YAŞLI VE HASTA BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 12

Kafa travması sonucu primer ve sekonder hasarlar meydana gelmektedir. Primer hasarlar mekanik olarak beyin hücrelerinde meydana gelen durumlardır ve maalesef günümüz tıbbı bu durumların tedavisi için yeterli değildir. Fakat sekonder hasarları yaratan beyin kanaması, beyin ödemi, beyin kan akımında bozulma, kafa içi basınç artışı gibi durumlar tedavi edilebilir ve bütün dikkat bunlar üzerine verilmelidir.

DSÖ’ye göre yaşam kalitesi; kişinin yaşadığı kültür ve değer sistemleri çerçevesinde, amaçları, beklentileri, standartları ve ilgileri ile ilişkili olarak yaşamdaki pozisyonunu algılaması şeklinde tanımlanır. Bu tanım, fiziksel sağlık, psikolojik durum, bağımsızlık düzeyi, sosyal ilişkiler, çevresel özellikler ve ruhsal özellikler olmak üzere altı alanı içermektedir. Bu nedende doğru yanıt D seçeneğidir.

Özürlülük, kişinin fizyolojik, psikolojik, anatomik yapı ya da işlevlerindeki herhangi bir eksiklik ya da anormalliktir. Diz ekleminde zedelenme özürlülüktür. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Depresyon için; kronik hastalığı olan, son zamanlarda yakınlarını kaybetmiş olan, uyku bozukluğu olan, fiziksel olarak birden çok şikayeti olan yaşlılar risk grupları olarak tanımlanmıştır. Yeni boşanmış olanlar, eşinden ayrı yaşayanlar, işsiz olanlar, depresyon tanısı alanlar, alkol ve ilaç bağımlıları, ciddi tıbbi hastalığı olanlar, yalnız yaşayanlar ve eşini kaybedenler intihar için risk altında olan kişilerdir.

Yaşlılardaki en sık görülen işitme problemi olan “Presbiakuzi” (yaşlanmaya bağlı işitme kaybı); ilerleyici ve çift taraflı işitme kaybıdır. Diğerleri görme bozukluklarıyla ilgilidir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

‘Sıcak basması’ terimi aniden başın arkasından başlayan ve enseye, boyuna ve göğse doğru yayılan ve yine aniden biten, gün içinde çok çeşitli frekanslarda olabilen bir artmış vücut sıcaklığı hissidir. Genellikle birkaç saniye sürse de bazen dakikalar, nadiren de bir saate yakın sürebilir. Menopoz döneminin fizyolojik özelliklerindendir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Hastalıkların erken dönemde saptanması için yapılan yaklaşımlara “ikincil korunma” adı verilir. Hastalıkların daha belirti vermeden ya da silik belirtilerin olduğu bir evrede tanı ve tedavi edilmeleridir.Özellikle erken tanı koyulursa seyri değişebilen bazı kanser türleri açısından yaşlıların düzenli olarak sağlık kontrollerini yaptırmaları önemlidir. Yaşlı hastalarda kanser taraması, kişilerin yaşam beklentisi ve fonksiyonel kapasitesine göre değerlendirilir. Doğru yanıt B'dir.

Herhangi sağlık sorunu olmayan bir yetişkin için haftada beş kez en az otuz dakika süreli yürüyüş yapması yeterli egzersiz sayılır. Düzenli egzersiz tüm yaşlı bireylere önerilir. Ancak, sağlık sorunu olanlar egzersizden önce doktor kontrolünden geçmelidir.Yaşlılar kötü beslenme açısından risk grubu oluşturmaktadırlar. Uyku her ne kadar edilgen bir aktivite olarak algılansa da; yeterli uyku sağlığı geliştirmenin ve kronik hastalıkların önlenmesinin önemli bir ögesidir. Yaşlı nüfusta güneşten yeterli yararlanma oranı genç nüfusa göre düşük olup, vitamin D eksikliği yaygındır. Tütün ve alkol kullanımı ise sağlık için zararlıdır. Doğru yanıt D'dir.

Doğru seçenek C seçeneğidir. İlk yardımdaki ilk öncelik hastanın/kazazedenin hayati tehlikesini ortadan kaldırmaktır.

Doğru cevap E seçeneğidir. Hasta ya da kazazedenin bilinci kontrol eldir; bilinci kapalı ise ilk yardımın ABC, si uygulanır. ilk yardımın ABC’si : Havayolu açıklığının değerlendirilmesi, solunum yolunun değerlendirilmesi ve dolaşımın değerlendirilmesidir.

Doğru cevap B seneğidir. Epilepsi beyindeki nöronların elektriksel boşalımı sonucu ortaya çıkan anormal bir nörolojik durumdur.

Doğru cevap A seçeneğidir. İnme, epilepsi, hipertansiyon ve kalp krizi yaşlılarda sık karşılaşılan hastalıklardır. Disleksi bunlar arasında yer almaz.

Glaskow Koma skorlamasına göre hafif şiddette kafa travması 15-14, orta şiddette kafa travması 13-8, ağır şiddette kafa travması 3-8 arasında yer alır.

Doğru cevap D seçeneğidir. Epidermis, dermis ve cilt altı dokuların zarar gördüğü yanık türü 3. Derece yanık türüdür.

Doğru cevap C seçeneğidir. Diz eklemi çıkmaya en yatkın eklemler arasında yer almaz.

Doğru cevap D seçeneğidir. Düşme sırasında ayağın sabit kalması sonucu bükücü güçlerin etkisiyle oluşan yaralanmalar arasında yer alır.

Dengeden sorumlu yapılar; beyincik (ana sorumlu), vestibüler sistem ve derin duyular, kaslar ve ayaklardır.

Basma Fazı 1. İlk Değme (Topuk Vuruşu):Yürüme döngüsünün % 0-2’sini oluşturur. Basma fazının başlangıcı olup, ayak topuğunun yere değmesi ile başlar. Kalça 30° fleksiyonda, diz tam ekstansiyonda, ayakbileği nötral pozisyonda 90° dedir. Amaç ayağın önce topuk yere değecek şekilde yerle temasını başlatmaktır. Topuk yere ilk vurduğu anda gövde ayağın gerisindedir. Bu noktadan itibaren vücut ağırlığının basan ayağa transferi başlayacaktır. 2. Yüklenme (ayak tabanının yere teması): Yürüme döngüsünün % 2-10’unu oluşturur. Bu dönemde ayak tabanı tümüyle yere temas eder. Gövde ağırlığı, diğer ayak yerden kaldırılana kadar bu ayağa aktarılır. Kalça fleksiyondan ekstansiyona gelmektedir. Diz 20° fleksiyondadır. Ayak bileği 10° plantar fleksiyondadır. Aynı zamanda birinci çift destek fazıdır. Amaçlar ayağın tümünün yere temasının sağlanması , şokun karşılanması ve eşit dağılımı ve vücut ağırlığının bu bacak tarafından üstlenilmesidir. Ayak yere ilk değdiğinde uçak yere indiği anda oluşan darbeye benzer bir şok oluşur. Gövde ağırlığının %60'ı 0,02 saniyede basan ayağın üzerine yüklenir. Bu ani yüklenmenin etkileri kalça, diz ve ayakta oluşan şoku karşılayarak dağılımını sağlayan reaksiyonlarla azaltılır. 3. Basma Ortası Fazı: Yürüme döngüsünün %10-30’unu oluşturur. Kalça ve diz ekstansiyonda, ayak bileği dorsi fleksiyondadır. Amaç yerde sabit olan ayak üzerinde gövdeyi öne doğru ilerletmektir. Vücut ağırlık merkezinin vücudun arkasından öne doğru kaydığı ve stabilizasyonun büyük önem kazandığı bu dönemde vücut ağırlığının tümü yere basmakta olan bacak üzerinde bulunmaktadır ve gövde öne doğru ilerlemeye devam etmektedir. Bu dönemde vücut ağırlık merkezinin öne doğru hızı en aza iner, yüksekliği en üst ve en dış yan noktaya ulaşır. Aynı zamanda tek destek fazının başlangıcıdır. 4. Basma Sonu Fazı (topuğun yerden kalkması): Yürüme döngüsünün %30-50’lik bölümünü oluşturur. Kalça eklemi stabilize edilir ve 10° ekstansiyondadır. Diz ekstansiyondan fleksiyona gelir, ayak bileği plantar fleksiyondadır. Bu dönemde topuk yerden kalkar. Tek destek fazı bitmektedir. 5. Salınım Öncesi (parmakların yerden kalkması): Yürüme döngüsünun %50-60’ını oluşturur. Parmakların yerden kalkması ile sonlanır. Kalça ekstansiyonu, diz fleksiyonu ve ayak bileği plantar fleksiyonu artar. Bu dönemde gövde ağırlığı ekstremite üzerinden kalkar. Vücut, ayağın önüne geçer, öne ilerleme hızlanır. Amaç bacağı salınıma hazırlamaktır. Ayrıca ikinci çift destek dönemini oluşturur.

Normal yürümenin gerçekleşmesi için gerekli olan ön koşullar; denge, ilerleme, şokun absorbsiyonu ve enerji harcamasında tutumluluktur.

Adım analizi: Yürümenin zaman ve mesafe ile ilgili değerlerini (adım uzunluğu, adım genişliği, kadans, yürüme hızı gibi) ölçmek için kullanılır. Kişi ayak izinin çıkacağı bir zeminde yürütülerek bu değerler ölçülür. Ölçüm için hastanın tam bir salınım fazı yapması gerekmektedir. Kolay ve hızlı uygulanır ve maliyeti düşüktür, ancak kinetik ve kinematik analize izin vermez.