YAŞLI PSİKOLOJİSİ

Schaie

Akıcı zekâ

Bilgiyi işleme modeli

Sürekli dikkat

Uzun süreli bellek

Tekrar ya da diğer bilgilerle bağlantı kurarak gerçekleştirilen anlamlandırma
yoluyla iki biçimde işlenebilir.

Bilginin iyi kodlanması ile ilişkilidir.

Belirlilik; yaşamın ve onu yönetme yollarının belirliliği ve öngörülemezliği hakkındaki bilgi.

Bahsedilen aşama, yeniden birleşme aşamasıdır. Bilişsel çabanın nasıl harcandığı konusunda çok daha seçici olunan bir dönemdir. Bu dönemde bireyler yaşamlarında karşılarına sık çıkmayacak, çok kritik olmayan konularda yeni bilgiler edinmeye istekli değildirler. Bilgiyi edinirken anlamlılığı sorgularlar. Doğru cevap E'dir.

Örtük bellek daha çok otomatik olarak gerçekleştirilen beceri ve rutinlere ilişkin bilgiyi içerir. Örneğin, bilgisayarın nasıl kullanıldığı bilgisi örtük bellekte yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Dikkat, Seçici Dikkat, Bölünmüş Dikkat ve Sürekli Dikkat olmak üzere üç boyutta incelenmektedir. Seçici Dikkat dış çevreden gelen çok sayıda uyarıcıdan birine odaklanmayı, diğerlerini görmezden gelmeyi ifade etmektedir. Örneğin bu kitabı okurken sadece kitaba odaklanıp, etrafınızdaki diğer nesneleri, sesleri görmezden gelerek seçici biçimde dikkat edersiniz. Doğru cevap B'dir.

Günlük yaşamda ise bankamatikten para çekmek için uygun tuşlara zamanında basma konusunda yaşlı bireylerin sorun yaşaması bilişsel işlem hızının yavaşlamasıyla ilgilidir. Yaşla birlikte özellikle tepkiye karar vermede de yaşlıların yetişkinlere göre çok geciktiği görülmektedir. Doğru cevap D'dir.

Bilgelik gerçeğin ve bir şeyin nasıl yapılacağına dair bilgi ile yaşamın bilmezliğine, doğruların göreceliğine yönelik bilgileri içerir. Doğru cevap C'dir.

Soyut işlem sonrası düşüncenin de yeni deneyimler sonucu eski düşünce yapısının güncellenmesi ile oluştuğu göz önünde bulundurulduğunda bilgeliğin yaşla bağlantılı olarak geliştiği düşünülür. Ancak bilgelik yaşla birlikte otomatik gelişen bir özellik değildir. Doğru cevap A'dır.

Bölünmüş Dikkat, bize aynı anda birden fazla faaliyeti yapma olanağı sağlayan dikkattir. Örneğin bir yandan çorba karıştırıp bir yandan telefon ile konuşabilmeniz ya dahem ders dinleyip hem de not almanız bölünmüş
dikkatle mümkün olmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Açık belleğin yaşlanmadan çok daha fazla etkilendiği, buna karşın örtük belleğin çok daha az etkilendiği görülmektedir. Bu nedenle yaşlı bireyler ev adresleri ya da cep telefonu numaralarını hatırlamakta güçlük çekebilirler ancak arabanın nasıl kullanıldığı ya da bir müzik enstrümanın nasıl çalındığını çok daha kolay hatırlayabilirler. Doğru cevap E'dir.

bu özellikler bilgeliğin gelişimine etki eden faktörler arasındadır. Kronik hastalığa sahip olup olmamak ise bilgeliğin gelişimine etki eden bir faktör olarak gösterilmez. Doğru cevap D'dir.

Biliş bir bilgisayar olarak düşünüldüğünde bilişsel mekanikler bilgisayarın ‘donanımları’na, bilişsel pragmatikler ise ‘yazılımları’na karşılık gelmektedir. Nasıl ki bir bilgisayarın bir işlemi ne kadar hızlı yaptığı, verileri depolamak için ne kadar alanı olduğu bilgisayarın sahip olduğu donanımla ilgili ise insanın işlem hızı, belleği, verileri ayırma, kategorize etme ve koordine etme işi de bilişsel mekanikleri ile ilişkilidir. Bu mekanikler biyolojik yapı ile bağlantılı olduğu için yaşla birlikte gerileme göstermektedir. Bilişin yazılımları olan Bilişsel Pragmatikler ise okuma-yazma becerileri, dil anlama, profesyonel becerilerin yanı sıra yaşamı yönetmek için gerekli olan stratejilerin bilgisini de içerir. Bilişsel pragmatikler deneyim ve öğrenmeye bağlı olduğu için yaşla birlikte artma eğilimi gösterir. Doğru cevap D'dir.