YAŞLI VE HASTA BAKIM HİZMETLERİ

Doğum sırasında pek çok organ gelişimini tamamlar ve doğumdan sonra önemli bir değişiklik göstermez. Kalp, böbrek, karaciğer böyle organlardır. Buna karşın beyin, doğumdan sonrada belli bir değişim süreci gösterir ve zihinsel yetenek ve beceriler açısından gelişim ancak uzun yıllar sonra, yani 15-20 yaşlarında tamamlanır. Doğru cevap D'dir.

Beynin temel hücresi olan ve tüm zihinsel faaliyetlerden sorumlu olan hücrelere Nöron adı verilir. Doğru cevap C'dir.

50 yaşından sonra, yaşlanmaya bağlı nöron ölümünün belli bir seviyeye ulaşması sonucu, beyin ağırlığı ve hacmi her 10 yılda bir % 2-3 oranında azalır. 30’lu yaşlarda ortalama bir erkek beyninin ağırlığı 1400 gr kadarken, 100 yaşındaki sağlıklı erkeklerde ortalama beyin ağırlığı 1150 gr kadardır, yaklaşık 250 gr kadar beyin dokusu azalması söz konusudur. Beynin hacmindeki, nöron kaybına bağlı bu azalmaya atrofi adı verilir. Doğru cevap B'dir.

Yaşlanma süreci sadece nöron miktarında azalmaya değil, aynı zamanda nöronlar arasındaki bağlantılarda (sinaps) ve nöronlar arasındaki haberleşmede kullanılan kimyasal maddelerde de azalmaya yol açar. Bu kimyasal maddelere “nörotransmitter” (mesajcılar) denir. Serotonin, dopamin, asetilkolin, adrenalin, nöradrenalin bu mesajcılardan bazılarıdır. Doğru cevap E'dir.

Göz, kulak, tat, koku yaşlanma ile beraber ilk azalan duyulardır. Kelime hazinesi, genel bilgiler, söyleneni ve okuduğunu anlama gibi sözel yetenekler yaşlanmanın etkilerine karşı daha dayanıklıdırlar. Doğru cevap C'dir.

Zihinsel esnekliği azalan yaşlılar toplumda yanlışlıkla “sabit fikirli” olarak adlandırılabilir. Doğru cevap D'dir.

Halk arasında kullanılan şekliyle "inme" veya İngilizce’de “strok” sözcüğü beyin, beyincik ve omuriliğin damarsal hastalıkları sonucu oluşan fonksiyonel yitimi ifade eder. Doğru cevap A'dır.

Yaşlılarda kas hastalığı enfeksiyonlar, ilaçlar, romatizma benzeri bazı hastalıklar, bağışıklık sisteminin hastalıkları, tiroid bezinin az ya da fazla hormon üretmesine bağlı gelişebilir. Tanı hastanın muayene edilmesi, kan testleri, EMG denen elektrofizyolojik tetkikler ve biyopsi ile konur. Doğru cevap A'dır.

Bunaltı bozukluğu tanısı konulması için önce bu belirtilerin fizik bir hastalıkla ilişkili olmadığının gösterilmesi için çeşitli tetkikler yapılması gerekir. Hastalarda; Huzursuzluk, kalp çarpıntısı, gerginlik, tahammülsüzlük,uyku bozukluğu, başağrıları, karın ağrısı ya da ishal, terleme, titreme, üşüme ya da ateş basması, konsantrasyon güçlüğü, enerjisiz hissetme, hızlı soluk alıp verme, göğüs ağrısı, nedeni belli olmayan korku hissi görülür. Doğru cevap A'dır.

Yaşlılık döneminde görülen ruhsal hastalıklar ile ilgili bazı yanlış inanışlar vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir. Depresyon yaşlanmanın doğal bir parçasıdır. Ruhsal sorunları olan birey bunu kendi başına yenmelidir. Ruhsal hastalığı olan kişi tehlikelidir. Ruhsal hastalığı olan kişinin gerçekle bağlantısı kopmuştur ya da garip davranışlar sergilerler. Yaşlı bireylerde psikiyatrik hastalıklar gençlerdeki kadar iyi tedavi edilemez. Yaşlanmayla yeni şeyleri öğrenebilme yetisi bozulur.
Ciddi ruh sağlığı sorunları yaşlılık döneminde çok sık görülür. Diğer maddeler doğru ifadelerdir. Doğru cevap E'dir.

Yaşlanma ile birlikte en sık görülen nörolojik bulgular şunlardır:
1. Beyin göz bulgularında değişikliklikler olur. Göz uyum sorunları, göz bebeklerinde küçülme,
gözün ışığa karşı verdiği tepkilerde azalma, karanlığa uyumun azalması, aydınlıkta duyarlılığın
artışı
2. Kulak ve işitme problemleri ortaya çıkar. Özellikle yüksek tonlardaki seslerde ilerleyici işitme
kaybı
3. Koku ve tad duyusunda azalma olur.
4. Harekete dair (Motor) bulgular değişir. Hareketlerin hızında, koordinasyonunda ve kas gücünde
azalma görülür.
5. Kas tendon reflekslerinde değişiklikler saptanır. Normal reflekslerde azalma, normal olmayan reflekslerin ortaya çıkışı görülür.
6. Ayak parmakları ve bilekte titreşim (vibrasyon) duyusunun azalması ya da kaybı ortaya çıkar.
7. Duruş, postur ve denge değişiklikleri olur.
8. Bilişsel ve öğrenme yeteneğinde azalma olur.

Parkinson Hastalığı sıklıkla 50 yaşın üzerinde görülür. Hastalık hareketlerde yavaşlık, kol ve bacaklarda sertlik, el, kol, çene, bacaklarda istirahat halinde iken titreme, yazıda küçülme, vücut duruşunda öne doğru eğiklik ve denge bozukluğu bulgularının hepsi ya da bir kısmının varlığı ile gider.