YAŞLI PSİKOLOJİSİ

Gelişim Görevleri kavramı 1950’li yıllarda Robert Havighurst tarafından Bireyin yaşamının belli bir döneminde ortaya çıkan; başarıldığında bireyi mutluluğa kavuşturan, başarılamadığında ise mutsuzluğa sevk ederek diğer dönemlerde de zorluklar yaşamasına sebep olan davranışlar olarak tanımlanmıştır. Doğru yanıt B'dir.

Oral dönem: 0-1,5 yaşlar arasında bebeğin haz odağı ağız ve ağız bölgesidir. Çocuk bu dönemde dünyayı ağzıyla tanımaya çalışır, verilen her şeyi ya da eline geçirdiği herşeyi ağzına götürür. Doğru yanıt A'dır.

Psikanaliz, klasik Freud kuramından doğan, bireyin yaşam dönemlerindeki takılma ve saplanmaların ve aynı zamanda kişilik örüntülerinin
ortaya çıkarılmasını, bireyin bilinçdışı süreçlerinin bilinçli hale getirilerek içgörü kazandırılmasını amaçlayan oldukça detaylı olan profesyonel terapi yaklaşımıdır.

Erikson'un Psikososyal Kuramı'na göre Genç yetişkinlik döneminde (20’li yaşların başı ve 30lu yaşlar) bireyin başka insanlarla romantik veya genel anlamıyla
yakınlık kurması, sosyal ilişkilerinde süreklilik ve tutarlılık sergileyerek kişiler arası ilişkilerde başarılı olması bireyin aidiyet hissetmesine yol açar. Bireyler bu dönemde yakın ve kendilerini olduğu gibi paylaşabildikleri derin ilişkiler kuramazlarsa yalıtılmışlık ve yalnızlık hissederler. Dolayısıyla doğru yanıt E'dir.

Erikson'un Psikososyal Kuramına göre yaşam dönemleri ve her bir dönemin denk geldiği psikososyal gelişim evresi aşağıda belirtilmiştir.

Bebeklik Temel güven-Güvensizlik “Ben bana verilenim”
İlk çocukluk Özerklik-Utanç/Kuşku “Ben oluşturduğum şeyim”
Oyun çağı Girişimcilik-Suçluluk “Ben olacağımı hayal ettiğim şeyim”
Okul çağı Çalışkanlık-Aşağılık duygusu “Ben öğrenebildiklerimin tümüyüm”
Ergenlik Kimlik duygusu-Kimlik kargaşası “Ben kimim”
Genç Yetişkinlik Yakınlık-Yalıtılmışlık “Biz sevebildiklerimizin tümüyüz”
Yetişkinlik Üretkenlik-Durgunluk “Ben ürettiğim şeyim”
Yaşlılık Benlik bütünlüğü-Umutsuzluk “Ben geride bırakabildiklerimim”

Doğru yanıt C'dir.

Albert Bandura’nın (1925) öncüsü olduğu Sosyal Bilişsel Kuram gelişimde öğrenmeye, öğrenmede de çevresel etkenlerin önemine vurgu yapar. Bandura’ya göre bireyler gözlem yoluyla, taklit ederek ve model alarak öğrenirler. Örneğin bir çocuk annesinin yaşlılara sevecen ve yardımsever davranışlarını gözlediğinde bu davranışları yaşlılara veya kendi arkadaşlarına sergileyebilir.

Levinson Kuramı'nda kırklı yaşlardaki erkek bireylerin çözmesi gereken dört çatışma durumunu (1) gençliğe karşı yaşlılık, (2) yıkıcılığa karşı yapıcılık, (3) erkeksiliğe karşı kadınsılık ve (4) başkalarıyla birlikte olmaya karşı onlardan ayrı olma şeklinde ele almıştır. Doğru yanıt D'dir.

Roger Gould (1935-) ve çalışma arkadaşları hem “normal” hem de “psikiyatrik hastalığı olan” bireyler üzerinde yaptıkları araştırmada her iki grubun da gelişimsel açıdan benzer özellikler sergilediğini ortaya koymuşlardır. Gould’un kuramı da Levinson ve Vaillant’ın kuramı gibi yetişkin gelişimine odaklanır. Çocukluk döneminde bireylerin anne-babalarının onların hayatında olacağı ve onları koruyacaklarına ilişkin varsayımları olduğunu, olgunlaşmamış inanç kalıpları çerçevesinde olduklarını öne sürmektedir. Doğru yanıt A'dır.

Eklektik kuramsal yönelim, tek bir kuramın insan gelişimini açıklayamayacağı
düşüncesiyle, tek bir kuramı izlemek yerine her kuramın en iyi olduğu düşünülen
özelliklerini seçerek kullanmaya dayalı bakış açısıdır. Doğru yanıt C'dir.

Normatif Yaşa Bağlı Etki: Aynı yaş grubundaki bireylerin çoğu için kestirilebilir olan, benzerlikler gösteren etkiler demektir. Ergenlik ve menopoz gibi fiziksel süreçleri de, okula başlama, evlilik, emeklilik gibi çevresel süreçleri de kapsar.