YAŞLILARDA DAVRANIŞ SORUNLARI VE UYUM - Deneme Sınavı - 17

Yaşlılar ruhsal sıkıntı ve bunaltı duygularını ifade etmek yerine çocukluk çağında olduğu gibi bedensel belirtiler ile ifade etmek yoluna giderler. Bu durum somatizasyon–bedenselleştirme olarak adlandırılır. Somatizasyon psikolojik sıkıntıların dil ile ifade edilmeyip bedensel belirtiler ile ifade edilme sürecidir.

Depresif bir yaşlı bireyde bu uykusuzluk çok yoğun bir hal alabilir, kişi neredeyse 1-2 saatlik uyku süresi ile tüm günü geçirebilir. Uykusuzluk dikkat sorunlarını da beraberinde getirir.

Özellikle kadınlarda daha belirgin olarak saç dökülmelerinin de depresyon belirtisi olabileceği akılda tutulmalıdır.

Yaşlılıkta intihar için risk faktörleri umutsuzluk, erkek cinsiyet, düşük eğitim düzeyi, yalnız yaşama, dul veya boşanmış olma, düşük sosyo-ekonomik düzey, yaşamı sürdürme nedenlerinin azlığı, psikiyatrik ve/veya fiziksel hastalıkların varlığı ve geçmişte intihar girişimlerinin olmasıdır.

İntihar belirtilerinin tanınabilmesi için öncelikle ilgili ve destekleyici bir görüşme tarzı çok etkili olabilmektedir. Görüşmelerin ilk 1/3’lük kısmında olağandan daha az, son 1/3’lük kısmında olağandan daha fazla konuşmanın krizi çözmede iyi sonuç verdiği bilinmektedir. Otoriter, buyurgan ve belirleyici tarzın başarılı olamayacağı bilinmelidir. Bununla birlikte edilgen, sadece dinleyen bir tutum sergilemekte başarısızlığa yol açar. Nezaketli, saygılı bir görüşme biçimi, kişinin kendisini tanıtması, aktif dinleme, sorunu özetleme, öneriler getirme etkili olmaktadır.

Manik duygudurum dönemdeki hastalar abartılı bir benlik algısına sahiptirler. Diğer bir ifade ile bu dönemdeki kişiler kendilerine gereğinden fazla ve akıldışı anlamlar yükleyebilirler. Örneğin yaşlı bir kişi kendisini yeryüzüne insanları korumak için gönderildiğini ve ölmeden önce bu görevini yerine getirmesi gerektiğini söyleyebilir.

Yüksek Olumlu Duyuş Yüksek Olumsuz Duyuş
Aktif, Coşkun, Hevesli, Heyecanlı, Tezcanlı, Güçlü

Düşük Olumsuz Duyuş
Sersemlemiş, Donuk, Uykulu, Uyuşuk

Düşük Olumlu Duyuş 

Rahat, Sakin, Durgun, Dingin, Gevşek

A tipi kişilik özellikleri arasında rekabet etme, kendiliğinden çalışma, zamana karşı yarışma, başarı ve kazanmaya odaklı olma, işleri bir an önce en iyi şekilde bitirme eğilimi görülürken B tipi kişilikte ise rahat ve aceleci olmayan bir tarzda çalışma, rekabetten uzaklık ve işleri ertelemeye yatkınlık görülmektedir.

Bireylerin hangi boyutta yer aldığına ilişkin bireysel farklılığına duygusal etkilenirlik olarak bakılmaktadır.