YAŞLI VE HASTA BAKIM HİZMETLERİ

Yaşlılarda BKİ’nin 27kg/m2 ’ye kadar olan değerleri normal olarak kabul edilmektedir. BKİ risk eşiği ise 18-22kg/m2’dir.

Yaşlı bireylerin haftada en az 150 dakika aerobik hareketler gibi orta düzey bedensel etkinlik yapmaları önerilmektedir. Aerobik hareketler kalp ve solunum sisteminin kapasitesinin gelişmesi açısından yararlıdır.

Posalı gıdaların her gün 25-30mg tüketilmesi önerilmektedir. Kurubaklagiller, kepekli tahıl ürünleri, sebze ve meyveler posa içeriği yüksek olan gıdalar arasındadır.

30.0-39.9 arası şişman olarak kabul edilir

1 gram yağ dan 9 kalori ısı enerjisi çıkarsa, 10 gramdan 90 kalorilik bir ısı enerjisi elde edilir

Yaşlılıkla ilgili farklı sınıflamalar da yapılmaktadır. Örneğin Birleşmiş Milletler yaşlılık dönemini değerlendirirken 60 yaş ve üzeri nüfusu esas almaktadır. Ancak Dünya Sağlık Örgütü’ne göre yaşlılık 65 yaş ve üzeri dönem olarak kabul edilmektedir.

Beslenme, yaşamın sürdürülmesi, sağlığın korunması ve geliştirilmesi için besinlerin tüketilmesi, kullanılması, besinlerden yararlanma anlamı taşımaktadır. Besin ögesi, besinlerin bileşiminde bulunan değişik miktarlarda kimyasal moleküllerdir. Besin grubu, yeterli ve dengeli beslenme için vücudun gereksinim duyduğu besinlerin gruplanmış şeklidir. Yeterli ve dengeli beslenme, yaşamın sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi için vücudn gereksinim duyduğu besin ögelerinin tamamının yeterli ve aynı zamanda da kendi içinde bir denge içinde alınmasıdır. Gıda güvencesi ise insanların güvenilir, uygun fiyat karşılığında, sağlıklı beslenme olanaklarına ulaşımının sürdürülebilir olması anlamı taşımaktadır.

Sebze ve meyveler vitaminler ve mineraller açısından önerilmektedir. Bu grup besin ayrıca hastalıklara karşı koruyucu bileşikler olan fitokimyasalları içerir.Süt ve süt ürünleri protein, vitamin ve mineral içermektedir. Et, yumurta, kurubaklagiller protein, karbonhidrat, vitamin, mineral ve posa içermektedir. Ekmek ve tahıllar karbonhidrat, vitamin, mineral, posa ve düşük miktarda protein içermektedir. Yağlar ise sadece besin ögesidir, besin grubu değildir.

Doymuş yağlar kırmızı et, tam yağlı süt ve süt ürünlerinde en fazla bulunur. Trans yağlar bitkisel yağların işlemden geçirilerek yapılarındaki doymamış bağların doyurulması yoluyla katılaştırılmalarıdır. Doymamış yağlar oda sıcaklığında sıvı formdaki satüre olmamış yağlardır ve çoğunlukla bitki kaynaklı besinlerde bulunur. İki tip doymamış yağ çeşidi vardır. Tekli doymamış yağlar: zeytinyağı. Çoklu doymamış yağlar: mısırözü ve ayçiçeği yağı gibi. Hidrojenize yağ ise trans yağlardır.

Gıda güvenliği açısından aşağıdaki basamaklara dikkat etmek gerekmektedir:
A. Temizliğe önem verin.
B. Pişmiş ve çiğ gıdaları ayrı tutun.
C. İyice pişirin.
D. Yiyeceklerinizi doğru ısıda saklayın (Pişmiş yemekler oda ısısında iki saatten fazla saklanmamalıdır).
E. Temiz su-temiz malzeme kullanın.

Dolayısıyla az pişirmek gıda güvenliği açısından sakıncalar doğurabilir.

Yağlı yiyecekler damar cidarında yağlanmaya sebep olarak kan basıncında yükselmeye, kan yağ değerlerinde bozulmaya, kan şekerinin düzeninde bozulmaya neden olmaktadır. Bu durumlar ise kalp ve damar hastalıkları ile sonuçlanabilir. Posalı gıdalar,sebze ve meyve tüketimi bazı kanser türleri (örneğin barsak kanseri) açısından koruyucudur. Kalsiyumdan zengin gıdaların da barsak kanserine karşı koruyucu olduğu vurgulanmaktadır.

BKI değerlendirme kriterlerine göre:

18.5 altı Zayıf
18.5-24.9 Normal
25.0-29.9 Hafif şişman/fazla kilolu
30.0-39.9 Şişman
40 ve üzeri Aşırı şişman olarak belirlenmiştir.

Yaşlılık döneminde günlük enerjinin %50-60’ının karbonhidratlardan, en fazla %30’unun yağlardan sağlanması önerilir.

Özellikle hareket etme kısıtlılığı olan yaşlıların haftada üç denge sağlayıcı hareketleri yapmaları önerilmektedir.

Vitaminler de suda ve yağda eriyen vitaminler olmak üzere başlıca iki grupta incelenir. A,D,E,K vitaminleri yağda eriyen vitaminlerdir. B,C, niasin ve folik asit suda eriyen vitaminlerdir.

Dünyada geçmiş yıllardan bu yana doğuşta beklenen yaşam süresi de artma eğilimindedir. 1950’den bu yana artış 21 yıl olmuştur. Doğru cevap D'dir.

Sebze ve meyveler vitaminler ve mineraller açısından önerilmektedir. Bu grup besin ayrıca hastalıklara karşı koruyucu bileşikler olan fitokimyasalları içerir. Doğru cevap D'dir.

Türkiye’de adı geçen besin gruplarının yeterli ve dengeli bir biçimde tüketilmesinin gereğine işaret eden “Dört Yapraklı Yonca” şeklinde şematize edilmiştir. Doğru cevap B'dir.

Proteinler vücudu oluşturan hücrelerin temel yapı taşıdır. Yumurta örnek protein kaynağı olarak kabul edilir. Et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, tavuk ve balık da iyi protein kaynakları arasındadır. Doğru cevap E'dir.

Mısırözü ve ayçiçek yağı çoklu doymamış yağlar grubuna girmektedir. Doğru cevap D'dir.