YAŞLILARDA ÇATIŞMA VE STRES YÖNETİMİ I

65-74 yaş “Genç Yaşlılık”,
• 75-84 yaş “İleri Yaşlılık”,
• 85+ yaş “Çok İleri Yaşlılık” olarak adlandırılmaktadır.

Çabuk sinirlenme yaşlanmanın fiziksel anlamdaki özelliklerinden biri değildir.

Bugün pek çok ülkede 65 yaş, yaşlılığın başlangıcı olarak kabul edilmektedir ve bu dönemde bireyler zorunlu emekli olmaktadır. Bu dönem “Üçüncü yaş dönemi”, “Altın çağ”, “Yeşil yıllar” gibi isimlerle de ifade edilmektedir (Arpacı, 2005). Doğru cevap E seçeneğidir.

Geriatri yaşlılık tıp bilimi anlamına gelir ve yaşlılığı geciktirmek için alınması gereken önlemleri, kullanılması gereken yöntemleri inceler.

Dünya Sağlık Örgütü
(WHO)’nün sınıflamasına bakıldığında yaşlılığın
üç aşamadan oluştuğu görülmektedir. Buna göre
(Akt; Yumurtacı, 2013):
• 65-74 yaş “Genç Yaşlılık”,
• 75-84 yaş “İleri Yaşlılık”,
• 85+ yaş “Çok İleri Yaşlılık” olarak adlandırılmaktadır.

Yaşlanmanın fiziksel anlamdaki özellikleri:
• Organ sistemlerinin rezerv kapasitelerinde azalma,
• Homeostatik kontrolde azalma (vücut ısısı gibi),
• Çevresel faktörlere uyum sağlayabilme yeteneğinde azalma (Hareketlerde zorlanama, tansiyon, değişen ısıya adapte olamama gibi),
• Bağışıklık sisteminde bozulmalar.

Nüfus konusundaki tahminlere bakıldığında 2050 yılında dünyada her bir çocuğa karşılık iki yaşlının olacağı beklenmektedir (Gökçe-Kutsal, 2007). Yaşam beklentisi kavramı bireyin doğumundan
itibaren ne kadar yaşayacağı beklentisini ifade etmektedir. Bu durum özellikle gelişmiş ülkelerde
daha uzundur. Başka bir ifadeyle, özellikle gelişmiş olan ülkelerdeki insanlar ortalama olarak diğer ülkelerdeki insanlara göre daha uzun yaşamaktadırlar (Onur, 1995). İkinci Dünya savaşından sonra dünya genelinde insanlar doğumdan itibaren en fazla 46 yıl yaşarken, günümüzde bu süre 67 yıla çıkmıştır ve 2045-2050 yılları arasında 75 yıla çıkacağı öngörülmektedir.

Yaşlı bireylerin yaşlılık sorunları ile başetmesini etkileyen pek çok değişken bulunmaktadır. Bu değişkenler arasında cinsiyet, sosyo-ekonomik düzey, eğitim düzeyi, meslek gibi faktörler yer almaktadır.

Yaşlılık durağan ve değişmez bir dönem değil, edinilen deneyimlerle daha dinamik bir dönemdir.

Türkiye’de kurumsal yaşlı bakımı ile ilgili yapılanmada birçok kurum ve kuruluş görev üstlenmiştir. Bunlar arasında yerel yönetimler, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı huzurevleri, dernek ve vakıflar, özel huzurevleri, azınlık huzurevleri ve kamu kurumlarına ait huzurevleri bulunmaktadır.

Türkiye’de yaşlı hizmetleri incelendiğinde bu hizmetlerin ilk defa 1963 yılında Sağlık Sosyal Yardım Bakanlığı’na bağlı Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü’nün kurulmasıyla kamu hizmetleri içerisindeki yerini aldığı görülmektedir.

Yaşlıların sosyal yaşamdan koparılmadan yaşamlarına devam etmeleri önemlidir. Yaşlılar için verilen hizmetlerin en önemli amacı onların kendilerini rahat ve özgür hissetmelerini desteklemektir. Evde bakım sayesinde bireyin ve aile üyelerinin bakıma daha çok katkıda bulunmaları sağlanmaktadır. Ayrıca evde bakım hizmeti yaşlının hastalıklara yakalanma riskini azaltmaktadır (Karahan ve Güven, 2002). Ülkemizde evde bakım hizmetleri oldukça sınırlı düzeyde sunulmaktadır.

Bakanlık Alo 183 Sosyal Hizmet Danışma Hattı ile risk oluşturan sorunlara karşı yardım isteyen vatandaşlara psikolojik, sosyal ve ekonomik devlet desteği sunmaktadır.

Deride kahverengi lekelerin oluşması yaşlılık döneminin fiziksel anlamdaki en önemli özelliklerinden birisidir.

Pek çok yaşlı ölene kadar kendini yönetebilir şıkkı haricindeki diğer şıklar yaşlılık dönemine ait yanlış inançlardır.

Çocukların kararlarına müdahale etme yaşlılığın olumsuz yanları olarak gösterilmektedir.

Bakım hizmetlerine bakıldığında, hizmetlerin sosyal ve psikolojik yönden birçok eksikliği olduğu görülmektedir.

Türkiye’de kurumsal yaşlı bakımı ile ilgili yapılanmada birçok kurum ve kuruluş görev
üstlenmiştir. Bunlar arasında yerel yönetimler, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı huzurevleri, dernek ve vakıflar, özel huzurevleri, azınlık huzurevleri ve kamu kurumlarına ait huzurevleri bulunmaktadır.

Türkiye’de yaşlı hizmetleri incelendiğinde bu hizmetlerin ilk defa 1963 yılında Sağlık Sosyal Yardım Bakanlığı’na bağlı Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü’nün kurulmasıyla kamu hizmetleri içerisindeki yerini aldığı görülmektedir.

Yaşlıların uygun ailelerin yanına verilmesi gibi bir çalışma mevcut değildir.