YAŞLI PSİKOLOJİSİ

Yardım arama davranışını olumlu etkileyen etmenler;
• Tanıdık ve güven duyulan bir yardım elemanına erişim durumu,
• Yardım sunan uzmana karşı olumlu algıların olması,
• Yardım arama davranışına dair önceki olumlu deneyimler,
• İlk temasta saygı, şefkat, etkin dinleme ve koşulsuz kabul gösterilmesi,
• Yardım arama/değişim için içsel olarak güdülenmek,
• Yüksek sosyo-ekonomik düzey,
• Tedavi/müdahale sürecine katılım konusunda denetim duygusuna sahip olmak
• Maddi olarak hizmetin karşılanabilir olması şeklinde ele alınabilir. Yardım arama tutumunu olumsuz etkileyen etmenler arasında ise;
• Utanma, zayıf görünme konusundaki isteksizlik, aptal, hastalık hastası birisi olarak görülme korkusu, insanların sorunlarını kendilerinin çözmesi gerektiğine dair inançlar,
• Belirtileri, sorunları normalleştirme çabası,
• Ruhsal hastalıklarla etiketlenme/teşhis edilme korkusu,
• Bozuk, sorunlu aile geçmişi,
• Sisteme veya yardım uzmanına duyulan güvensizlik,
• Yardım arama davranışına dair önceki olumsuz deneyimler,
• Mevcut yardımların varlığına dair bilgi/farkındalık eksikliği,
• Erteleme davranışı ve
• Depresyon/kaygı/madde bağımlılığı gibi bir soruna sahip olmak gösterilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Bellek kayıplarını azaltmak amacıyla yapılabilecek bazı çalışmalar vardır. Bu çalışmalar;
• Bellek geliştirme becerileri geliştirme,
• Korunan bellek işlevlerini en üst düzeyde kullanabilme becerisi geliştirme (bulmaca
çözme, kağıt oyunları, satranç, kelime oyunu oynama vb. etkinlikler),
• Bellek kayıplarına ilişkin korku ve kaygıyla başa çıkma becerisi geliştirme,
• Fiziksel ve zihinsel sağlığın korunması (fiziksel etkinlikler yapma, uğraşılar geliştirme
vb) şeklinde sıralanabilir.  Doğru cevap B'dir.

Yaşanılan duygusal yoğunluklar, yakın kayıpları, yalnızlık, hastalıklar, güç ve yeti yitimleri, değişen sosyal roller, kronik hastalıkların yaşanılması, ölüm kaygısı gibi ve benlik değerindeki azalma yaşlı bireyleri depresif belirtilere daha yatkın kılmaktadır. Yaşlı bireylerin yaşlı olmaya dair yükledikleri olumsuz anlamlar, inançlar (işe yaramıyorum, sevilmiyorum, değer görmüyorum vb.) depresif belirtileri yoğunlaştırmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yaşlılık danışmanlığının, terapisinin nihai amaçları her türlü farklı yaklaşım için geçerli olacak şekilde;
a. Umudu, kendine yeterlilik ve denetim duygusunu teşvik etmek,
b. Bakım veren kimse ya da kimselerle sağlıklı bir ilişki kurmak,
c. Anlam duygusuna bir açıklık kazandırmak,
d. Çevreyle yapıcı olumlu ilişkiler kurmak olarak sıralanabilir. Doğru cevap E'dir.

Psikodinamik terapiler bireyin bugünkü davranışının, sorunun altında bilinçaltı süreçlerin olduğunu ileri süren bir psikoterapi yaklaşımıdır. Öncülüğünü ünlü kuramcı Sigmund Freud’un bu yaklaşımının ana amaçları danışanın öz farkındalığını sağlamak ve geçmişin şimdiki davranışlarına olan etkisini görmesine yardımcı olmaktır. Diğer yaklaşımlara göre, nispeten daha uzun süren bir terapi yaklaşımıdır. Özellikle ölüm korkusunun altında yatan bilinç dışı süreçleri çalışmak içi bu yaklaşım uygun olacaktır.
Nesne ilişkileri çerçevesinde çocukluk dönemi yaşantılarına da odaklanılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yaşlılar kendi yaşadığı sorunlara benzer sorunları yaşayan akranlarla sorunlarını içten bir biçimde ele alma şansı yakaladıkları grupla psikolojik danışma/terapi ortamından oldukça fayda sağlayabilirler. Grup üye sayısı yetişkinlerde 8-12 kişi arasında değişmekte ve her hafta 90 dakikadan oluşan oturumlar gerçekleştirilmektedir. Etkileşim grubu, profesyonel liderin olmadığı kendi kendine yardım grupları (self-help groups) gibi çeşitleri bulunmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Psikiyatr: Psikiyatri uzmanı olabilmek için öncelikle tıp eğitimini tamamlamak, sonra tıp eğitimi sonrası uzmanlık eğitimini almak gerekiyor. Psikiyatrlar ruhsal sorunlara bağlı belirtileri ilaçlarla/farmakolojik araçlarla azaltmaya çalışırlar.

Klinik Psikolog: Klinik psikologlar, psikolojik (ruhsal) hastalıklarda belirtilerin azaltılmasında veya klinik düzeyde olmayan psikolojik zorlanmaların üstesinden gelinmesinde psikolojik görüşme, psikoterapi yöntemlerini kullanırlar.

Psikiyatrik Hemşire: Standart hemşirelik eğitiminin üzerine psikiyatri hemşireliği yüksek lisansı
yaparak uzmanlaşmış hemşirelerdir. Danışmanlık verme, ruh sağlığının uzun dönemli korunmasında destek verme ve hekimin önerdiği tıbbi tedavileri uygulama görevlerini yerine getirirler. Doğru cevap A'dır.

Sosyal Hizmet Uzmanı: Sosyal hizmet alanı, bilgi tabanına dayalı yöntemleri olan sosyal refah sisteminin kaynaklarını kullanarak bireylerin sosyal refahını geliştirmeye çalışan bir disiplin, bir meslek alanıdır. Sosyal hizmet uzmanı, insanların sorun çözme becerilerini geliştirme, insanlara kaynak, hizmet ve şanslar tanıyan sistemler ile ilişkilerini sağlama, bu sistemlerin etkili ve insancıl bir biçimde çalışmasını mümkün kılmak ve sosyal politikaların geliştirilmesine ve ileriye taşınması gibi işlevlerde bulunurlar. Bu unvanı almak için Sağlık Bilimleri Fakültelerine veya Sağlık Yüksekokullarına bağlı Sosyal Hizmet Programını tamamlamak gerekir. Sosyal hizmet uzmanları adından anlaşılacağı gibi çoğunlukla Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü’ne bağlı yaşlı bakım evlerinde ve diğer kurumlarda çalışırlar. Doğru cevap E'dir.

Ünlü filozof, düşünür Cicero (Sisero şeklinde okunur), meşhur eseri olan Yaşlılık (De Senectute) kitabında yazmıştır.

yaşlıya ve yaşlılığa karşı olumsuz tutumlar söz konusudur. “Ununu elemiş, eleğini asmış”, “Yaşı 70 işi bitmiş”, “Kurt kocayınca köpeklerin maskarası olur”, “Ölünce yer beğensin, kalınca el beğensin”, “Elin ermez, gücün yetmez”, “Ele şenlik olursun”, gibi atasözlerimiz toplumumuzda yaşlıya ve yaşlılığa dair olumsuz bakış ile ilgili ipuçları
vermektedir. Doğru cevap B'dir.