YAŞLI VE HASTA BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 11

Nüfusu büyüklüğü, dağılımı ve bileşimi açısından inceleyen ve bu özelliklerdeki değişimi etkileyen etmenleri değerlendiren çalışma alanı nüfus bilimdir (demografi).

(65 yaş ve üzeri nüfus sayısı / 0-14 yaş grubu nüfus sayısı) X 100 formülü yaşlanma indeksini verir.

E şıkkı yaşlılıkta sık görülen bir hastalık değildir.

Aşı, birincil koruma örneğidir.

E şıkkı Birleşmiş Milletlerin kabul ettiği yaşlı ilkeleri arasında gösterilemez.

Hormonal sisteme bağlı değişiklikler beyin hücrelerinin kaybı ya da fonksiyonlarındaki değişikliklere bağlı olarak beynin çalışmasında görülen değişikliklerdir.

Bu tetkikler kas hastalığının teşhisini koyabilmek için verilmiştir.

Bunlar yaşlılık döneminde görülen normal değişikliklerdir. Dikkatli bir değerlendirme yapılmazsa uyku bozukluğu olarak yorumlanabilir ve gereksiz yere ilaç verilebilir.

A şıkkı çünkü beyin hücreleri arasındaki bağlantı zihinsel yeti ile ilgilidir.

Biyolojik yaşlanma hızı herkeste aynı değildir. Pek çok etmen yaşlanma hızını etkilemektedir. Genetik özellikler, yaşanılan çevre, yaşam biçimi, ekonomik durum, beslenme özellikleri, sigara, alkol gibi alışkanlıklar, yaşanılan çevrenin kirliliği, var olan hastalıklar, geçirilen kazalar gibi faktörler yaşlanmada rol oynayabilen etmenlerdir.

Toplumda yaşlılık dönemi ile ilgili bazı ön yargılar, yanlış bilinen inanışlar şöyle sıralanabilir: Yaşlılarda fiziksel ve zihinsel gerileme kaçınılmazdır. Yaşlıların gereksinimleri birbirine benzemektedir. Üretkenlik ve yaratıcılık genç bireylere özgüdür. Modern toplumlarda yaşlıların deneyimlerinin pek önemi yoktur. Çoğu yaşlı sakin ve sessiz bir yaşam istemektedir. Yaşlıların temel gereksinimleri hastaneler ve hemşirelerdir. Yaşlılara sunulan hizmetler gençlere ayrılan kaynakları azaltmaktadır. Yaşlı bakımı için yapılan harcamalar kaynakların yok edilmesine yol açar. Yaşlılar modern çalışma alanları için uygun değildir. Yaşlılar yeni şeyleri öğrenemez. Yaşlılar her şeyden çekilmelidir. Yaşlılarla ilgili pek çok sorun kendiliğinden çözülür.

Bir toplumda çocuk ve genç nüfus azalıp erişkin ve yaşlı nüfus artıyorsa bu toplumun yaşlandığı ifade edilebilir. Toplum yaşlandıkça, yaşlı nüfus sayısal ve oransal olarak artarken, toplumda ortanca yaş da artar. Toplum yaşlanmasında rol oynayan birincil etmen doğurganlıktaki azalmadır. Toplumda bebek ölümlerindeki azalma ile erişkin yaşa ulaşan kişi sayısı artmaktadır.

İkincil koruma, henüz hastanın yakınmaları ortaya çıkmadan, hastalık belirginleşmeden önce hastalıklara erken tanı konulmasıdır. Hastalıklara erken tanı konulması düzenli ve sistematik olarak planlanan taramalarla yapılabilir. Taramada amaç hastalara kesin tanı koymak değil, hastalık olasılığı yüksek olan bireyleri belirlemektir. Bu bireylere daha sonra yapılacak ileri testlerle kesin tanı konulacaktır. Bu nedenle öncelikle hangi hastalıklar tarama programına alınmalı ve kimlerde bu program yürütülmeli buna karar verilmelidir.

Yaşlılarda ölüm nedenleri incelendiğinde ilk sırada kalp-damar hastalıklarının, ikinci sırada kanserlerin yer aldığı görülmektedir. Bunları solunum sistemi hastalıklarına bağlı ölümler izlemektedir.

Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) “Türkiye’de Yaşlıların Durumu ve Yaşlanma Ulusal Eylem Planı”nı hazırlamıştır. Bu planda Türkiye’de yaşlanma ve yaşlıların mevcut durumu çerçevesinde gerçekleştirilmesi gereken eylemler belirlenmiştir. Bu eylemler üç başlık altında toplanmıştır; ‘’yaşlılar ve kalkınma’’, ‘’yaşlılıkta sağlık ve refahın artırılması’’ ve ‘’olanaklar sunan, destekleyici ortamların sağlanması’dır. Yaşlılar ve kalkınma başlığı altında yaşlıların sosyal, kültürel, ekonomik ve politik katılımlarının ve karar verme süreçlerinin tüm aşamalarına katılımlarının sağlanması öncelenmiştir.

Aktif yaşlanma, Dünya Sağlık Örgütü tarafından 1990’ların sonlarında benimsenen, yaşam kalitesinin artırılmasını ve sağlıklı yaşam beklentisinin uzamasını amaçlayan bir kavramdır.Aktif yaşlanmanın belirleyicileri olarak sosyal belirleyiciler sosyal destek, şiddet ve istismar ve eğitimdir.

Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması-2008 sonuçlarına göre ülkemizde yaşlıların her iki cinsiyette de yapmakta en fazla zorlandıkları temel GYA banyo yapma ve yatağa yatma/ kalkmadır.

Altmış beş yaş ve üzeri yaşlı nüfusun genel nüfus içindeki oranına göre toplumlar şöyle gruplandırılmaktadır:
• genç toplum (65 yaş ve üzeri grup nüfusun %4 (yüzde dört)’ünden az)
• olgun toplum (65 yaş ve üzeri grup nüfusun %4-6.9 (yüzde dört- yüzde dokuz’u)
• yaşlı toplum (65 yaş ve üzeri grup nüfusun %7-10 (yüzde yedi- yüzde on’u)
• çok yaşlı toplum (65 yaş ve üzeri grup nüfusun %10 (yüzde on’undan çok)

E şıkkı % 10 (yüzde on'undan çok olduğu için doğru seçenektir.

Toplumda yaşlılık dönemi ile ilgili bilinen bazı önyargılardan birisi de yaşlıların gereksinimleri birbirine benzemesidir. Bu ihtiyaçların benzemediğini söyleyen D şıkkı doğru seçenektir.

Bağımlılık oranı 15-64 yaş grubundaki 100 kişi başına bağımlı nüfus sayısını gösterir. Diğerleri 65 yaş ve üzeri nüfus oranı dışında toplum yaşlanması hakkında fikir veren bir unsurdur?