YAŞLI BAKIMI İLKE VE UYGULAMALARI

İlaçların canlılar üzerindeki etkilerinin veya etki mekanizmalarının incelenmesidir. Doğru cevap D'dır.

Antienflamautar: İltihabı azaltan, önleyen ilaçları ifade eder. İltihabı azaltarak ağrıyı da hafifletirler. Doğru cevap B'dir.

Süspansiyon: Katı hâldeki etken maddenin bir sıvı içinde çözülüp küçük partiküller şeklinde dağılmasıyla hazırlanır.Doğru cevap E'dir.

Draje: Tablet şeklindeki ilaçların hasta tarafından alınmasını kolaylaştırmak için üzeri koruyucu şeker veya renkli tadlandırıcılarla kaplanarak elde edilen ilaç şeklidir.Doğru cevap A'dır.

Ovül: Vajinaya uygulanmak üzere oval şekilde supozituvar gibi hazırlanmış ilaçlardır.Doğru cevap C'dir.

Rektal yolla alınan ilaçların emilim süresi yaklaşık 5-30 dk’dır. Doğru cevap A'dır.

Deri/Cilt Altı Enjeksiyon: İlacın derinin subkutan tabakasına verilmesi işlemidir. Subkutan enjeksiyon da denir.Doğru cevap C'dir.

Yaşlılarda en çok kullanılan ilaç grubu kardiyovasküler sistem ilaçları, analjezik-antienflamatuar ilaçlar ve endokrin sistem ilaçlarıdır. Doğru cevap E'dir.

İlaçlarla ilgili herhangi bir zehirlenme durumu söz konusu ise Zehir Danışma Merkezi “114” ü arayınız. Doğru cevap D'dir.

Yaşla birlikte değişen fonksiyonlar içerisinde ilaç etkisini değiştiren en önemli faktör böbreklerden atılımdır. Doğru cevap C'dir.

İlaç, hastalıkların tedavisinde veya hastalığa bağlı ortaya çıkan bulguları ortadan kaldırmak için kullanılan maddelerdir. Halk arasında çok geniş bir anlamda kullanılmakla beraber ilaç, içerisinde bir veya birkaç etkili madde içeren, hastaya uygulanabilecek şekle konmuş tedavi edici maddelere denir.

İlaçların canlılar üzerindeki etkilerinin veya etki mekanizmalarının incelenmesidir. Başka bir deyişle, ilaçların organizmaya neler yaptığını inceleyen bilim dalı Farmakodinamidir.

Ticari isim: İlacı üreten firmanın ürettiği ilaca verdiği özel isimdir. Üretici firma tarafından hazırlanan özel ilaç kutularının üzerinde genellikle en büyük puntolarda yazılı olarak yer alır.

Sıvı ilaç şekilleri Çözelti /Solüsyon, Enjeksiyonluk Çözelti/Solüsyon, Süspansiyon, Şurup, Damla, Losyon, Lavmandan oluşmaktadır.

İnhalasyon Yoluyla İlaç Uygulama: Çok küçük molekülleri olan, kolay buharlaşabilen ilaçların solunum sistemine verilerek akciğerlerden emilip dolaşıma katılması ile gerçekleşen ilaç uygulamasıdır. Özellikle genel anestezi için uygulanan ilaçların bir kısmı bu yolla verilir.

İlaçların korunması veya saklanmasında belirlenmiş özel yerler olmalıdır. İlaçlar hastane ortamı veya kurumlarda ayrı bir odada ve oda içinde bulunan dolaplarda saklanmalıdır. Özel reçete ile verilen ilaçlar kilitli dolaplarda tutulmalıdır. Buzdolabı veya karanlık ortamda saklanması gereken ilaçlar uygun şekilde korunmalıdır, koruyucu kutularından çıkarılmamalıdır.  İlaçlar kullanılmadığı zamanlarda paketi ya da kutusundan çıkarılmadan kendi ambalajında, prospektüsü ile birlikte tutulmalıdır. Dolaplar temiz ve
düzenli olmalıdır. Dolaplar ya da ilaçların bulunduğu ortam çok sıcak olmamalı, serin ve kuru ortamlar olmalıdır

ilaçların kullanımı ile ilgili dikkat edilmesi gerekenler aşağıda verilmiştir.
• Hekim tarafından reçete edilmemiş ilaçlar kesinlikle uygulanmamalıdır.
• Hekimin bilgisi olmadan yaşlının kullandığı ilaçlara başka bir ilaç eklenmemelidir.
• Hekim olmayan kişilerin tavsiyesi ile ilaç kullanılmamalıdır.
• İlaçları uygularken ilaca özel kullanım özelliklerine uyulmalıdır. Bunun için kullanmadan önce her ilacın prospektüsü okunmalıdır.
• Uygulanan ilaçla ilgili istenmeyen bir etki görüldüğünde hekime haber vermek gerekir.
• İlaç uygulamadan önce yaşlının herhangi bir ilaç alerjisi olup olmadığı sorgulanmalıdır.
• İlacın dozu hekim bilgisi dışında değiştirilmemeli veya durdurulmamalıdır (Erol,
2013; Dökmeci, 2007)

Yaşlılara çok çeşitli gruptan ilaç reçete edilmektedir. Çoklu ilaç kullanımı kaçınılmaz ise ilaç-ilaç, ilaç-besin ve ilaç-hastalık etkileşmeleri göz önünde bulundurulmalıdır.

Yaşlı hastalarda bilişsel fonksiyonlarda gerileme, unutkanlık, görme keskinliğinde azalma, diğer bedensel yetersizlikler gibi sorunlar nedeniyle ilaçların birbirleri ile karıştırılması,
eksik ilaç dozu alma ve hatta doz aşımları ortaya çıkabilir.

Yaşlı bireyde akılcı ilaç kullanımına yönelik ilkeler şunlardır.
• İlaç tedavisinin gerekli olup olmadığı değerlendirilmeli,
• Kullanılmakta olan ilaç, sigara ve alkol gibi maddeler bilinmeli,
• Reçeteye yazılan ilaçların farmakolojik özellikleri bilinmeli,
• Yaşlılarda tedaviye düşük doz ile başlanmalı,
• Doz, ilaç kombinasyonları ve tedaviyi sonlandırma dikkatle belirlenmeli,
• Yaşlının uyumunu kolaylaştırmak için tedavi mümkün olduğunca basitleştirilmeli,
• Tedavi düzenli olarak gözden geçirilmeli,
• Tedavi mümkün olduğu kadar basitleştirilmeli,
• Hastanın gereksinimi olmayan ilaçlar tedaviden çıkarılmalı,
• Her ilacın yeni sorunlar yaratabileceği akılda tutulmalıdır (Özer, Özdemir, 2009; Kutsal, 2011; Özkaçar, Kartal, 2010).