YAŞLI BAKIMI İLKE VE UYGULAMALARI

Farmakokineti ilaçların vücuttaki emilimini, dağılımını, parçalanmasını ve atılımını ifade eder. Bir başka deyişle, organizmanın ilaca ne yaptığını inceler. Doğru cevap C şıkkıdır.

Aşağıda sıklıkla kullanılan ilaçların genel isimleri verilmiştir.
Analjezik: Ağrı giderici ilaçları ifade eder.
Antipiretik: Ateş düşürücü ilaçları ifade eder.
Antienflamautar: İltihabı azaltan, önleyen ilaçları ifade eder. İltihabı azaltarak ağrıyı da hafifletirler.
Antiemetik: Bulantı ve kusma belirtilerini gideren ilaçları ifade eder.
Antialerjik/ Antihistaminik: Vücuttaki alerjik belirtileri ortadan kaldıran ilaçlardır.
Antihipertansif: Kan basıncını düşüren veya düzenleyen ilaçları ifade eder.
Antidiyaretik: İshal belirtilerini önleyen ilaçlardır.
Laksatif: Kabızlıkta dışkılamayı kolaylaştıran ilaçlardır.
Antiasit: Mide asidinin olumsuz etkilerini önleyen, asidi tamponlayan ilaçlardır.
Diüretik: Vücuttan idrar atılımını arttıran ilaçlardır. Ödemi azaltmak için de kullanılır.
Antispazmodik: Özellikle düz kaslardaki spazmı/kasılmayı çözen ilaçlardır.
Antikoagülan: Kanın pıhtılaşmasını geciktiren, önleyen ilaçlardır.
Sedatif: Merkezi sisnir sistemini yavaşlatarak sakinleştiren ve yanı sıra uyku veren ilaçlardır.
Lokal anestezikler: Uygulandığı bölgeye etki ederek o bölgeyi hissizleştiren ya da duyarsızlaştıran ilaçlardır.
Antiepileptik: Epilepsi hastalığının tedavisinde kullanılıp epilepsi nöbeti geçirmeyi
önleyen ilaçlardır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Aşağıda sıklıkla kullanılan ilaçların genel isimleri verilmiştir.
Analjezik: Ağrı giderici ilaçları ifade eder.
Antipiretik: Ateş düşürücü ilaçları ifade eder.
Antienflamautar: İltihabı azaltan, önleyen ilaçları ifade eder. İltihabı azaltarak ağrıyı da hafifletirler.
Antiemetik: Bulantı ve kusma belirtilerini gideren ilaçları ifade eder.
Antialerjik/ Antihistaminik: Vücuttaki alerjik belirtileri ortadan kaldıran ilaçlardır.
Antihipertansif: Kan basıncını düşüren veya düzenleyen ilaçları ifade eder.
Antidiyaretik: İshal belirtilerini önleyen ilaçlardır.
Laksatif: Kabızlıkta dışkılamayı kolaylaştıran ilaçlardır.
Antiasit: Mide asidinin olumsuz etkilerini önleyen, asidi tamponlayan ilaçlardır.
Diüretik: Vücuttan idrar atılımını arttıran ilaçlardır. Ödemi azaltmak için de kullanılır.
Antispazmodik: Özellikle düz kaslardaki spazmı/kasılmayı çözen ilaçlardır.
Antikoagülan: Kanın pıhtılaşmasını geciktiren, önleyen ilaçlardır.
Sedatif: Merkezi sisnir sistemini yavaşlatarak sakinleştiren ve yanı sıra uyku veren ilaçlardır.
Lokal anestezikler: Uygulandığı bölgeye etki ederek o bölgeyi hissizleştiren ya da duyarsızlaştıran ilaçlardır.
Antiepileptik: Epilepsi hastalığının tedavisinde kullanılıp epilepsi nöbeti geçirmeyi
önleyen ilaçlardır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Lavman rektal yoldan uygulanmaya uygun üretilmiş solüsyonlar veya çözeltilerdir. Küçük hacimli 100-150 ml’lik olanlarına enema denir. Kullanıma hazır olanları olduğu gibi kullanmadan hemen önce hazırlanması gereken şekilleri de vardır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Tablet hazırlanan ilaç etken maddelerinin yardımcı maddelerle karıştırıldıktan sonra özel makinalarda sıkıştırılarak disk veya oval şekil verilerek oluşturulan ilaç şeklidir. Ağız yolu ile kullanılırlar. Çoğunlukla su ile içilerek kullanılmakla beraber, ağızda çiğnenen ya da emilen çiğneme tableti ya da pastil şeklinde veya suya atılarak eritildikten sonra içilen efervesan tablet şeklinde olanları da vardır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Supozituvar halk arasında fitil olarak da bilinir. Rektuma uygulanan, vücut sıcaklığında
eriyen kakao yağı, gliserin veya bitkisel yağlarla konik şekil (mermiye benzer) verilerek
hazırlanan ilaç şeklidir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Dilaltı kılcal damar ağı yönünden zengindir. Emilim çabuk olur ve ilacın etkisi dakikalar içinde başlayabilir. Bu yolla alınan ilaçların emilim süresi yaklaşık 3-5 dk’dır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Deri içi enjeksiyon ilacın epidermis ve dermis tabakası arasına verilmesi işlemidir. İntradermal/intracutan enjeksiyon da denir. Verilen ilaç ve ilacın verildiği bölge itibarı ile çok hassasiyet gerektiren bir uygulamadır. Genellikle tanı veya test amacıyla uygulanır. BCG (verem aşısı) aşısı bu yolla uygulanır. Bu yolla verilen ilaç miktarı çok az, ancak çok toksiktir. İlaç deri içine verilmezse uygulama hatalı kabul edilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Damar içine ilaç verilebileceği gibi damara özel iğneler yerleştirilerek sıvı tedavisi de verilebilir. Damar içine büyük miktarlardaki sıvının uzun sürede verilmesi işlemine infüzyon denir. Doğru cevap A şıkkıdır.

İlerleyen yaşla beraber böbreklerde nefron kaybı oluşur ve böbrek kütlesi azalır. Bunun yanı sıra böbrek kan akımının azalmasısöz konusudur. Bu durumda böbreklerden atılan ilaçların (özellikle suda çözünen ilaçlar) eliminasyonu yavaşlar, yarılanma ömürleri uzar, kan konsantrasyonları yükselir ve buna bağlı olarak toksisite riski artar. Böbrek hastalıkları olan yaşlının böbrek fonksiyon testlerine göre doktoru tarafından ilaç ve doz ayarlaması yapıldıktan sonra ilaçlar kullanılmalıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Farmakoloji, teşhis, korunma ve tedavi için kullanılan ilaçları inceleyen bilim dalı olarak tarif edilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Farmakokineti ilaçların vücuttaki emilimini, dağılımını, parçalanmasını ve atılımını ifade eder. Doğru cevap A seçeneğidir.

İlacın bireyde ağır, ciddi veya ölüme yol açabilen yan etkilerine toksik etki ismi verilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Karaciğer kimyasal olarak ilacı başka maddelere dönüştürür, zararlı maddeleri zararsız hâle getirir. Dönüştürülen bu maddelerin bir kısmı vücuttan atılır. İlaçların vücuttan atılımı büyük oranda böbrekler yoluyla olmakla beraber, akciğerler aracılığı ile solunumla, ter bezleri, tükürük ve anne sütü ile atılabilmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Ticari isim; ilacı üreten firmanın ürettiği ilaca verdiği özel isimdir. Üretici firma tarafından hazırlanan özel ilaç kutularının üzerinde genellikle en büyük puntolarda yazılı olarak yer alır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Antiemetik: Bulantı ve kusma belirtilerini gideren ilaçları ifade eder. Doğru cevap E seçeneğidir.

İlaçlar vücuda kolay alınabilmesi için değişik şekil/forma getirilerek üretilmişlerdir. Bu ilaç şekilleri 3 grupta incelenir. Sıvı ilaç şekilleri, yarı katı ilaç şekilleri, katı ilaç şekilleri. Doğru cevap D seçeneğidir.

Pomad ve Emülsiyon, yarı katı ilaç şekilleridir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Nişastadan yapılmış yassı iç içe geçen koruyucular içine toz veya sıvı hâldeki ilaçların yerleştirilmesiyle hazırlanan ilaç şekli kaşe dir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Enteral yol ilacın sindirim kanalı içine verilmesini ifade eder. Doğru cevap B seçeneğidir.