YAŞAM BOYU BÜYÜME VE GELİŞİM - Deneme Sınavı - 2

Orta çocukluk yavaş, süreğen bir büyüme dönemidir. Bu dönem hızlı bir büyüme atağının olduğu ergenlik öncesi sakin bir dönemdir. Kızlar sadece bu dönemde erkeklerden uzundur. Bunun nedeni de kızların erkeklerden daha önce ergenlik dönemine girmiş olmalarıdır.

Piaget bilişsel gelişimi dört dönemde incelemektedir: Duyusal-motor (0-2 yaş), İşlem öncesi dönem (2-6 yaş), Somut işlemler dönem (7-11 yaş) ve Soyut işlemler dönem (12 yaş ve üstü). Eylemsel dönem, Bruner’in Bilişsel Gelişim Kuramı’nın bir evresidir.

Sembolik dönem ya da kavramsal öncesi dönem: 2-4 yaşları arasını kapsamaktadır. Bu yaştaki çocuğun temel özellikleri şunlardır: Ben merkezlidir. Oyunlarda, bütün oyuncaklarının istediği her an elinin altında olmasını, istediğinde verilmesini ister. Dili hızla gelişmeye devam etmekle birlikte, henüz tam olarak, duygu ve düşüncelerini ifade edecek, bilişsel ve fiziksel olgunlaşma gerçekleşmemiştir. Sınıflama yapamaz. İlk öğrendiği hayvan dört ayaklı bir köpek ise, bundan sonra gördüğü bütün dört ayaklılara köpek diyecektir. 3 yaş civarında akranları ile birlikte oyun oynayacak bir sosyalleşme içine girer.

Kohlberg, insanların, üç düzeyde altı ahlaki yargı dönemi geçirdiklerini belirtmiştir:
Gelenek-öncesi düzey (4-9 yaş),
-Ceza ve itaat eğilimi (4-5 yaş),
-Araçsal ilişkiler eğilimi (6-9 yaş),
Geleneksel düzey (10-18 yaş),
-Kişilerarası uyum eğilimi (İyi Çocuk Eğilimi) (10-15 yaş),
-Kanun ve düzen eğilimi (15-18 yaş),
Gelenek-sonrası düzey (18 ve yukarı yaşlar),
-Sosyal sözleşme eğilimi (18-20 yaş),
-Evrensel ahlak ilkeleri eğilimi (20 yaş ve sonrası).

Toplumsal gelişim yönünden büyük aşama kaydeden dört yaş çocuğu, artık diğer çocuklarla birlikte olmaktan daha fazla zevk alır. Doğru yanıt C'dir.

Bu yaş grubundaki çocuk ben merkezlidir. Bu, bütün yaşam alanına yansır. Oyunlarda, bütün oyuncaklarının istediği her an elinin altında olmasını, istediğinde verilmesini ister. Sınıflama yapamaz. İlk öğrendiği hayvan dört ayaklı bir köpek ise, bundan sonra gördüğü bütün dört ayaklılara köpek diyecektir. Dili hızla gelişmeye devam etmekle birlikte, henüz tam olarak, duygu ve düşüncelerini ifade edecek, bilişsel ve fiziksel olgunlaşma gerçekleşmemiştir. Doğru yanıt A'dır.

Bazı kuramcılar gelişimi dönemlere ayırmada yaşı esas alırken bazı kuramcılar (Piaget, Erickson, Freud gibi) o zaman diliminde görülen temel özellikleri esas almışlardır. Doğru yanıt D'dir.

Dört yaşındaki İsveçli bir çocuk Bangladeş’te altı yaşındaki bir çocukla aynı boydadır. Dünya çocuklarının boy ve kilo özelliklerine ilişkin bir araştırmaya göre boy uzunluklarındaki farklılıkta rol oynayan iki etmen vardır. Bunlar etnik köken ve beslenmedir. Doğru yanıt A'dır.

Birçok çocuk için  sol beyin yarım küresi özellikle 3 ile 6 yaş arasında aktiftir ve sonrasında sabitlenir. Bunun  tersine sağ yarım küredeki aktiviteler ilk çocukluktan orta çocukluğa kadar düzenli bir şekilde artar. İlk çocukluk, beynin ön lobunda gerçekleşen belirli becerilerin kazanıldığı  zamandır. Daha da ötesi dil becerileri (genelde sol yarım kürede oluşan), ilk çocuklukta inanılmayacak seviyede hızla gelişir ve çocuğun davranışlarını kontrol etmesine destek olur. Doğru yanıt A'dır.

Örnekte verilen durum, ince motor gelişimiyle ilişkilidir. İnce motor kaslarının çatalla yemek yiyebilme ve ayakkabı bağlayabilme düzeyine gelebilmesi için çocuğun en az 5-6 yaşlarında olması gerekir. Doğru yanıt C'dir.

Beynin gelişimi görsel bilgiye ulaşma ve işlemden geçirme yeteneğindeki gelişmelerle bağlantılıdır. Bu beceriler okumayı öğrenmede önemlidir. Çocuğun  dikkatini sürdürme ve dikkatini dağıtanları görüntü dışında bırakma yeteneğini sağlayan beynin bölümleri yaklaşık dört ve yedi yaşlarında hızlı bir şekilde belirginleşir. Bu nedenle birçok çocuk, bu yaşlarda okuma yazma becerilerine odaklanmaya hazır duruma gelir. Doğru yanıt C'dir.

Sembolik dönemde çocuklar sınıflama yapamazlar. İlk öğrendiği hayvan dört ayaklı bir köpek ise, bundan sonra  gördüğü bütün dört ayaklılara köpek diyecektir. Doğru yanıt A'dır.

Erikson’un kuramına göre ilk çocukluk, gelişimin girişimciliğe karşı suçluluk duygusu  çelişkisini içerdiği dönemdir. Bu dönemin başlangıcında çocuk, anne-baba ile yoğun çatışmalar yaşayabilir. İstediği şeyler yapılmadığında ya da bağımsızlık girişimleri engellendiğinde çocuk hayal kırıklığına
uğrayabilir. Bu nedenle çocuk bağırarak, öfkelenerek ve direnerek hayal kırıklıklarını ifade eder. Doğru yanıt C'dir.

Doğru ve yanlışın, ceza ve ödüle göre şekillendiği; otorite figürünün varlığına dayalı olduğu dönem ceza ve itaat dönemidir. Doğru yanıt A'dır.

Kurallara uyarak yaşamayı öğrenme.

Bir çizgiyi takip ederek makasla kesme işlemi yapar.

Fermuarı açıp kapatabilir.

Yaratıcılık

Ceza ve itaat eğilimi (4-5 yaş)

Çocukların birbirleriyle işbirliği.