YAŞLI BAKIMI İLKE VE UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 10

Korteks beyin ölümünde; solunum vardır, beden sıcaklığı ve kan basıncı normaldir.
Ancak bireyin bilişsel işlevleri; bilme, öğrenme, anlama, yargılama, cevap verebilme yetenekleri kaybolmuştur.

Beyin sapı ölümünde; kalp durması bunun sonucunda da dolaşım yetmezliğine bağlı
tüm beyin ölümü gerçekleşir. Beyin sapı ölümlerinde beynin daha üst bölümlerinde elektriksel hareketlilik olsa bile birey ölü olarak kabul edilir.

45-65 yaş arası dönemde; kişi kendi ölümünü kabullenir. Ebeveyn ve yaşıtlarının ölümüyle karşı karşıya gelindiğinde ölüm korkusu en yüksek düzeyde yaşanır. Ruhsal iyilik hâliyle ölüm stresi en az düzeyde yaşanır.

Kesin Ölüm Belirtileri
• Kalp atışı yoktur.
• Solunum durmuştur.
• Pupillalar genişlemiştir.
• Refleksler kaybolmuştur.

"A. Mesane ve bağırsak inkontinansı gelişebilir." Ölümü Yaklaşan Hastada Gözlenebilecek Belirtiler arasındadır.

Terminal hastalık ise büyük bir olasılıkla kısa sürede ölümü beklenen tedavi edilemeyen ya da geriye dönüşsüz bir durumu anlatmaktadır.

Yorgunluğu olan hastada bakım:

Yaşamın sonuna yaklaşan hastalarda görülen en rahatsız edici belirtilerden biride güçsüzlük ve yorgunluktur. Kanser ve diğer kronik hastalıklarda ortaya çıkan bu belirtinin nedeni, doku oksijenlenmesinin azalmasıdır. Güçsüzlüğün ve yorgunluğun fiziksel nedeni ağrı, enfeksiyonlar ve uykusuzluktur. Psikolojik nedeni ise anksiyete ve depresyondur. Bu hastaların dinlenmesi sağlanmalı, temel ihtiyaçlarının giderilmesine yardımcı olunmalıdır.

Tromboz (damar içinde oluşan pıhtı) ve patolojik (anormal) cilt bulguları olan
hastada bakım:

Terminal dönem hastalarında dolaşım bozukluğuna bağlı olarak nekroz
(ölü doku, yara) ve trombozlar gelişebilir. Yatağa bağımlı hastalarda ise en önemli sorun yatak yaralarıdır. Hastalara sık sık pozisyon değişikliği yapılır. Mümkünse hastalar hareket ettirilir, basınç noktalarına simitler konur ve masaj yapılır.

Palyatif bakım, hastanın medikal, emosyonel, sosyal ve manevi ihtiyaçlarını karşılar.

Hospice terimi; ölüme yaklaşırken maksimum yaşam kalitesini amaçlayan bakım felsefesini ima eder. Hospis bakımı yaşam sonuna altı aydan az kala verilen bir palyatif bakım formudur. Hastanın fiziksel, emosyonel ve ruhsal bakımını ve ölüm sonrası aileye destek konularını içerir.

Palyatif Bakım Sırasında Karşılaşabilecek Sorunlar
1. Progresif hastalıkla ilişkili belirsizlik ve korku,
2. Hastalıklarda küratif tedaviden ziyade palyatif tedavinin uygulanması,
3. Hastaların tedaviye devam süresince hasta ve aile reaksiyonlarına göğüs germe,
4. Hekimin maruz kaldığı stres nedeniyle çalışma dışındakilerle iletişim zorluğu,
5. Ölüm korkusu,
6. Ölmekte olan kişiyle yetersiz iletişim kurma; tedavide, ağrı kontrolünde, fiziksel ve
psikolojik semptomların tedavisinde yetersiz kalma,
7. Diğer bakım elemanları ile yetersiz iletişim kurma,
8. Bakımın amacı hakkında anlaşmazlık; kendiyle, hastayla, aile ile, meslek arkadaşlarıyla anlaşmazlık,
9. Hekimin, meslektaşlarının, hasta ve ailenin gerçek dışı beklentilerinin olması,
10. Karar vermekte zorluk.

Yas normal insan reaksiyonu olmasına rağmen, sorunlu üzüntü ve yas reaksiyonları görülebilir. Üzüntüye bağlı özellikle yaşlılarda fiziksel ve mental problemler ortaya çıkabilir. Yaşlı kişilerde komplike yas görülebilmesi için bazı risk faktörleri tespit edilmiştir. Bunlar: Ölümün tipi (ani,beklenmedik), uzamış hastalığın sonucu olan ölüm,yoksun kalan ve ölen arasında premorbit ilişki (Premorbit: Hastalık gelişiminden önce) aynı zamanda oluşan stres, yoksun kalan kişinin mental sağlığı ve sosyal destekten mahrum olması şeklinde sıralanabilir.

Böbrekler abdomenin arka duvarında columna vertebralisin her iki yanında, sağ ve sol tarafta yer alan, fasulye biçiminde organlardır. Böbrek kesiti incelendiğinde üç farklı yapıdan oluştuğu görülür.

Sinüs renalis: Böbreğin orta kısmındaki boşluktur. Doğru cevap C'dir.

Medulla renalis: Korteksin altında yer alan bu bölümde idrarın böbrek pelvisine boşalmasını sağlayan kanallar bulunur. Çizgi görünümlü piramitler şeklindeki bu kanallar papilla renalis olarak adlandırılır. Bunlar kaliks renalis adı verilen oluşumlara açılır. Doğru cevap B'dir.

Mesane (İdrar Kesesi) İdrarı toplayıp depolayan, genişleme yeteneği olan kesedir. Doğru cevap D'dir.

Üreterler idrarı böbreklerden idrar kesesine taşıyan yapılardır. Doğru cevap C'dir.

Yaşlılıkla birlikte üriner sistemde ortaya çıkan fizyolojik değişiklikler aşağıda sıralanmıştır.Böbreklerin kütlesi ve fonksiyonel glomerül sayısı azalır.Renal korteksteki kan damarlarındaki atrofiye bağlı olarak böbreklere olan kan akımı azalır.Glomerüler filtrasyon hızı düşer ve 80 yaşında %50 oranında azalmış olur.Detrüsor kasının daha az kontraktil olması ve kısmen düzensiz kasılması nedeniyle yaşlı bireylerde mesanenin tamamen boşalamaması, istemsiz mesane kasılmaları gibi sorunlar gelişir. Mesanenin tam boşaltılamaması, rezidüel idrar miktarının artmasına ve idrar yolu enfeksiyon sıklığının artmasına neden olur.İdrar yapmayı kontrol eden pelvis taban kasları zayıflar. Bu durum idrar inkontinansınaneden olur. Mesanedeki reseptörlerin yaşla birlikte duyarlılığı azalır. Yaşlılar, mesanenin %90’ı dolmadan idrar yapma isteğinin farkında olmazlar.Kadınlarda kollajen doku ve östrojen seviyesindeki azalmaya bağlı olarak vajinal ve üretral dokuda küçülme (atrofi) gelişir, üretral sfinkter zayıflar.Üretral basınç düşer, üretra kısalır. Erkeklerde prostat bezinin büyümesi (hipertrofi) üriner obstrüksiyonuna (tıkanıklığa) yol açarak idrar retansiyonu ve enfeksiyon riskini arttırır. Prostat ile anatomik ilişkilerinden dolayı hipertrofi, üretrada tıkanıklığa (obstrüksiyona) yol açabilmekte, böylece idrar akımı etkilenmektedir. Azalmış östrojen düzeyleri vajinada pH değişikliklerine yol açarak escherichia coli (koli basili) kolonizasyonu ve idrar yolları enfeksiyon riskinde artışa neden olur. Böbreğin idrarı konsantre etme, sodyum tutma yeteneğinde azalma ve susuzluk algılanmasında bozulma nedeniyle sıvı elektrolit dengesizlikleri gelişir. Mesane kapasitesi azalır; mesane kasları kendiliğinden kasılarak idrar yapma hissi uyandırır, geceleri sık idrara çıkma (nokturnal poliüri) görülebilir. Doğru cevap D'dir.

Üriner inkontinans: İstemsiz idrar kaçırmadır. Doğru cevap B'dir.

Ürgensi: Ertelemesi zor olan ani idrar yapma isteğidir. Doğru cevap C'dir.

Zorlanma: İdrar akışını başlatmak, devam ettirmek ve geliştirmek için kullanılan kas çabası. Doğru cevap C'dir.

Komplike Olmayan Sistitin Belirti ve Bulguları