YAŞLI BAKIMI İLKE VE UYGULAMALARI

Pelvik Taban Kas Egzersizleri

Pelvik taban kas egzersizleri ilk kez 1948 yılında Arnold Kegel tarafından tanımlanmıştır. Kegel egzesizleri olarak ta bilinen bu egzersizler, kognitif (bilişsel) fonksiyonun bozulmamış olduğu yaşlılarda stres ve sıkışma tipi inkontinansta etkili olmaktadır. İnkontinans gelişminin önlenmesi ve tedavisinde pelvik taban kaslarının ve üretral ve anal sfinkterlerin güçlendirilmesi için perianal bölgedeki kasları kasma ve güçlendirme hareketleridir.

Yaşlılarda Üriner Sistem Enfeksiyonları İçin Hazırlayıcı Faktörler

• Kronik hastalıkların sıklığının artması (diyabet, parkinson vb.),

• Antibiyotiklerin sık kullanımı, • Enfekte bası yaraları,

• İmmünosüpresyon (bağışıklık sisteminin baskılanması),

• Kognitif (bilişsel) yetersizlik, • Hareketsizlik,

• Yetersiz mesane boşalması,

• İdrar ve gaita kaçırma,

• Ped kullanma,

• Perineal hijyeni sağlamada yetersizlik,

• Yetersiz sıvı alımı/dehidratasyon (sıvı kaybı),

• Üriner kateter kullanım sıklığının artması,

• Diğer genito-üriner sistem problemlerinde artış,

• Kadınlarda üriner sistemin anatomik yapısından dolayı (üretra daha kısa, üretral meatüs vajina ve anüse yakın) erkeklere oranla üriner sistem enfeksiyonlarının gelişme riski daha yüksektir (Akdemir ve Birol, 2003).

Korteks renalis: Böbreğin en dış kısmıdır ve koyu renkli olup kapsül adı verilen bağ dokudan yapılmış koruyucu bir örtü ile sarılmıştır. Kortekste süzme görevini gerçekleştiren nefronlar bulunur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Mesane; idrarı toplayıp depolayan, genişleme yeteneği olan kesedir. En dışta periton, ortada düz kaslarda oluşan kas tabakası (detrüsor) ve en içte epitelyum tabakası olmak üzere üç tabakadan oluşmuştur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Su, tuz, üre, ürik asit ve kreatinin gibi protein atıklarından oluşmuştur. Sarı renk hemoglobinin parçalanması sonucu açığa çıkan ürokrom pigmentlerinden ileri gelir. Ayrıca alınan diyet ve ilaçlara bağlı olarak da idrarın rengi değişir. İdrarın rengi genelde berraktır fakat bazı hastalıklar ve alınan ilaçlara bağlı rengi bulanıklaşabilir. Uzun süre bekletilen idrarda bakteriler tarafından ürenin amonyağa dönüşmesi sonucu keskin bir amonyak kokusu görülür. İdrarın % 95-96’sı su, kalanı çözünmüş maddelerdir. Normal idrarda glukoz (kan şekeri) ve plazma proteinleri bulunmaz. Doğru cevap D seçeneğidir.

Mesanenin boşalma fonksiyonunun normal gerçekleşebilmesi içinse; yeterli ölçüde kontraksiyon yapacak bir mesanenin olması, idrar akımına engel olabilecek bir tıkanıklılığın bulunmaması, mesane ile üretra arasında sinerjinin sağlanması (mesane kasılırken üretranın gevşemesi), tuvaleti kullanabilme ve giyinip soyunabilmek için yeterli mobilite ve el becerisi, tuvalet ihtiyacının farkına varıp tuvaleti bulabilmek için yeterli kognitif (bilişsel) fonksiyon, çevresel veya yan etkileri nedeniyle normal boşalma fonksiyonunu engelleyen faktörlerin olmaması ve kuru kalmaya yönelik motivasyon gereklidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Üriner inkontinas, frequency, ürgensi, noktüri depolama semptomlarıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Noktüri; Gece idrar yapmak için bir veya daha  fazla uyanmadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Üriner Sistem Enfeksiyonlarında bakım girişimleri;

Perineye sıcak uygulama (ağrı, spazm için),

Sıvı alımını artırma

Üriner kanal iritanlarından kaçınma (çay, kahve, alkol, kola, turunçgil, baharatlar vb.),

Mesanenin her 2-3 saatte bir boşaltılması için hastayı cesaretlendirme

İlaçların önerildiği şekilde alınmasını sağlama,

Yeterli düzeyde istirahat edilmesini sağlama

Doğru cevap C seçeneğidir.