Yetişkinlik

Yetişkinlik ebeveynlik sorumluluğunun alındığı, bir erkeğin ve kadının bir diğerinin güçlü ve zayıf yönlerini kabul ettiği ve enerjilerini ortak amaçlar doğrultusunda birleştirdiği bir dönemdir.

1. Genç yetişkinlik
2. Orta yetişkinlik 
3. Geç yetişkinlik veya yaşlılık

• Kimlik arama dönemidir.
• Değişkenlik dönemidir.
• Kişinin kendine en çok odaklandığı dönemdir.
• Olanaklar dönemidir.
• Ergenlik ve yetişkinlikte bir geçiş ve ara dönemdir.

• Eş seçimi,
• Eşle birlikte yaşamayı öğrenme,
• Bir aile kurma,
• Çocuk yetiştirme,
• Ev idare etme,
• Bir uğraş başlatma,
• Vatandaşlık sorumluluklarını yerine getirme,
• Uygun bir toplumsal gruba katılmadır.

• Yetişkin vatandaşlık ve toplumsal sorumluluğa ulaşmak
• Ekonomik bir yaşam standardı vermek ve sürdürmek
• Çocukların sorumlu bir yetişkin olmalarına yardım etmek
• Yetişkinlere özgü boş zaman etkinlikleri geliştirmek
• Birey olarak eşiyle özdeşleşmek
• Orta yaşın fizyolojik değişikliklerini kabul etmek ve buna uyum sağlamak
• Yaşlı anne babaya uyum sağlamak

Genç yetişkinlik döneminin başlangıcı olarak yaygın kabul gören kriter, kişinin tam zamanlı ve sürekli bir işe başlamasıdır.

Genç yetişkinlik dönemi; fiziksel olarak performans ve becerilerin tavan yapması aynı zamanda da fiziksel performans ve gücün azalmaya başlamasını barındırmasından dolayı dikkat çeken bir dönemdir.

• Obezite ve Diyet
• Bağımlılık
• Cinsellik ve Cinsellikle İlgili Sorunlar
• Tecavüz ve Taciz

Genç yetişkinlik dönemindeki en önemli bilişsel gelişim, ergenlikteki iki kutuplu düşünme örüntülerinin yerini farklılıklara saygı ve çeşitliliğe bırakmasıdır. Her bir insanın farklı bir bakış açısına sahip olduğunun anlaşılması bu döneme denk gelir.

• Başarma Evresi,
• Sorumluluk Evresi,
• Yönetim Evresi,
• Yeniden Bütünleştirme Evresidir.

Erikson’un psikososyal gelişim aşamalarından “yakınlığa karşı izolasyon” tam olarak genç yetişkinlikte yaşanan yaşam krizlerine denk gelmektedir.

Orta yetişkinlik döneminde yaşanan fiziksel değişimler ile bozulmaya başlayan sağlık bireyler üzerinde farklı etkiler bırakabilir. Bazı kişiler bu değişimlerden çok fazla etkilenmezken bazı kişiler bu değişimler karşısında üzüntü, depresyon ve endişe duyabilirler. Bu nedenle bu değişimlere verilen tepkilerin iyi değerlendirilmesi gerekir.

Erikson’un psikososyal gelişim aşamalarından “üretkenliğe karşı durgunluk”, orta yetişkinlik döneminde duyuşsal ve sosyal gelişimi açıklar.

• Özgürlük/sınırlar arasında denge kurmak için ebeveyn-çocuk ilişkilerinde değişiklikler olması,
• İş, yaşam ve evlilik sorunları üzerinde yeniden odaklanma
• Yaşlı nesil ile ilgilenmeye başlanmasıdır.

• Gençlerin çalışma, okul ya da evlilik yaşamına katılmalarını fark etme,
• Destekleyici bir ev ortamını sürdürme,
• Evliliği yeniden oluşturma,
• Çocukların eşleri ve onların büyük çocukları dahil aileyi yeniden düzenleme,
• Ebeveynlerin yaşlanması ile ilgilenme olarak belirtilir. 

1. Bilgeliğe Değer Vermeye Karşı Fiziksel Güçlere Değer Verme
2. İnsan İlişkilerinde Cinselleştirmeye Karşı Sosyalleşme
3. Duygusal Esnekliğe Karşı Duygusal Fakirleşme
4. Zekâ Esnekliğine Karşı Zekâ Katılığı

Orta yaş krizi; güçlü bir değişim isteği ile güdülenen orta yaş (40-60 yaş) döneminde ortaya çıkan duygusal bir karmaşa dönemidir. Kavramın orijinali aslında erkeklerin yaşadığı bir kriz olarak kabul görmüştür. Fakat yıllar içinde yaşlanmanın etkileri ile başa çıkmada hem kadınların hem de erkeklerin yaşadığı bir kriz olduğu görülmüştür. Orta yaş krizi aslında kadınların ve erkeklerin kendilerini yeniden değerlendirme ve yeniden tanımlama yolculuğunda yaşanan sorunlardır.

Son yıllarda literatürde “boş yuva dönemi” olarak adlandırılan bu dönemin üçüncü nesil olan torunların ve yeni aile üyelerinin (evlilikler ile) aileye katılması ile “dolu yuva dönemi” ya da “sandviç dönem” olarak adlandırılmaya başlandığı görülmektedir. 

1. Orta yaşam evlilikte mutluluğun en yüksek olduğu dönemdir (White ve Edwards 1993).
2. Orta yaşam dönemi tüm yaşam döngüsündeki boşanmaların 2/3’ünün gerçekleştiği bir dönemdir (Shapiro 1996).

Orta yaş döneminde yaşanan yaşam krizleri ile mücadele için bazı bireyler inanç sistemlerine ve topluluklarına yönelebilir. Orta yetişkinlikte artık belirli bir inanç örüntüsü kişide mevcuttur. Deneysellik aşaması bitmiştir.