YAŞLI VE HASTA BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 10

Zaman ve süreç olarak toplum yaşlanması ülkelere göre farklılıklar göstermektedir. Yaşlanma süreci en erken Kuzey Avrupa ülkelerinde başlamıştır; en geç ise Afrika ülkeleri bu süreci yaşamaya başlamışlardır. Yaşlanmada birincil rol oynayan etmen doğurganlıktaki azalmadır.

Devlet Planlama Teşkilatı tarafından yayınlanan bir kaynaktan alınan aşağıdaki şekilde (Şekil 1) çocuk (0-14), erişkin (15-64) ve yaşlı (65 yaş ve üzeri) nüfus oranlarının 1935-2050 yılları arasındaki değişimi görülmektedir. Yapılan projeksiyonlara göre 2050 yılında toplumdaki beş kişiden biri çocuk, biri yaşlı, üçü erişkin olacaktır.

Yaşlılarda ölüm nedenleri incelendiğinde ilk sırada kalp-damar hastalıklarının, ikinci sırada kanserlerin yer aldığı görülmektedir. Bunları solunum sistemi hastalıklarına bağlı ölümler izlemektedir.

Ülkemizde 2003 yılında yapılan Ulusal Hane Halkı Araştırması verilerine göre; yaşlıların %11.3’ü her gün sigara içmektedir; tüketilen günlük sebze-meyve sayısı 2.8’dir; %39.8’i hiç fizik aktivite yapmamaktadır; %56.6’sı hafif şişman-şişmandır.

Aktif yaşlanmanın belirleyicileri olarak şunlar vurgulanmaktadır: • ekonomik belirleyiciler (gelir, sosyal güvenlik, iş) • sosyal belirleyiciler (sosyal destek, şiddet ve istismar, eğitim) • davranışsal belirleyiciler (sigara, fiziksel aktivite, sağlıklı beslenme, alkol, ağız sağlığı, ilaç kullanımı, tedaviye uyum) • bireysel belirleyiciler (biyolojik ve genetik, psikolojik faktörler) • fiziksel çevre (güvenli konutlar, temiz su, temiz hava, güvenli besin) • sağlık ve sosyal hizmetler (sağlığın geliştirilmesi ve hastalıkların önlenmesi, tedavi edici hizmetler, uzun süreli bakım, ruh sağlığı hizmetleri) Toplumsal belirleyiciler aktif yaşlanmanın belirtilerinden biri değildir.

Kalıtım, eğitim düzeyi, kültür ve içinde yaşanılan toplum yaşlanma hızını belirleyen ana faktörlerdir.

Çekirdek, gövde, dentrit, akson ve sinaps bir nöronun parçalarıdır.

Diğer seçeneklerde verilen rahatsızlıklarda da benzer bulgular oluşsa da soru kökünde bulgular inme rahatsızlığını işaret etmektedir.

Damarsal demans beyin kanaması ve buna bağlı beyin dokusunun kaybı sonucu oluşmaktadır.

Kol ve bacaklarda sertlik Alzheimer hastalığındaki belirgin bulgulardan değildir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Sinaps, nöronların diğer hücrelerle bağlantı yerine verilen isimdir.

Atrofi beynin hacminde nöron kaybına bağlı olarak meydana gelen azalmayı ifade etmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yaşlılık hastalık demek değildir. Yaşlıklıkta verilen bakımda da temel amaç yaşlı bireylerin bütün gereksimlerini karşılamak değil kendine bakabilmesinin sağlanmasıdır. Ancak bazı yaşlı bireyler için bakım almak kaçınılmaz olabilir.

Yaşlılık döneminde ki kazalar ve yaralanmalar çeşitli sakatlıklara neden olmakta ve hatta bazen ölümcül seyredebilmektedir. Bu nedenle yaşlıların yaşadıkları ortamları güvenli kılacak önlemler alınmalıdır.

Yaş yada fiziksel kondüsyon durumu ne olursa olsun yaşlıların büyük çoğunluğu fiziksel aktivite düzeylerini orta düzeye çıkarmakta sorun yaşamazlar. Ancak herhangi bir kronik hastalık varsa (kalp hastalığı, şeker gibi) yada kilolu veya sigara kullananan bir yaşlı birey egzersize başlamadan önce doktor muayenesi olmalıdır.

II.tip diyabet yetişkinlikte başlar bu nedenle doğru yanıt "E" şıkkıdır. Diğer seçenekler I. tip diyabetin belirtileridir.

"C "şıkkı yalnıştır çünkü dolaşımı arttırmak için salıncaklı koltuk kullanılması önerilmektedir

Doğru yanıt "A " şıkkıdır çünkü bu risk faktörleri osteoporozda görülmektedir.

Doğru yanıt "C "şıkkıdır çünkü geçici idrar kaçırma durumları: şuur değişiklikleri, idrar yolu enfeksiyonları, psikiyatrik hastalıklar, hareketsizlik, kabızlık ve ilaçlar nedenlidir. Sürekli değildir.

Yaşamdan geri çekilme teorisi: İlk teorilerden birisidir. Burada tıpkı emeklilik olayında olduğu gibi kişinin yaşamdan ayrılması kavramı ön plandadır. Ve bu süreç son derece doğal ve kaçınılmazdır. Bu teoriye göre yaşlılar üstlerine düşen görevlerden yaşlandıkları gerekçesiyle el çekerken onların yerini daha genç elemanlar doldurur. Aslında çalışma hayatında yorulan yaşlı bu teoriye göre artık emeklilikle birlikte dinlenmeye başlamalıdır. Çok kabul gören bir teori değildir.