedirler. Doğru cevap B'dir.

Çin’de çalışma yaşamında bilim insanlarından daha fazla yararlanmaya yönelik uygulamalar bulunmaktadır. Buna göre Çin’de, profesör ünvanına sahip ve alanında yeni bilimsel katkılar getiren bilim insanlarının, sağlık durumları elverdiği ölçüde, 70 yaşından sonra da çalışmaları teşvik edilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Akademisyenler 60 yaşını doldurduklarında emekli olabilmekte ancak isterlerse 67 yaşına kadar çalışabilmektedir.

Kararlılık evresi: Bu evrede bireyler gerek sosyal yaşama katılım, gerekse kişisel gelişim açısından rahat edebilecekleri ve doyum sağlayabilecekleri bir düzen kurmuşlardır. Bireyler bu düzeni bir kere oluşturduktan sonra yılarca emekliliğin bu evresinde gelişimlerini devam ettirmektedirler. Kimi bireyler balayı evresinin ardından doğrudan kararlılık evresine geçmektedirler. Bu bireyler gerçekçi amaçları olan ve bu amaçlarına emeklilik öncesi dönemde hazırlanan bireylerdir. Bazıları da yeniden yönelim evresindeki çeşitli arayışların ve farklı denemelerin ardından kendilerine uygun emeklilik rolünü bularak bu evreye geçmiştir. Kararlılık evresindeki bireyler kendilerine uygun emeklilik rolü bulmayı başarmış olan ve kendi kendine yetebilen bireylerdir. Bu sayede emeklilik yaşamından da doyum almaktadırlar.

Emeklilik dönemine uyumu etkileyen biyolojik faktörler, sosyokültürel faktörler, psikolojik faktörler ve ekonomik faktörler bulunmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Emeklilik dönemine uyum, bireyin kişilik özellikleri, başa çıkma stratejileri, sağlık durumu, gelir düzeyi ve sosyal politikalar gibi çeşitli faktörlerle yakından ilişkilidir. Doğru cevap A'dır.

Türkiye’de halkla ilişkiler mesleğinin kurucuları arasında yer alan Betül Mardin, üretme ihtiyacı ve deneyimlerini paylaşma isteği yüksek olan yaşlılara iyi bir örnek teşkil etmektedir. 1926 doğumlu Betül Mardin günümüzde hâlâ çeşitli üniversitelerde halkla ilişkiler dersleri yürütmekte, çok sayıda kurum ve kuruluşta halkla ilişkiler eğitimi gerçekleştirmektedir.

Emeklilik yaşlılık dönemindeki değişikliklere bağlı çeşitli zorlukları içerse de bu dönemin önemli psikolojik getiriler sağlayan örtük işlevleri de bulunmaktadır. Bu işlevlerin en önemlisi de emekliliğin bireylere istedikleri gibi yapılandırabilecekleri uzun ve geniş bir boş zaman sağlamasıdır. Bir başka ifade ile emeklilik dönemi bireylere çalışma yaşamında iş yoğunluğu nedeniyle yapamadıkları etkinlikleri gerçekleştirme fırsatı sunmaktadır. Buna bağlı olarak kimi bireyler, emeklilik yıllarını spor yapmak, hobilerle uğraşmak, eş, dost, komşu ziyaretlerine daha fazla vakit ayırmak, torunlara bakmak gibi keyif aldıkları etkinliklerle doldurmaktadırlar. Emeklilik yıllarını ilgi alanlarında ve sosyal ilişkilerinde yeni roller edinerek dolduran bireyler emekliliğin içerdiği boş zamanı anlamlı ve doyumlu bir şekilde yönetmeyi başaran kimselerdir. Doğru cevap A'dır.

Geçmişte zor yaşam koşulları
ve ağır çalışma şartları nedeniyle ortalama insan
ömrü bu günkünden kısa idi. Bu nedenle emeklilik
dönemi de bu gün olduğundan daha kısa bir zaman
dilimini içermekteydi. Ancak zamanla
fiziksel güce dayalı ekonominin yerini bilgi toplumunun
alması, bireylerin sağlık koşullarının iyileşmesi
ve insan ömrünün uzamasıyla birlikte emeklilik
farklı bir anlam kazandı.Doğru cevap C'dir.

Bireyler bebeklik ve çocukluk yıllarında, ebeveynlerinin
çalışmaya yönelik tutum ve davranışlarından
etkilenerek işin ne anlama geldiğine
dair temel düzeyde bir anlayış geliştirmektedirler.
Meslek seçimi ve mesleğe yönelme konusundaki
kararlarını ise ergenlik döneminde vermektedirler. Doğru cevap D'dir.

İşi, bireylerin çalıştıkları kurumda belli bir ücret karşılığında
yerine getirmeleri beklenen görevler olarak
tanımlamak mümkündür. Doğru cevap B'dir.

Yapılan araştırmalar,çalışmanın, bireyler için düzenli bir gelir kadar toplumsal
statü, kimlik, yaşam doyumu, gibi daha karmaşık
anlamlara da sahip olduğunu işaret etmektedir. Doğru cevap E'dir.

Genç yetişkinler çalışma yaşamına uyum sağlama ve işin gerektirdiği rollere alışma ile meşgul iken orta yetişkinler kariyerlerinde ilerlemeye odaklanmaktadır. Yaşlılık ise işe alışmanın ve kariyer planlarının tamamlandığı, emekliliğe hazırlanma dönemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğru cevap A'dır.

çalışma yaşamında yaşlı bireylerden sağlık açısından risk içermeyen, fiziksel performans ve teknoloji kullanımı gerektirmeyen rol ve görevler
beklemek en doğrusudur. İş yerinde yaşlı bireylerden beklentiler bilgi ve becerilerin kullanımına dayalı rol ve görevler talep etmek olmalıdır. Yaşlı çalışanlardan bilgi ve becerilerine yönelik görev beklentisinde bulunmak, bu bireylerin çalışma yaşamında daha uzun süre kalmalarını ve çalışma
yaşamında yaşlılardan daha fazla yararlanmayı
arttırmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Emeklilik kararı yaş, sağlık durumu ve ekonomik
düzeyin yanı sıra iş doyumundan da etkilenmektedir.Doğru cevap D'dir.

Emekliliğe uyum emeklilik öncesi evre, balayı evresi, hayal kırıklığı
evresi, yeniden yönelim evresi, kararlılık evresi ve sonlandırma evresi olarak adlandırılan altı evre çerçevesinde
incelenmektedir. Doğru cevap B'dir.

Hayal kırıklığı evresi: Bu evredeki bireyler
çalışma yaşamının anlamını ve önemini özlemektedirler.
Bu evredeki bireylerin, daha
çok çalışmanın verdiği üretkenlik ve yararlılık
duygusunu özledikleri belirtilmektedir.Doğru cevap C'dir.

Emeklilik dönemine uyumu
etkileyen biyolojik faktörler, sosyokültürel faktörler,
psikolojik faktörler ve ekonomik faktörler
bulunmaktadır.Doğru cevap D'dir.